Menopoz: Yeni bir tanıma ihtiyaç var
Pek çok toplumda regl dönemi üzerine konuşmak bir tabuyken, menopoza girildiğinde de tablo değişmiyor. Yeni bir araştırma, menopozun kadınlar için bir 'çöküş dönemi' olduğu inanışına meydan okuyor.
DUVAR - Menstrüasyon binlerce yıldır ayıplanan bir konu ve bir etiketleme aracı. Eski Ahit'te menstrüasyondan 'bulaşıcı dönem' olarak söz edilirken Hinduizm, bu dönemi 'kirlilik ve utanç' çağrışımları olan 'asaucha' olarak adlandırmakta. İngiltere'de psikososyal danışmanlık veren Rachel Weiss, bu durumun menopoza girildiğinde de sona ermediğine dikkat çekiyor. Weiss, "Menopoz gelip çattığında artık kirli olmadığımız için büyük bir kutlama yaptığımız düşünülebilir. Ama durum öyle değil" diyor. Menopoz, günümüzde hâlâ tabu olan bir konu. Weiss, bu kavramdan ilk kez 2017'de BBC'de yayımlanan bir belgeselde bahsedildiğini gördüğünü ve "Menopoz ve Ben" adlı bu belgeselin menopoz döneminin insanları etkileme biçimleri üzerine kendisine çok şey öğrettiğini ifade ediyor.
DW Türkçe'den Fred Schwaller'in haberine göre, modern bilim, menopozla ilintili bu etiketlemeyi körükledi. Çoğunluğu erkek olan bilim insanları, 20'nci yüzyılda östrojen hormonunun menopoz belirtileri için bir hormon tedavisi olarak kullanılabileceğini keşfetti. Bu araştırma, olağan bir yaşam olgusu olan menopozun teşhis ve tedavi gerektiren bir hormon eksikliği hastalığına dönüşmesine yol açtı. Hormon Replasman Tedavisi (HRT) daha sonraki dönemde menopoz için bir 'tedavi' olarak tanıtıldı. 1950'lerde erkeklere Premarin hormon haplarının bir kadını 'yeniden beraber yaşaması keyifli hale getirdiği' söylendi. Bugün de devam eden bu damgalama pek çok kadının menopoz deneyimleri hakkında konuşamamalarına neden oluyor. Weiss, "Ergenliği tıbbileştirdiğinizi ve çocuklara ergenlik döneminin korkunç geçeceğini söylediğinizi ve sonra da onlara bunu durduracak bir hap olduğunu söylediğinizi hayal edin. İşte menopoz genellikle böyle lanse ediliyor" diyor.
MENOPOZ NEDİR?
Menopoz, kadınlarda adet döngüsünün ve doğurganlığın sona erdiğine işaret eder. Başta östrojen ve progesteron olmak üzere yumurtalıklar tarafından üretilen üreme hormonlarının kademeli olarak azalmasından kaynaklanır. Ortalama yedi yıl sürer ve genellikle 40'lı yaşların sonundan 50'li yaşların başına kadar olan dönemde gerçekleşir. Hormonal değişiklikler sıcak basmaları, gece terlemeleri ve ruh halindeki değişiklikler gibi çok çeşitli menopoz belirtilerini tetikler. Kadınların yüzde 38'i bu semptomları orta ila şiddetli olarak nitelendiriyor.
Tıp dergisi Lancet'te yayımlanan yeni bir araştırma dizisinde, menopoza ilişkin yeni bir yaklaşım ele alınıyor. Araştırma, toplumları menopozun tıbbıleştirilmesi bakış açısından uzaklaşarak, bu görüşün yerini hayatın bu aşamasına geçiş yapan kadınları destekleyen daha geniş bir modelin almasını teşvik ediyor. Araştırma serisinin yazarlarından Martha Hickey, menopoz deneyiminin her kadın için farklı olduğuna dikkat çekiyor. Melbourne Üniversitesi'nden Hickey, "Serimiz kadınların menopoza geçiş süreçlerinde kendileri için doğru olan bilinçli kararlar alabilmelerine yönelik doğru, tutarlı ve tarafsız bilgilerle güçlendirildikleri kişiselleştirilmiş bir yaklaşım çağrısında bulunmaktadır" diyor.
DEPRESYONDA HORMONLAR DEĞİL, TOPLUMSAL FAKTÖRLER BAŞ ROLDE
Lancet'te yayımlanan araştırmalardan biri, erken menopozun daha fazla ciddiye alınması gerektiğini vurguluyor. Erken menopoza giren kadınlarda kardiyovasküler hastalık ve osteoporoz görülme olasılığının daha yüksek olduğuna dikkat çekiliyor. Dünyada kadınların yüzde 8 ila 12'si erken menopozu tecrübe ederken, bu oranın bazı ülkelerde daha yüksek olduğu görülüyor. Örneğin Hindistan'da her beş kadından biri 30'lu ya da 40'lı yaşlarının başında menopoza giriyor. Çalışmada, erken menopoz teşhisinin ise genellikle geç konulduğu ya da kötü yönetildiği belirtiliyor.