Milyonluk Expo satışa çıkarıldı: Tepkiler büyüyor

ANTALYA - Antalya'nın Aksu ilçesinde 121 dekarlık arazide, 1 milyar 720 milyon liralık yatırımla hazırlandıktan sonra yıllarca çürümeye terk edilen EXPO Antalya arazisi, Özelleştirme İdaresi’nin parçalı satış ilanlarıyla yeniden gündemde.

Resmi açılışı 23 Nisan 2016’da Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından yapılan, Tarım ve Orman Bakanlığı yönetiminde yola büyük hedeflerle başlayan, dünyaca ünlü sanatçıların sahne aldığı konserlerle yıldızlar geçidine dönüşen EXPO’nun Hazine’ye yeni bir kaynağa dönüştürüleceği haberi, tepki çekti.

Yaklaşık 1,5 milyar lira yatırım bedeli ve katlanarak büyüyen etkinlik harcamalarından sonra EXPO alanının toplam 1 milyon 64 bin 287 metrekarelik kısmı parsellere ayrılarak satışa çıkarıldı. Özelleştirme ilanlarıyla gündeme oturan EXPO Antalya, bugün hâlâ faaliyete devam ediyor ve 09.00-18.00 saatleri arasında ziyarete açık.

DÜNYACA ÜNLÜ SANATÇILAR KONSER VERDİ

‘Çiçek ve çocuk’ temalı EXPO 2016, Antalya’da üzerine kurulu olduğu 1 milyon 100 bin metrekarelik arazinin seçiminden, botanik bir sergi alanına dönüştürülmesine kadar geçen 10 yıl boyunca her aşamada tartışmaların odağında yer aldı. 2016 yılında büyük bir törenle açıldı. Kapanışa kadar dünyaca ünlü sanatçılar ağırlandı, 100’den fazla konser yapıldı. Enrique Iglesias, Elton John, Tarkan, Ricky Martin, Maroon 5, Deep Purple, Simply Red konserleriyle çok konuşuldu. Başlangıçta 75 milyon Euro olarak öngörülen bütçe, ihaleler, taşeron firmalar, danışmanlar ve yoğun etkinlik programıyla katlanarak büyüdü ancak açılışından 191 gün sonra 30 Ekim’de kapandığında hedeflenen 8 milyon ziyaretçi sayısının ancak yarısına ulaşılabilmişti.

HOLLYWOOD FİLMLERİ ÇEKİLDİ

Botanik sergi sona erdikten sonra EXPO, uzun süre çürümeye terk edildi. STK'lar, yıllarca atıl vaziyette kalan alanı faal hale getirmek için birçok girişimde bulundu ancak başarılı olunamadı. İzmir’den, Ödemiş’ten bin yıllık zeytin ağaçlarının sökülüp getirildiği, gösterişli ışık şovlarının düzenlendiği EXPO alanının düşük ziyaretçi sayısı sık sık tartışıldı. Büyük hedeflerle başlayan oldukça yüksek maliyetli bir projenin ıssız bir araziye dönüşmesine tepkiler büyüyünce, bu alanın nasıl değerlendirilebileceği tartışma konusu oldu. Alandan sorumlu Tarım İl Müdürlüğü, arazinin rutin giderlerini karşılayabilmek için burayı aktif hale getirmeye çalıştı. Önce düğün yeri, sonra turistik paket turların gezi durağı, ardından film platosu oldu. Ünlü yönetmen Guy Ritchie’nin iki Hollywood yapımı burada çekilince film sektöründen ve Netflix gibi dijital platform yapımcılarından art arda talepler geldi. Acun Ilıcalı’nın Survivor çekimlerini de bu alanda yapacağı konuşuldu. Tam EXPO ataletten kurtulup çekim setine dönüştü derken 10 yıl önce başlayan bu girişimin Özelleştirme İdaresi’nce parçalanarak satışa çıkarıldığı öğrenildi ve yeni bir tartışma başladı.

‘9 EXPO DENETLEDİM, BÖYLESİNİ GÖRMEDİM’

Dünyada prestijli bir organizasyon olan EXPO’nun Antalya’da yapılması için ilk adımları atan ancak sonra projeyi amacının dışına çıkmış bir uygulama olarak yorumlayan dönemin Batı Akdeniz Süs Bitkileri ve Orta Anadolu Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Osman Bağdatlıoğlu, devasa bütçeler ayrılan projenin geldiği son noktayı eleştirdi. EXPO denetçisi olarak da görev yapan Bağdatlıoğlu, 75 milyon Euro olarak öngörülen bütçenin çeşitli etkinliklerle 800-900 milyon Euro'ya çıkarılmasını şöyle yorumladı: “Dünya çapında 9 EXPO’da denetleme yaptım. Hiçbirinde bu kadar çok konser yapıldığını görmedim. Konserler bir açılışta bir kapanışta olurdu. Hedeflenen seyirciye ulaşılmaya odaklanıldı ve bu amaçla haddinden fazla konser düzenlendi. 150’ye yakın isim burada sahneye çıktı. Halbuki EXPO’lar seyirci toplamak için değil, kültürleri birleştirmek için yapılır. Böyle büyük bir harcama tutarı hiçbirinde çıkmaz. Türkiye’de bu bütçelerin hesabı verilmiyor.”

SATIŞ HABERİ TEPKİYLE KARŞILANDI

EXPO 2016’nın üzerine kurulu olduğu toplam 1 milyon 100 bin metrekarelik arazinin parça parça satışa konduğu yönündeki haberlerden sonra projeye tepkiler büyüdü. EXPO arazisinin parçalanarak satışa çıkarılmasının negatif seyreden ekonomik ortamda kaynak arayışına ne kadar çare olacağı tartışılırken, bu alanın inşaat şirketlerine paylaştırılmak yerine kamu yararı için kullanılması yönünde bir kamuoyu oluştu. EXPO alanının parsellere ayrılarak özelleştirilmesine ilk tepki meslek odalarından geldi. Bu girişime şiddetle karşı çıktıklarını söyleyen Antalya İl Koordinasyon Kurulu Sözcüsü Derya Ünver, kentte nadir kalan yeşil alanlardan birinin daha alanının betonlaştırılmasına, kent hafızasına bir hançer daha vurulmasına itiraz ettiklerini belirtti.

ARAZİ PARÇALI OLARAK SATIŞTA

EXPO 2016 alanının tarım arazisi olduğunun altını çizen Ünver, ülkenin yurtdışı tanıtımı gerekçe gösterilerek hazırlanan imar planıyla üzerine yapılar inşa edilen bu alanın, atıl bırakıldıktan sonra şimdi özelleştirme kapsamına alınıp satışa çıkarıldığına dikkat çekti: “EXPO’nun parçalı bir imar planıyla satışa sunulacağını öğrendik. Oysa EXPO, çok büyük ve yeşil bir alan olarak Antalya’ya nefes aldırabilecek bir araziye sahip. İklim değişikliğinin etkisiyle kuraklık ve yerel sıcaklık artışı gibi olumsuzlukları en yoğun şekilde yaşadığımız bir döneme girdik. Yeşil alanları artırmaya yönelik bir politika izlememiz gerekirken, yok edip betonlaştırmak ülkeye ve Antalya'ya yapılacak en büyük ihanettir.”

‘EXPO BİLİM İÇİN KULLANILSIN’

EXPO 2016 alanının imara açılmaması gerektiğini vurgulayan Ünver, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu alanın özel mülkiyete konu haline getirilmesi, bölgenin ranta ve yapılaşmaya kurban edileceğinin açık göstergesidir. EXPO alanına botanik bahçeleriyle birlikte inşa edilen yapıların bilim ve teknik çalışmalar için kullanılabileceği yönünde önerilerimiz var. Biz meslek odaları olarak bu alanın betonlaştırılmadan yeşil dokusunu koruyarak değerlendirilmesini istiyoruz. Antalya’nın yararına kullanılmasını öneriyoruz.”

DÜNYAYA TANITIM İÇİN KURULMUŞTU

Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) ve Organize Sanayi Bölgesi Başkanı Ali Bahar da konuyla ilgili şu açıklamayı yaptı: “Antalya EXPO arazisinde 1 milyon 50 bin metrekarelik 4 parselin Özelleştirme İdaresi tarafından satışa çıkarıldığını duyduk. EXPO alanı, uluslararası kongre ve sergi merkezi olarak, ülkemizin ve şehrimizin tüm dünyaya tanıtımı için kurulmuştu. Bugün 81 vilayete sorsak, hepsi kendi şehirlerinde böyle bir alana sahip olmak istediklerini söyleyecektir. Peki biz ne yapıyoruz? Proje üretemedik diye, orayı değerlendiremedik, şehre katamadık, halkımıza sunamadık diye elimizden çıkarıyoruz. Bunu yapmamalıyız. EXPO alanının tamamı, hiçbir firmaya satılamayacak kadar stratejik bir alandır ve kamusal alan olarak kalmalıdır. Kültür ve Turizm Bakanı’na ilettiğimiz konuyu burada yineliyorum. EXPO alanı ile ilgili şehrin bir proje üretmesi gerekiyor. Film platosu, sağlık turizmi alanı, bilişim vadisi, müze gibi fikirleri tartışmalı, icraata geçirmeli ve bu alanı şehrimize kazandırmalıyız. Bu konuda da ilgili kurum ve kuruluşlarımızla, devletimizle ortak çalışmaya hazırız. Görev olarak görüyoruz ve elimizi taşın altına koymaktan çekinmeyeceğiz.”

TEKNOKENT EXPO’YA TALİP

Satış tartışmalarından önce Antalya Teknokent A.Ş. Genel Müdürü Dr. İbrahim Yavuz, EXPO alanıyla ilgili taleplerini ilgili bakanlıklara ilettiklerini, teknoloji gelişim bölgesi yapmak için alana talip olduklarını belirterek, iş dünyasına iş birliği çağrısı yapmıştı: “Akdeniz Üniversitesi de uygun görürse biz orayı teknoloji gelişim bölgesi ilan etmek istiyoruz. Ancak bu konuda ilgili tüm bakanlıkların uzlaşmaya varması gerekir.”

ÇALIŞTAYDAN 5 PROJE ÇIKTI

Antalya Genç İş İnsanları Derneği (ANTGİAD) de bir çalıştay düzenleyerek, EXPO alanının aktif hale getirilmesi için 35 iş insanı ve 5 akademisyenle projeler geliştirmişti. Hazırlanan raporda, öne çıkan fikirler, 5 ana başlıkta şöyleydi: Sağlık ekosistemi, tematik eğlence parkı, sağlık ekosistemi oluşturulması, 6F Modeli (food, film, fashion, folklor, flowers, fun), yaşam boyu eğitim köyü ve ekolojik turizm.

EXPO ANTALYA MECLİS GÜNDEMİNDE

EXPO Antalya'nın satışa çıkarılması, geçtiğimiz günlerde iki ayrı soru önergesiyle Meclis gündemine de taşındı. TİP İstanbul Milletvekili Ahmet Şık, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde, "Güncel kurdan hesaplandığında 15 milyar TL'yi aşan bir maliyetle yapılan EXPO'nun ne kadar bedele satılacağı ihale sonucu belirlenecek. Tanıtımlarında 'gelecek nesiller için yeşil bir dünya' sloganı kullanılan ve Türkiye'nin ilk botanik EXPO 'su olarak inşa edilen bu alanın parsellenerek imara açılması, ekolojik krizi çok yakıcı biçimde yaşayan ülkemiz için bir felaket değil midir?” sorusunu yöneltti.

İYİ Parti Antalya Milletvekili Aykut Kaya'nın soru önergesinde ise şu ifadeler yer aldı: “Antalya Kalkınma Raporu’nda EXPO alanının teknoloji ve bilişim merkezi olarak değerlendirilmesini teklif etmiştik. Dönemin Dışişleri Bakanı, Antalya Milletvekili Mevlüt Çavuşoğlu EXPO ’yu silikon vadisi olarak değerlendireceklerini söylenmişti. Verilen sözler nereye gitti?”