Muhalefetten HSK seçiminde 'yargı etiği' uyarısı

ANKARA- Hakimler ve Savcılar Kurulu'na (HSK) yedi üye seçecek olan TBMM'de, adayların başvuru kriterlerine uygunluğunu inceleyen alt komisyon çalışmalarını tamamladı.

Meclis Anayasa ve Adalet Komisyonu üyelerinden oluşan Karma Komisyon 3 üye Yargıtay, 1 üye Danıştay, 3 üye ise yükseköğretim kurumlarının hukuk dallarında görev yapan öğretim üyeleri ile avukatlar arasından olmak üzere 7 üye seçecek. 7 HSK üyeliği için 51 Yargıtay üyesi, 10 Danıştay üyesi, 14 öğretim üyesi, 43 avukat olmak üzere toplam 118 aday adayı başvuruda bulundu.

Başvurularda çok sayıda adayın siyasi kimliklerine vurgu yapması dikkat çekti. Aday adaylarının özgeçmişlerinde AK Parti üyeliği, milletvekili, belediye başkan aday adaylığına vurgu yapanların yanı sıra "FETÖ ile verilen mücadeleye" dönük örnekler, başkanlık sisteminin savunulması için yapılan çalışmalara dair ifadeler yer alıyor. Bazı aday adayları da AK Partili milletvekillerini, genel başkan yardımcılarını referans gösterdi.

Adayların kriterlere uygunluğunu incelemek için 5 kişiden oluşan alt komisyon, 3 aday adayının ilan duyurusunda öngörülen başvuru şartlarını taşımadığını belirledi. Ancak CHP bunun yeterli olmadığını, adayların yargı etiği açısından da incelenmesi gerektiğini belirterek 8 sayfadan oluşan “ek görüş” sundu.

CHP: ADAYLARIN YARGI ETİK İLKELERİNE UYGUNLUĞU İNCELENMELİ

Karma Komisyon’un CHP’li Üyesi Levent Gök’ün sunduğu ek görüş yazısında HSK’nin hâkim ve savcılarla ilgili olarak mesleğe kabul etme, atama ve nakletme, geçici yetki verme, görevden uzaklaştırma gibi önemli yetkileri olduğunu hatırlattı, Yargıtay Başkanı'nın ifadesiyle yargıya güvenin yüzde 30’lara düştüğü bir ortamda HSK’ye üye seçileceklerin ilanda belirtilen başvuru şartlarını taşıyıp taşımadıklarının tespiti dışında görev sürelerinden öncesi ve sonrası davranışlarıyla yargı etik ilkelerine uymalarının zorunluluğuna işaret etti.

GÖK, 'SİYASETE ADAY OLAN HÂKİM VE SAVCILAR MESLEĞE DÖNEMEZ' KURALINI HATIRLATTI

Uluslararası kuruluşların hâkim ve savcıların tarafsız ve bağımsız davranması, ayrımcılık yapmamasını içeren, Türkiye’nin de benimsediği BM Bangalor Yargı Etiği İlkeleri, Budapeşte İlkeleri ve HSK’nin kabul ettiği ‘Türk Yargı Etiği Bildirgesi’ne vurgu yapan Gök ayrıca seçim kanununa göre yüksek mahkeme üyeleri, hakimler, savcıların milletvekili veya belediye başkan adayı olup seçimi kaybetmeleri halinde görevlerine dönemediklerini hatırlattı. Bunun hakimlerin bağımsızlığı ve tarafsızlığının sağlanması amacıyla yapıldığına vurgu yapan Gök, bu düzenlemeler dikkate alındığında HSK adaylığı için başvuran tüm adayların da hakimlerin bağımsızlığı ve tarafsızlığı ilkesi uyarınca adaylıktan önceki durumlarının değerlendirilmesi gerektiğini belirtti. Komisyonun görevinin liyakate dayanan, tarafsızlığı konusunda hiçbir tereddüt uyandırmayan, yargı makamının itibarını koruyacak, yargıya güveni artıracak üyelerin belirlenmesi olduğuna dikkat çeken Gök, bazı adayların referanslarını ve milletvekili adaylıkları ile sosyal medya paylaşımlarının yargı etiği ilkelerine aykırılık teşkil ettiğini vurgulayarak adaylıkların bu yönüyle de değerlendirilmesini istedi. 

HDP’DEN KOMİSYONA TARİHİ, ETİK, VİCDANİ SORUMLULUK UYARISI

HDP Milletvekili Abdullah Koç da 15 sayfadan oluşan ek görüş yazısı sundu. Adalet Bakanı ve Bakan Yardımcısı'nın doğal üye olduğu, 5 üyenin Cumhurbaşkanı tarafından seçildiği Kurul’da 7 üyenin de AK Parti tarafından belirlenmesi durumunda ortaya çıkacak tabloya dikkat çeken Koç şu değerlendirmeyi yaptı: “Hâlihazırda bu seçim döneminde komisyon önüne gelen isimlerin iktidara yakın oluşları bu seçimlerin adilane bir şekilde gerçekleşeceğine dair endişeleri büyütmektedir. Karma Komisyon’un seçim yapması için oluşturulan listelerin, AKP’ye yakın kaynaklardan gelmesi dikkat çekicidir. Tarafsız bir kurulda olmaması gereken tüm hususlar ne yazık ki aday başvuru listelerine eklenen özgeçmiş metinlerinde yer almaktadır. Daha evvel iktidar partisinden milletvekili yahut belediye başkanı adayı olan, hatta il ve ilçe teşkilatlarında yıllarca çalışan kişilerin şimdi de HSK üyeliğine seçilme taleplerinde, hukukun üstünlüğünden çok siyasi ereklerin motivasyon oluşturduğu kuşku götürmemektedir. Adları siyasetle birebir anılan kişilerin, hukuku uygularken tarafsız kalmalarının beklenmesi mümkün olması güç bir realitedir.”

Komisyonun seçim açısından son derece önemli bir rol üstlendiğine dikkat çeken HDP'li Koç, “Bu görevin gerçek manası ile yapılması ancak objektif kriterlere uygun, siyasi bagajı bulunmayan, hukuk devleti ile kuvvetler ayrılığı ilkelerini uygulayacak bir listenin seçimler için hazırlanmasından geçmektedir. Bu itirazlarımızın dikkate alınması ülkenin geleceği açısından büyük öneme haiz olup, eleştiri ve önerilerimiz doğrultusunda bir seçimin gerçekleşmesi bu Komisyon'un tarihi, etik ve vicdani sorumluluğu gereğidir” çağrısı yaptı.

KARMA KOMİSYON PERŞEMBE GÜNÜ TOPLANACAK, UZLAŞMA ARAYIŞI SÜRÜYOR

Karma Komisyon 118 olan aday adayı başvurusunu 21’e düşürmek için seçim yapacak. Komisyon her bir üyelik için 3 adayı, üye tam sayısının 3'te 2 çoğunluğuyla belirleyecek. Birinci oylamada aday belirleme işleminin sonuçlandırılamaması halinde ikinci oylamada üye tam sayısının 5'te 3 çoğunluğu aranacak. Bu oylamada da aday belirlenemediği takdirde, her bir üyelik için en çok oyu alan 2 aday arasında ad çekme usulüyle aday belirleme işlemi tamamlanacak. TBMM, Komisyon tarafından belirlenen adaylar arasından, her bir üye için ayrı ayrı gizli oyla seçim yapacak. Birinci oylamada üye tam sayısının 3'te 2 çoğunluğu aranacak, bu oylamada seçimin sonuçlandırılamaması halinde, ikinci oylamada üye tam sayısının 5'te 3 çoğunluğu aranacak. İkinci oylamada da üye seçilemediği takdirde en çok oyu alan 2 aday arasında ad çekme usulüyle üye seçimi tamamlanacak. Karma Komisyon toplantısı öncesi AK Parti’nin muhalefetle uzlaşma arayışı sürüyor ancak henüz bir anlaşma sağlanamadığı biliniyor.