Neandertallerle yolumuz ne zaman ayrıldı?
Homo neanderthalensis ve Homo sapiens’in tarihin hangi noktasında birbirinden ayrıldığı henüz kesin olarak bilinmese de bazı bilim insanları ihtimallerden birini listeden çıkarmış gibi görünüyor.
Sara Novak
Londra Doğal Tarih Müzesi’nde paleoantropolog olan Chris Stringer öncülüğünde yürütülen yeni bir araştırma, binlerce yıl önce Dünya yüzeyinden silinen Homo neanderthalensis türüyle bizim türümüz arasındaki ayrımın ne zaman gerçekleştiği hakkında yeni bilgiler içeriyor.
Neandertaller de tıpkı bizler gibi, tarihin bir noktasında taş aletler, silahlar ve binlerce yıla yayılan bir kültür oluşturmuştu. Bununla birlikte, bilim insanları onlarla aynı tür olmadığımız konusunda hemfikirler. Bugüne dek, yaklaşık 500 bin yıl önce ayrıldığımız bu türle aramızdaki kayıp halkanın Homo heidelbergensis olduğu düşünülüyordu. Yeni yapılan araştırmalarsa bu fikri geçersiz kılmaya aday.
AYRIŞMA ÇOK DAHA ÖNCE YAŞANDI
Londra Doğa Tarihi Müzesi’nde paleoantropolog olan Chris Stringer, H. heidelbergensis fosillerinin yaşının, bazı örneklerin ortak atamız olmak için çok genç olduğunu ortaya koyduğunu aktarıyor. Stringer, H. heidelbergensis atalarımızla bir bağlantı noktası değil, modern insanların ve Neandertallerin çağdaşıydı, diyor.
Araştırmayı gerçekleştiren ekip, hepimizin arasındaki ortak noktanın, günümüzden en az 600 bin yıl önce yaşamış olan ve Zambiya’da kalıntıları bulunan ‘Kabwe1’ buluntusundan bile daha eskiye dayandığını düşünüyorlar. Stringer, bu gizemi çözebilmek için fosil kayıtlarına daha da yakından bakmamız gerektiğini ve henüz orada olmadığımızı söylüyor: “Yaklaşık 500 bin ilâ 800 bin yıl öncesine dair daha iyi bir fosil kaydına ulaştığımız zaman, cevabı kesin olarak bilmek için daha iyi bir konumda olacağız.”
Uzmanların, ortak atayı bulmak için, ayrışmanın tam olarak ne zaman gerçekleştiğini ortaya çıkarması gerekiyor. Neandertal fosillerinin bilinen en eski örnekleri yaklaşık 430 bin yıl öncesine dayanırken, en eski Homo sapiens fosilleri 300 bin yıl öncesine dayanıyor; bununla birlikte, Stringer eski modern insan kalıntılarının hâlâ bulunabileceğini dile getiriyor.
YENİ KALINTILARA İHTİYAÇ VAR
İki tür ortak bir atadan evrimleştikten sonra, hem görünüşte hem de DNA’da açık biçimde birbirlerinden ayrıldılar. Aynı zamanda, Neandertaller 40 bin yıl önce soyları tükenmeden önce, insanlarla aynı şeylerin çoğunu yaptılar. Aynı büyük hayvanları avladılar, mezar ritüelleri yaptılar, benzer araçlar kullandılar ve hatta bizim türümüzle iç içe geçtiler.
Kudüs İbrani Üniversitesi’nden Erella Hovers ise, günümüzde hâlâ Neandertallerin kalıntılarını genlerimizde tuttuğumuzu, dünyanın hangi bölgesine bulunduğumuza bağlı olarak, muhtemelen yüzde iki civarında Neandertal DNA’sı barındırdığımızı belirtiyor.
Araştırmanın ortaya koyduğu üzere, kayıp halka arayışında Homo heidelbergensis’in bizim ve Neandertallerin çağdaşı olduğunu ortaya çıkarmasıyla seçeneklerden birisi elenmiş oldu. Yapılacak yeni araştırmalar yanıta biraz daha yaklaşmamıza imkân tanıyacak.
Yazının orijinali Discover Magazine sitesinden alınmıştır. (Çeviren/Derleyen: Tarkan Tufan)