Otomobilde çarpık düzenin bozuk sonucu: Buzdolabına yatırım gözüyle bakar mısınız?
Buzdolabı veya çamaşır makinesine yatırım aracı gözüyle bakan biri gördünüz mü? Peki niye Türkiye’de gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerden farklı olarak otomobil bir yatırım aracı olarak algılanır?
DUVAR - Otomobil, önünde sonunda bir makinedir. Her makine-cihaz gibi satılırken en yüksek değerindedir ve ertesi günden itibaren fiyatı teorik olarak düşmelidir. Mesela buzdolabı alıp da altı ay sonra daha karlı satarım diye bakan birini gördünüz mü? Yıpranacak bir makineye, döviz, altın, toprak gibi bir yatırım aracı muamelesi yapılır mı?
Maalesef Türkiye’deki çarpık vergilendirme sistemi, otomobili bir yatırım aracı haline getiriyor. Bir yandan sıfır araçların olağanüstü vergilere boğulması, diğer yandan astronomik hale gelmiş kredi faizleri tüketicilerin araç edinmesini zorlaştırıyor. Ama vergiler daha da artacak beklentisiyle, sıfır satışları yükselmeye devam ediyor. Saçma bir şekilde ikinci el pazarına nur yağarken, ülkenin en önemli sorunlarından cari açık da otomobil ithalatıyla ayrı bir boyut kazanıyor.
ÜÇ OTOMOBİLDEN İKİSİ İTHAL
Bu yılın ilk üç ayında otomobil satışları, 2023’e göre yüzde 33 arttı ve 234 bin adede dayandı. Otomotiv Sanayii Derneği’nin verilerine göre, yılın ilk çeyreğinde otomobil pazarında ithalatın payı yüzde 68 oldu. Bu dönemde toplam otomobil satışları yüzde 33, ithal otomobil satışları yüzde 41 artarken, yerli otomobil satışında artış yüzde 19’da kaldı. Öte taraftan yüzde 3 artan toplam yerli üretim ve yüzde 2 gerileyen otomobil ihracatı, iç pazardaki artışın yanında alarm verdi.
Bu verileri, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ekonomiyi soğutma, krediye erişimi zorlaştırma ve toplam talebi düşürme çabasına, halkın ters tepki verdiği şeklinde okumak mümkün. Araç fiyatları artacak, yeni vergilerle enflasyonun üzerinde zamlanacak, o zaman paran varsa hemen al! Yerli üretim beklentini karşılamayabilir, ithal araçlara aban!
SATIŞ SONRASI PAZARDA DA FİYATLAR ARTIYOR
Otomotiv satış sonrası pazarında ise 2023’te yaşanan yükseliş trendi, 2024’ün ilk çeyreğinde yavaşlayarak devam etti. Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği’nin 2024 İlk Çeyrek Sektörel Değerlendirme Anketi’ne göre; bu yıl satışlarda dolar bazında ortalama yüzde 1,27’lik artış yaşandı. İkinci çeyrek satışlarında ise dolar bazında yüzde 4,13 artış bekleniyor.
Üretici üyelerin yüzde 73’ü önümüzdeki üç ayda yatırım planlamıyor. Gözlenen problemlerin başında ise “maliyetlerdeki aşırı artış” geliyor. Ankete göre, “istihdamda yaşanan problemler” özellikle üretici üyeler için artan bir sorun olarak öne çıkıyor. Sektör, artan işletme giderleri ve nakde ulaşım zorluğu sonucu yatırım yapmaktan uzaklaşıyor. Bu durumun stokların azalmasıyla birlikte önümüzdeki aylarda son tüketicinin ürüne ulaşımda zorluk yaşamasına neden olabileceği yorumları yapılıyor. Satış sonrası sektörünün de biçare bir şekilde beklentisi, vergilerin indirilmesi.