Özelleştirmenin yeni kılıfı: Serbestleştirme

AKP iktidarı, TCDD’nin (Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları) bir “anonim şirkete” dönüştürülerek çalışanlarının iş güvencesini ciddi biçimde riske ediyor. Ulaştırma ve Alt Yapı Bakanlığı’nda 19 Temmuz 2023 tarihinde yapılan bir toplantıda, demiryollarının serbestleştirilmesi konusu gündeme geldi.

AKP döneminde yapılan özelleştirmelerin diğer hükümetler dönemine nazaran çok daha fazla olduğu ve kamu kurumlarının birer birer satıldığı nesnel bir olgudur. AKP iktidarı, bu kez özelleştirme kavramının toplumda yarattığı tedirginliği ve tepkiyi dikkate alarak “serbestleştirme” kavramını gündeme getirmektedir.

Nitekim fiyat artışlarını, zamları, “güncelleştirme” olarak topluma yutturmaya çalışan AKP iktidarı, şimdi de özelleştirme girişimlerini “serbestleştirme” olarak sunmaktadır. Ulaştırma Bakanlığı’nın Temmuz 2023’teki toplantısında, demiryollarının serbestleştirmesi konusunda Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’ndan da (EBRD) kredi ve finansal desteğin sağlanacağı belirtildi.

TCDD’deki kamu emekçilerinin örgütlü olduğu KESK’e bağlı Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) Genel Sekreteri İsmail Özdemir, toplantı tutanağı ile ilgili olarak bilgi verdi.

Toplantı tutanağında, demiryolu sektörünün serbestleştirilmesine yönelik mevzuat çalışmalarının 2023 yılı sonuna kadar TBMM’ye iletilip yasalaşacağı görüşü dile getirildi. Aynı tutanakta, “çalışanların statüsünün değiştirileceği” de gündeme geldi.

İŞ GÜVENCESİ TEHLİKEDE

TCDD’nin bir anonim şirkete dönüştürülmesini öngören yasa teklifinde, demiryolu çalışanlarının 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi çalışabilecekleri öngörülüyor. Teklifte memurların bir yıl süreyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi çalışacağı, daha sonra istekleri halinde 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında istihdam edilebileceği belirtiliyor.

İş Kanunu kapsamında çalışmak istemeyen memurların ise, bir yılın sonunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çeşitli kamu kurumlarına nakledileceği ifade ediliyor. Emeklilik hakkını kazanan memurlara da emekli ikramiyelerini yüzde 15 ile yüzde 40 arasında fazla ödeyerek bir teşvikin verileceği kaydediliyor.

BTS’nin 12 Eylül 2023 tarihli açıklamasında, TCDD’nin bir anonim şirkete dönüştürülmesi girişiminin “bir yağmalama ve talan” olduğu ifade edildi. Sendikanın açıklamasında, “Yapılmak istenen; demiryollarını yerli ve yabancı sermayeye dikensiz gül bahçesi olarak sunmak, bunu yaparken de teşvik adı altında binlerce personelin işinden olacağı, kalacak çalışanların iş güvencesinin tamamen ortadan kalkacağı bir yapıyı kurmaktır” denildi.

Aynı açıklamada, “Bu taslağın yasalaşması durumunda; sözleşme imzalamayı kabul edenler 4857 Sayılı İş Kanunu’na tabi olarak iş güvencesi olmadan istihdam edilirken, sözleşme imzalamayanlar ise havuza alınarak farklı şehir ve kurumlarda, sosyal düzenleri bozulacak, gönderildikleri kurumlarda ihtiyaç fazlası personel olarak başka unvanlarda çalıştırılacaktır” şeklinde bir görüş ortaya kondu.

BTS Genel Sekreteri İsmail Özdemir, TELEKOM, MKE gibi birçok kamu kurumunun özelleştirilmesi sürecinde çalışanların mağdur edildiğini ve özlük haklarında büyük kayıplar yaşandığını belirtti. İsmail Özdemir, TCDD’nin özelleştirme girişimlerine karşı sonuna kadar mücadele edeceklerini söyledi.

Geçtiğimiz cumartesi günü (23 Eylül 2023) yapılan BTS İstanbul 1.Nolu Şube Genel Kurulu’nda da özelleştirme sorunu gündeme getirildi ve sendikanın tüm gücüyle buna karşı çıkacağı hatırlatıldı.