ANKARA - CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, Gelecek Partisi ve DEVA Partisi’nin parlamenter sistem önerilerini ortaklaştırmak için kurduğu masa yasamadan yürütmeye yaklaşık 75 konu başlığında uzlaşmaya vardı. Rapor aşamasına gelen çalışmanın redaksiyonu bir hafta içinde tamamlandıktan sonra genel başkanlara sunulacak. Liderlerin çalışmayı yeni yılın ilk ayında ortak bir toplantıyla kamuoyuna duyurması bekleniyor.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, İYİ Parti Hukuk ve Adalet Politikaları Başkanı Bahadır Erdem, Saadet Partisi Seçim İşleri Başkanı Bülent Kaya, Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcısı Bülent Şahinalp, Gelecek Partisi Seçim ve Hukuk İşleri Başkanı Ayhan Sefer Üstün ile DEVA Partisi Hukuk ve Adalet Politikaları Başkanı Mustafa Yeneroğlu’nun katıldığı güçlendirilmiş parlamenter sistem çalışması yaklaşık 3 ay sürdü. Her hafta Meclis’te bir araya gelen 6 parti temsilcisi yasama, yürütme, yargı ve demokratik sistemin temel esasları ile bir giriş bölümünden oluşacak 5 başlıkta 100’e yakın konuyu ele aldı.

Önceki toplantılarda yürütme yetkisinin Meclis’ten seçilecek hükümette olacağı, Cumhurbaşkanı yetkilerinin sınırlandırılıp görevinin temsil düzeyine indirileceği, 'yapıcı güvensizlik oyu' ile hükümet kurmanın kolay, yıkmanın zorlaştırılacağı, seçim barajının yüzde 3’e indirileceği, HSK’nin ikiye ayrılıp üye seçiminde Meclis’in etkin kılınacağı gibi konular başta olmak üzere birçok kritik maddede uzlaşan temsilciler son toplantıda üniversitelerin yapısını, Siyasi Etik Kanunu'nu ve Merkez Bankası, BDDK gibi düzenleyici üst kurulların yapısını ele aldı.

SİYASİ ETİK YASASI ÇIKACAK

Siyasi parti temsilcilerinin bu konularda vardığı uzlaşmaya göre siyasi etik kanunu çıkarılacak. Mevzuat AB müktesebatı çerçevesinde GRECO tavsiye kararlarına uygun şekilde hazırlanacak. Bakanlar, milletvekilleri ve üst düzey kamu görevlileri 2 yılda bir mal beyanında bulunacak. Siyasetçiler görev, unvan ve yetkilerini kendileri, yakınları için aracılık, kayırmacılık, ayrımcılık için kullanmayacak. Görevlerle bağdaşmayan işlerle uğraşmayacaklar. Hediye yasağı kapsamında asgari ücretin 1/10’u üzerinde hediyelerin beyanı zorunlu olacak. Mecliste grubu bulunan siyasi partilerin oy oranlarına göre üye vereceği Siyasi Etik Komisyonu kurulacak. Bu komisyon bakanlar, milletvekilleri ve üst düzey kamu görevlileri için resen harekete geçebileceği gibi şikayet üzerine de inceleme yapabilecek.

ÜST KURULLARIN BAĞIMSIZLIĞI GÜÇLENDİRİLECEK

6 parti temsilcisinin son toplantıda ele aldığı konulardan biri de Merkez Bankası gibi düzenleyici kurulların yapısı oldu. Bu kurulların yürütme müdahalelerine karşı bağımsızlığının sağlanması ve güçlendirilmesi, liyakat, şeffaflık, hesap verebilirlik ilkeleri doğrultusunda çalışması için mevzuatta gerekli düzenlemeler yapılmasında uzlaşan partiler kadın üye sayısının arttırılmasında da görüş birliğine vardı. BDK, SPK, KİK gibi kurullara atanacak yöneticilerde AYM üyeliğinde olduğu gibi uzun görev süresi belirlenmesinin önemine dikkat çekildi.

YÖK KALKACAK, REKTÖRLER SEÇİMLE GELECEK

Siyasi parti temsilcilerinin ele aldığı son konu ise üniversitelerin yapısı oldu. Üzerinde uzlaşılan çalışmaya göre üniversiteler idari, mali ve akademik açıdan özgür olacak. YÖK kaldırılacak, üniversiteler arasında koordinasyonu sağlayacak bir kurul oluşturulacak. Rektörler ve dekanlar akademisyenler tarafından seçimle göreve gelecek. Fakültelere alan dışından dekan seçilmesine izin verilmeyecek.

LİDERLERE BIRAKILAN BAŞLIK YOK

Parlamenter sistem çalışmasını yürüten temsilcilerden edinilen bilgiye göre yaklaşık 3 aydır süren çalışma kapsamında 100’e yakın konu ele alındı. Bunların bazıları birleştirilerek yaklaşık 75 konu başlığında uzlaşma sağlandı. Temsilciler görüşülen başlıklar içinde üzerinde uzlaşılamayan ya da liderlere bırakılan bir konu olmadığını söyledi.

KONU BAŞLIKLARI BİTTİ, SIRA REDAKSİYONDA

6 partinin güçlendirilmiş parlamenter sistem modellerini ortaklaştırmak için yürüttüğü çalışma bir hafta daha sürecek. Temsilciler bu bir hafta içinde üzerinde uzlaştıkları konuları içeren raporu yazacak, metnin redaksiyonu yapılacak. Hazırlanan rapor ay sonuna doğru genel başkanlara sunulacak.

LİDERLER DEĞİŞİKLİK YA DA EKLEME YAPABİLİR

Raporun genel başkanlara sunulmasının ardından liderlerin kendi aralarında bir temas trafiği ile metinde değişiklik yapabileceği ya da eklemelerde bulunabileceği ifade ediliyor. Böyle bir durum olursa 6 temsilci talep edilen konularda çalışmak için yeniden bir araya gelebilecek. Rapor genel başkanların inceleme ve değerlendirmeleri sonunda bir mutabakat metnine dönüştüğünde kamuoyuna açıklanacak. Çalışmayı yürüten siyasi parti temsilcilerine göre bu açıklamanın 6 lider tarafından ortak bir toplantı ile duyurulması sürpriz olmayacak. Genel başkanların kararı doğrultusunda bu açıklamanın ocak ayı içinde gerçekleşebileceği ifade ediliyor.

PARLAMENTER SİSTEM ÇALIŞMASI GEÇİŞ SÜRECİ İLE DEVAM EDEBİLİR

Parlamenter sistem önerisi kamuoyuna açıklandıktan sonra bu kez 6 partinin “geçiş süreci” olarak ifade edilen seçim sonrası planlama için çalışma yapması bekleniyor. Bu konudaki kararın da önümüzdeki haftalarda netleşeceği ifade ediliyor.