Patlamanın olduğu ZSR tesisine milyonlarca liralık devlet desteği yağmış
11 işçinin hayatını kaybettiği ZSR Patlayıcı Sanayi AŞ'ye yıllar boyu milyonlarca liralık devlet desteği verildiği ortaya çıktı.
İZMİR - Balıkesir'de ZSR mühimmat tesisinin kapsül üretimi yapılan bölümünde meydana gelen patlamada 8'i kadın, 11 işçi yaşamını yitirdi, 7 kişi yaralandı. Olaya ilişkin soruşturma başlatıldığı açıklanırken gözler şirkete döndü.
Balıkesir'in merkez Karesi ilçesinde faaliyet gösteren ZSR Patlayıcı Sanayi AŞ'ye yıllar boyunca milyonlarca liralık teşvik verildiği ortaya çıktı.
13 Mayıs 2022 tarihinde Resmi Gazete'de sayısında yayımlanan Cumhurbaşkanı kararına göre, Balıkesir'de ZSR Patlayıcı Sanayi AŞ tarafından yapılacak tabanca ve tüfek fişeği üretim tesisine proje bazlı devlet desteği sağlanacağı belirtildi. Proje başlangıç tarihi 19 Nisan 2020 olarak belirtilen tesisin toplam sabit yatırım tutarı 768.1 milyon TL olarak öngörüldü.
Yatırım süresi sonunda tesisin yıllık 140 milyon adet tabanca fişeği, 243 milyon adet makineli tüfek fişeği ilave üretim kapasitesine ulaşması hedefleniyor. Öngörülen ilave istihdam 202, nitelikli personel sayısı ise 20 olarak belirtildi.
5 YIL NİTELİKLİ PERSONEL DESTEĞİ
Ayrıca tesise gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisna ve iadesi, vergi indirimi, azami tutar sınırı olmaksızın sigorta primi işveren hissesi, 10 yıl süreli stopaj, azami 40 milyon TL'ye kadar ve 5 yıl süreli nitelikli personel, 80 milyon TL'yi aşmamak üzere azami 10 yıl süreli faiz veya kar payı, 10 yıl süreli ve 30 milyon TL'yi aşmamak şartıyla yüzde 50 oranında enerji tüketim harcaması destekleri sağlanmasına karar verildi.
AFAD PLANINDA PATLAMA RİSKİNE YER VERİLMEDİ
AFAD tarafından 2021 yılında hazırlanan Balıkesir İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) raporunda Balıkesir’de Büyük endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik kapsamına giren 7 üst seviyeli ve 8 alt seviyeli kuruluş bulunduğu, bunlardan birinin de ZSR Patlayıcı A.Ş. olduğu belirtildi. Raporda yer alan “Endüstriyel Kaza Senaryoları ve Değerlendirme Sonuçları” bölümünde ise iki senaryoya yer verildi. Bunlardan birincisi; Bandırma ilçesinde bulunan bir işletmede deprem sonrasında 15 bin ton kapasiteli sülfürik asit tanklarının ve etrafında bulunan emniyet havuzunun bütünlüğünün bozulmasıydı. Bir diğer varsayılan senaryoda ise Bandırma ilçesinde bulunan bir işletmede, amonyak tankında sebebi bilinmeyen şekilde çıkan yangın sonucu patlama ve toksik yayılım meydana geldiği varsayıldı. Üst seviye riskte olan ZSR A.Ş. ile ilgili ise herhangi bir senaryoya yer verilmedi.
EMNİYETE, JANDARMAYA, MADENCİLİK FAALİYETLERİNE MÜHİMMAT
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayi Başkanlığı’nın listesinde bulunan ve uluslararası NATO standartlarına uygun mermi ve mühimmat üreten şirket, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı’nın ihtiyaçlarının yanı sıra Asya, Avrupa, Afrika ve Amerika kıtalarında birçok ülkeye ihracatta bulunuyordu. Metal merminin yerini kauçuk topların aldığı plastik mermi, rubber mermi veya travmatik fişek olarak adlandırılan savunma ve korkutma amaçlı mermileri de üreten şirket, Türkiye’de satışı yasak olan bu mermileri de çeşitli ülkelere ihraç ediyordu. Bazı toplumsal olaylarda kullanılan söz konusu mermiler, yaralayıcı ve öldürücü etkisiyle de gündeme gelmişti.
Ayrıca başta Balıkesir olmak üzere Türkiye’de çevre açısından tartışmalı konulardan biri olan “patlatmalı madencilik” faaliyetleri için de patlayıcı üreten şirketin, “Balex Gold” dinamiti, her türlü yeraltı ve tünel patlatmalarında, açık ocak patlatmalarında, tüm inşaat projelerinde, ön kesme (pre-splitting) uygulamalarında, patar atımlarında ve tüm özel patlatma uygulamalarında kullanılıyordu.