AK Partili Bozdağ: Yüzde 51 oyla diktatör mü olunur?
Anayasa Komisyonu’nun ilk toplantısı tartışmalı başladı. CHP ve HDP grupları adına itirazlar dile getirilirken AK Parti Grup Başkanvekilleri ve Adalet Bakanı teklifi savundu. Parti grupları adına konuşmaların yapıldığı ilk bölümde söz almayan tek parti ise teklifin referanduma taşınmasına destek olacağını ilan eden MHP oldu.
ANKARA - TBMM Anayasa Komisyonu, AK Parti'nin Anayasa Değişikliği teklifini görüşmek için toplandı. Komisyon salonunun toplantı saatine çok kısa bir süre kala açılması, kapıda bekleyen milletvekillerinin tepkisini çekti. Salona komisyon üyesi olmayan çok sayıda milletvekili de gelince yer sorunu yaşandı. Danışmanlar ve gazetecilerin de yoğun ilgi gösterdiği komisyon salonunda adım atacak yer kalmadı.
Komisyon üyelerinin yanı sıra Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, CHP Grup Başkanvekilleri Levent Gök, Özgür Özel ve MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay da hazır bulundu.
Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop, toplantıyı duyurulan saatte tam 16.00'da açtı.
CHP: GÖRSEL BASIN İZLESİN
İlk söz alan Komisyonun CHP'li üyesi Bülent Tezcan, yapılmak istenen değişikliğini "rejim tartışması" olarak değerlendirdi, "Türkiye'nin rotası Demokratik Cumhuriyet yönünde mi başka bir yöne mi çevrildi. Demokratik cumhuriyeti mi güçlendireceğiz, tabuta koyup üsstüne çivi mi çakacağız, demokrasiyi mezara mı koyacağız. Bizim için tartışma budur" dedi.
Böyle önemli bir konunun kapılar kapılar arkasında görüşülemeeyceğini savunan Tezcan, sokaktaki simitçiyi, musluk tamircisini de ilgilendiren bu tartışmanın açık yapılmasını, görsel basının en azından parti temsilcileri konuşurken Komisyon'da kalmasını istedi. Tezcan ayrıca daha geniş bir salona geçilmesini istedi.
HDP: GENEL KURUL ÇALIŞMALARI DURDURULSUN
HDP adına söz alan Meral Danış Beştaş da eş başkanların aralarında bulunduğu 12 milletvekili tutuklu iken böyle bir değişikliğin gayri meşru olduğunu söyledi. Görüşmelerin aleni şekilde yapılmasını isteyen Beştaş, "Yazılı görsel basına açık olmalı. Tüm milletvekillerini ilgilendirdiği için Genel Kurul ve diğer komisyon çalışmaları durdurulsun, 550 milletvekilinin izlemesinin önü açılsın. TRT 3 ve Meclis TV canlı yayınlansın" dedi.
CUMHURİYET 1 METRELİK SİPERLERDE KURULDU
CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel 68 CHP'li milletvekilinin ayakta olduğunu belirterek buna formül bulunması için görüşme talebinde bulundu. Ayakta komisyon toplantısını izleyen CHP İstanbul Milletvekili Aykut Erdoğdu, "Anayasa yapıyorsunuz gerekirse yeni salon yapacaksınız" diye tepki gösterdi. CHP Milletvekili Muharrem Erkek, "Anayasa değişikliği değil milletin kayıtsız şartsız egemenliğini tartışmaya açan bir teklif bu. Böyle bir tartışma gece gündüz milletçe takip edilmeli. Onun için uygun salon, onun için görsel basın kalmalı" dedi. CHP'li Nurhayat Altaca Kayışlıoğlu ise, Cumhuriyetin 1 metrelik siperlerde mücadele edilerek kurulduğunu üst üste konulsalar da mücadele edileceğini ama sağduyulu bir çözüm üretilmesini istedi.
HDP Grup Başkanvekili Filiz Kerestecioğlu, tüm toplumu ilgilendiren bir Anayasa değişikliğinin halktan kaçırılarak, sadece milletvekillerinin görüşülerek tartışılamayacağını söyledi.
BAŞKAN TALEPLERİ REDDETTİ
Anayasa Komsyonu Başkanı Şentop, en büyük ve uygun salonun bu olduğunu belirterek talepleri reddetti. AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş da Komisyon'un en uygun komisyon olduğunu, danışmanlar çıkarsa daha da rahat bir çalışma yapılabileceğini söyledi. Komisyon Başkanı da bu yönde karar verdi. Görsel basını da dışarı davet etti. Bunun üzerine milletvekilleri, "Milletin bu görüşmeleri öğrenmesini neden istemiyorsunuz?", "79 milyonun geleceğini ilgilendiren bir değişikliği millet niye izleyemiyor" diye tepki gösterdi.
AK PARTİ'DEN 'BOŞ KAĞIDA İMZA' SAVUNMASI
CHP ve HDP milletvekillerinin 'çıkarma' yaptığı toplantıda teklifin içeriğiyle ilgili bilgi veren AK Parti Grup Başkanvekili Naci Bostancı eleştirileri yanıtladı. Rejim değişikliği iddialarına katılmadıklarını söyleyen Bostancı, "Bir rejimin demokratik karakterini belirleyen referanslar vardır. Seçim yapıyorsanız ve seçimle gelenleri geri çağırma olanağınız, yeni seçim yapma olanaklarınız varsa, temel hak ve özgürlüklere ilişkin müktesebat varsa orada demokrasi vardır" dedi.
Bostancı, milletvekillerinin Anayasa değişikliğini görmeden boş kağıda imza attıkları iddialarını da reddetti. Bostancı, "Tüm arkadaşlar imza atarken bu değişikliğin ne getirdiğini bilerek imza attı. Dolu kağıda imza atamazsınız zaten, boş olacak tabi kağıt imza atmak için" dedi.
Bostancı'nın sözleri bazı milletvekillerince alkışlanırken bazı milletvekillerini ise gülümsetti.
'BU ORTAMDA ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ YAPILAMAZ'
CHP Grup Başkanvekili Levent Gök, bir haftada 58 kişinin hayatını kaybettiğini, bir Rus elçisinin öldüğünü belirterek, böyle bir ortamda bir an önce Anayasa değişikliği yapmaya çalışmanın haklı hiçbir gerekçesi yoktur" dedi. OHAL sürecinde yaşanan kısıtlamalara dikkat çeken Gök, "Düşünce, ifade özgürlüğüyle ilgili kısıtlamalar yaşanırken, medyaya yönelik kısıtlamalar yaşanırken bu anayasa değişikliği hukuken, teknik ve ahlaki açıdan uygun değildir" dedi. Gök, teklifin geri çekilmesini ya da ötelenmesini istedi.
'BU TEKLİFİ MİLLETTEN SAKLAMAYA HAKKIMIZ YOK'
AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş da partisi adına söz aldı. CHP'nin gündeme getirdiği anayasaya aykırılık iddiaları gibi birçok eleştirinin olabileceğini belirten Elitaş, "Bize düşen milletin hakemliğinden korkmadan milletin önüne götürmek. Bu teklifi milletten saklamaya hakkımız yok" dedi.
'CHP BU SİSTEME YABANCI DEĞİL'
"Tek adam" eleştirilerini kabul etmediklerini söyleyen Elitaş, Atatürk ve İsmet İnönü'nün hem parti genel başkanlığı hem Cumhurbaşkanlığı yaptığını söyledi, "1961 anayasasına kadar sürmüş bu. CHP buna baştan evet demeli. CHP'nin yabancı olmadığı bir sistemi rejim değişikliği olarak nitelendirmesi karşısında hayretle karşılıyorum" dedi.
KERESTECİOĞLU'NDAN BAKAN BOZDAĞ'A TEPKİ
HDP Grup Başkanvekili Filiz Kerestecioğlu, 15 Temmuz'da Türkiye'nin "ya demokrasi ya faşizm" tercihi ile karşı karşıya kaldığını, eğer demokrasi tercih edilmiş olsa Rus Büyükelçisinin de bugün hayatta olacağını söyledi. Son 1 yılda 30 saldırı yaşanırken halkın anayasa değil yaşam hakkını merak ettiğini söyleyen Kerestecioğlu, "14 yıldır biz değil, siz iktidarsınız. Biz yönentsek 30 değil 1. 2. olaydan sonra istifa ederdik. İktidar olarak önlemek zorundasınız. Bu sorumluluğu başka partilere atarak kurtulamazsınız. Bizi sadece hedef haline getirebilirsiniz" dedi.
Kerestecioğlu konuşurken Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, "Şehit cenazelerine katılıyor musunuz" diye tepki gösterdi. Bakan Bozdağ'ın sözleri üzerine Komisyon Başkanı'na sözlerinin kesilmemesi için müdahale edilmesi çağrısı yapan Kerestecioğlu, "Ben şehit cenazesine de gitmek isterim ama o kadar krimilanize ettiniz ki" diye seslendi.
'TERBİYESİZ', 'AĞZINI TOPLA'
CHP Grup Baskanvekili Özgür Özel, Anayasa teklifi için "zamansız, özensiz ve hadsiz" değerlendirmesi yaptı. Özel'in getirilen teklifle millet iradesinin ortadan kaldırıldığı yönündeki sözlerine AK Parti milletvekili Kemalettin Yilmaztekin tepki gösterdi. Teklifte millet iradesinin yer aldığını söyleyen Yılmaztekin'e CHP'li Muharrem Erkek, "Aç oku, millet adına mı diyor" diye tepki gösterdi. Kısa süren gerilim sırasında milletvekillerini birbirine, "terbiyesiz, ağzını topla" diye bağırdı.
'BİR REİSTEN BAŞKAN YARATILIYOR'
"Birisi anayasa uymuyor anayasayı ona uyduruyoruz. Bu hedef kirliliği, bir reisten başkan yaratmak icin toplumsal sözleşme yapamazsınız"
diyen Özel, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da bu yetkilerle donatılsa tek adamlığı hedefleyen bu teklife karşı olduklarını söyledi.
MHP SÖZ ALMADI
Anayasa Komisyonu’nun ilk toplantısının başında AK Parti, CHP ve HDP Grup Başkanvekilleri bu değerlendirmeleri yaptı. Tüm parti gruplarının temsilcilerine söz verilen bu bölümde MHP ise konuşma talebinde bulunmadı. Komisyon görüşmelerinin ilk 5 saatinde de MHP adına tek bir söz söylenmedi.
Gruplar adına yapılan açıklamaların ardından Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, teklifle ilgili değerlendirme yaptı. 12 Eylül Anayasasında bugüne kadar 113 değişiklik yapıldığını belirterek sözlerine başlayan Bakan Bozdağ, “Bunların içinde en önemli değişikliği şimdi yapıyoruz” dedi.
'YÜZDE 51 OYLA DİKTATÖR MÜ OLUNUR?'
Başkanlık sistemi tartışmalarının yeni olmadığını anlatan Bozdağ, önerilen sistemin Türkiye’ye özgü bir Cumhurbaşkanlığı sistemi
olduğunu söyledi. Teklifin eleştirilerin aksine demokratik niteliği güçlendirdiğini savunan Bakan Bozdağ, Yasamanın ve milletvekillerinin daha da güçlendiğini söyleyen Bakan Bozdağ, muhalefet milletvekillerinin itirazları üzerine, “Yasama ve yürütmenin bağımsız olmasını neden istemiyorsunuz” diye sordu.
Sistemin siyasi istikrara getireceğini, halk ne isterse onun olacağını söyleyen Bakan Bozdağ, “Yüzde 51 alan iktidar oluyor. Koalisyon, zayıf hükümete de son veriyor. Yüzde 51 oy alacaksınız ve buna “diktatörlük” diyeceksiniz. Var mı böyle bir şey” dedi.
'YENİ SİSTEM KUTUPLAŞMAYI DA YOK EDECEK'
Kenan Evren kıyaslamalarını reddeden Bakan Bozdağ, Cumhurbaşkanlığı sisteminin kutuplaştırmaları da ortadan kaldıracağını, yüzde 51 oy almak için tüm partilerin politikalarını değiştirmek zorunda kalacağını söyledi, “Bu teklif partileri merkeze çekip güçlendirecektir” dedi. “Milletin seçeceği Cumhurbaşkanı’ndan neden korkuyorsunuz” diye soran Bekir Bozdağ, “Biz kendimizi düşünsek karşı çıkarız bu işe ama biz Türkiye’nin geleceğini düşünüyoruz” dedi.
Komisyonun başında parti grupları ve hükümet adına yapılan açıklamaların ardından CHP’nin teklifin anayasaya aykırı olduğu iddiasıyla verdiği önerge görüşülmeye başlandı. CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan, teklifin Anayasa’nın değiştirilmesi teklif dahi edilemez ilk 4 maddesine aykırı olduğnu öne sürdü.