Referandum sonrası siyasette çok bilinmeyenli denklem!

ANKARA - Anayasa değişikliği referandumu geçici sonuçlarına göre “Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi” onaylandı. CHP ve HDP’nin Yüksek Seçim Kurulu’na yaptığı itirazlar sonuç vermezse bugünden başlayarak yeni sistem adım adım hayata geçecek. Ama değişikliğin siyasi sonuçları da olacak. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın partisinin başına geçmesinden CHP’de kurultay tartışmalarına, Meral Akşener’in yeni parti kurma girişiminden MHP üzerindeki erken seçim baskısına siyaset sahnesinde taşları yerinden oynatacak gelişmeler yaşanabilir.

HEMEN YÜRÜLÜĞE GİRECEK 2 MADDE

Referandum sonuçlarının Resmi Gazete’de yayınlanmasının ardından anayasa değişikliğiyle ilgili iki madde yürürlüğe girecek. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun (HSYK) ismi Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK) olarak değiştirilecek, üye sayısı 22’den 13’e düşürülecek. Adalet Bakanı ve müsteşarının doğal üye olacağı kurulun dört üyesini cumhurbaşkanı doğrudan, yedisini ise Meclis seçecek.

ERDOĞAN HAZİRANDA AK PARTİ BAŞKANLIĞINA GETİRİLEBİLİR

Hemen yürürlüğe girecek diğer madde ise anayasa değişikliğine ruhunu veren “Partili Cumhurbaşkanı” düzenlemesi olacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın referandum sonuçlarının resmileşmesinin ardından Ak Parti’ye üye olması bekleniyor. AK Parti'nin mayıs en geç haziran ayında olağanüstü kongre yaparak Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı genel başkanlığa getirmesi gündemde.

HÜKÜMET CEPHESİNDE REVİZYON

AK Parti, seçim sonuçlarını erken kutlamayla ve balkon konuşmasıyla tüm dünyaya ilan etse de parti içinde sonuçların memnuniyet yaratmadığı konuşuluyor. Ankara ve İstanbul’da ‘hayır’ın önde çıkması, Başbakan Binali Yıldırım’ın balkon konuşmasında Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı’nın bulunmaması iktidar cephesinde olası tartışmaların işareti olarak okunuyor.

Ayrıca AK Parti yönetimi ile Bakanlar Kurulu'nda da revizyona gidileceği ifade ediliyor.

ERKEN SEÇİM OLABİLİR Mİ?

Anayasa değişikliğinde yeni sisteme geçiş tarihi 3 Kasım 2019 olarak belirlendi. Ancak anayasa değişikliği paketinin 17’inci maddesinde "Meclis'in seçim kararı alması halinde, 27'nci Yasama Dönemi milletvekili genel seçimi ve cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır" denilerek, yeni sistemin 2019'dan önce yapılacak bir erken seçimle yürürlüğe girmesine imkân tanındı. Muhalefetin de tutumu doğrultusunda bir erken seçim tartışması gündeme gelebilir.

MHP’DE ERKEN SEÇİM GERİLİMİ

Referandum akşamı en sessiz genel merkez MHP idi. Bahçeli kameraların karşısına çıkmak yerine yazılı bir açıklamayı tercih etti. Anayasa değişikliğine verilen desteğin partide tartışma yarattığı MHP erken seçime sıcak bakmıyor. Siyasi partiler kanununda bir değişiklik yapılmadan gerçekleşecek bir erken seçimin MHP’yi baraj altında bırakabileceği endişesi var. AK Parti’nin bu konuda alacağı karar, anayasa değişikliğinde birlikte yol yürüdüğü MHP’nin endişelerini ne kadar dikkate alacağı siyaset sahnesinin bilinmeyenleri arasında.

AKŞENER YENİ PARTİ KURACAK MI?

MHP’de bundan sonraki süreci etkileyecek en önemli başlık ise partiden ihraç edilen Meral Akşener’in tavrı olacak. Yeni parti kurma ile ilgili çağrıların yapıldığı Akşener, bu konuyu referandumun ardından masaya yatıracaklarını söylemişti. Akşener’in yeni parti kurma kararı alması durumunda, bu kararın hem MHP’yi etkilemesi hem de merkez sağ seçmen için yeni bir seçenek yaratarak siyaset tablosunda değişime yol açması mümkün.

CHP’DE KURULTAY TARTIŞMASI

Referandumun sonuçları şimdiden CHP’yi hareketlendirdi. CHP, yönetimden teşkilatına, referandum kampanyasında iyi bir sınav verdiğini düşünse de seçim sonuçlarındaki şaibeye rağmen parti yönetiminin daha atak bir tutum sergilememesini eleştiren bazı partililer, Kemal Kılıçdaroğlu’nun açıklamasının ardından genel merkezde tepkilerini dile getirdiler. İstifa sloganları atanlara “Genel Başkan itidalli davranmak zorundaydı, yoksa tepki sokağa taşardı” denilerek derhal müdahale edilse de eleştiriler önümüzdeki günlerde bir kurultay tartışmasına evrilebilir. Referandum sürecinde il il dolaşan partinin aktörlerinin yeni dönemde daha fazla sorumluluk üstlenmek için harekete geçmesi bekleniyor. CHP yönetiminde, “Alınan sonucun insanlara umut verdiğini görmek gerekir. YSK’ya itirazlardan beklenen sonuç çıkmasa bile 2019’daki Cumhurbaşkanlığı seçimi için umut veren bir adayla Erdoğan’ı yenebiliriz. AK Parti büyük illerde yenilmiştir, bu önemlidir” yorumları yapılıyor.

HDP SEÇMENİN MESAJINI OKUYACAK

Eş Genel Başkanların aralarında bulunduğu 13 milletvekili cezaevinde bulunan HDP de referandum sonuçlarını masaya yatıracak. Anayasa değişikliğinin, federasyonu da içerdiği yönündeki tartışmaya rağmen HDP’nin güçlü olduğu illerden yüksek oranda ‘hayır’ çıkmasının, “Kürtler başkanlığa evet diyecek” iddiasına cevap niteliğinde olduğu düşünülüyor. ‘Tüm Türkiye OHAL’de referanduma gitti ama Kürt illerinde seçmen daha ağır koşullarda, sıkıyönetimde ve kayyumların gölgesinde sandığa gitti” diyen HDP yöneticileri, referandumu, son 2 yılın politikalarının da oylaması olarak görüyordu. HDP, şimdi gelen sonuçlar üzerinden seçmenin mesajını değerlendirecek.  Sandıktan ‘hayır’ çıkması durumunda tutuklu HDP’lilerin bırakılacağı yönündeki umutlar da partide şimdilik ertelenmiş görünüyor.