Çoklu baro yasası yürürlükte: CHP, AYM’ye gidiyor

ANKARA - Türkiye Barolar Birliği ve 80 il barosunun itirazlarına rağmen TBMM Genel Kurulu’ndan geçerek 11 Temmuz’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayına sunulan ’çoklu baro’ yasa değişikliği, bugün Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi.

ÇOKLU BARO YASASI YÜRÜRLÜKTE: RESMİ GAZETEDE YAYINLANDI

AK Parti ve MHP milletvekillerinin oyları ile Meclis’te yasalaşan 28 maddelik değişiklik, barolar için iki ana temelde önemli bir değişim öngörüyor. Yasanın yürürlüğe girmesi ile avukat sayısı 5 binden fazla olan tüm illerde, en az 2 bin avukat bir araya gelerek yeni bir baro kurabilecek.

BAROLAR İÇİN İKİ ANA TEMELDE ÖNEMLİ DEĞİŞİM

Yeni yasaya göre, baroların TBB’de temsil sistemi de değişiyor. Mevcut durumda TBB Genel Kurulu'nda her baronun iki delegesi bulunuyor. Avukat sayısı 100'den fazla olan barolar, 100'den sonraki her 300 üye için ayrıca bir delege daha seçiyor. Yeni sistemde ise her baro, başkanı ile birlikte TBB’ye dört delege gönderecek. Yani, 49 üyesi bulunan Ardahan Barosu da 4 bin 983 üyesi bulunan Antalya Barosu da TBB’de 4 delege ile temsil edilecek. Aynı zamanda üç büyük şehrin etkinliği de azaltılacak. İstanbul Barosu'nun TBB’deki delege sayısı 138’den 14’e, Ankara Barosu'nun 53’ten 7’ye, İzmir Barosu'nun da 30’dan 5'e düşecek.

CHP’DEN ANAYASAYA AYKIRILIK İTİRAZI

AK Parti ve MHP tarafından baroların görüşleri alınmadan hazırlanan düzenlemenin Anayasaya aykırılık içerdiğini savunan CHP ise Anayasa Mahkemesi'ne gidiyor. CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, çoklu baro kanununun iptali için yarın Anayasa Mahkemesine başvuracaklarını söyledi. CHP’nin Anayasaya aykırılık itirazının temelleri şu başlıklardan oluşacak:

Çoklu baro Anayasanın 135. Maddesine aykırı: Her il için öngörülen tek baro yerine çoklu baro ve demokratik olmayan temsil, Anayasaya madde 135’e çok yönlü olarak aykırıdır. Çoklu baro sistemi, bölünmüş ve belki de kutuplaşmış avukatların ortak gereksinimlerini karşılamayı zorlaştıracaktır. Birbirlerine karşı, kayıtlı oldukları baroya göre partizan ve hasmane şekilde davranacak avukatlar ortaya çıkacaktır.

Baro seçimlerinde siyasi partiler belirleyici olacak: Barolar, “kendi üyeleri tarafından gizli oyla seçilen… Organlarının seçimlerinde siyasi partiler aday gösteremezler.” Madde 135 çerçevesinde tekli baro uygulaması için geçerli olan bu kuralın çoklu baro uygulamasında olmayacağı açıktır. Zira çoklu baro örgütlenmesi, siyasal görüş farklılıkları ve ideolojik temelde gerçekleşeceğinden, böyle bir yapılanmada siyasal partilerin belirleyici olacağında kuşku bulunmamaktadır. Kuruluşunda bir siyasal partinin belirleyici olması kuvvetle muhtemel olduğu bir baroda aday belirleme işlemi de partiler tarafından kotarılacaktır.

’SİYASAL, DİNSEL FAKTÖRLER İDEOLOJİK AYRIŞMA YARATACAK’

Çoklu baro adil yargılanma ilkesine aykırı: Çoklu baro örgütlenmesinde siyasal ve dinsel faktörler, ideolojik ayrışmalar öne çıkacaktır. Avukatlara kendi iradeleriyle baro kurma imkânı tanındığında, bu amaçla bir araya gelecek kişiler, ister istemez yaşamlarında belirleyici olan siyasal, felsefi ve dinsel ölçütler temelinde buluşacaklardır. Oysa bu tür gruplaşmalar için siyasi partiler ve dernekler vardır; bu çeşit ölçütlerle oluşacak baro kamu tüzel kişiliği, kamu tüzel kişiliği kavramının doğasıyla çelişen şekilde partizan bir nitelik taşıyacaktır.

Barolar siyasal-dinsel-ideolojik aidiyetlere göre ayrışacak: İki bin üye ile kurulan bir baro, var olan baro karşısında üye sayısını artırmak için ve kuruluş gücünü muhtemelen bir parti veya cemaatten aldığı için, hukuk fakültesi öğrencileri ile, “siyasal kliantelizm” benzeri (burs, yurt gibi) bir ilişkiye girecek, baroya kaydı sağlandıktan sonra da, kendisine iş vaadi gibi mali sıkıntıyı aşıcı vaatlerde bulunulacaktır. Siyasal-dinsel-ideolojik aidiyetlere göre, daha öğrencilik döneminde başlayan ayrışmalar, tarafgir avukat görüntüsünü aşikâr hale getireceği için, siyasal gücü arkasına alan savunma, jursidictio (haklı ve gerçek olanı dile getirme) sürecinin bağımsız ve tarafsız bir biçimde ortaya çıkmasını engelleyecektir.

'TBB DELEGE SİSTEMİ TEMSİLDE ADALETE AYKIRI'

TBB delege sistemi eşitsiz ve ölçüsüz: Türkiye Barolar Birliği seçimlerine ilişkin olarak delege sayıları bakımından öngörülen eşitsiz temsil ilkesi (kanun teklifi, md.18) tamamen ölçüsüz olup, Anayasa madde 2, 13, 67 ve 135’in gereklerine açıkça aykırılık teşkil etmektedir. Yönetilenlerin yönetime dengeli bir biçimde katılmasının sağlanması gereğini ve temsilde adalet ilkesini istikrarlı şekilde vurgulayan AYM içtihatlarına açıkça aykırı kapsamda bir kanun teklifini kanunlaştırmak, Anayasa’nın 11. maddesine ve 153/son maddesine de aykırı bir tavır oluşturur. Bu düzenlemenin yasalaşması durumunda baroların özerkliği ve bağımsızlığı ötesinde adil yargılanma hakkı ilkeleri ve demokratik hukuk devletinin temel gerekleri, geriye dönülmesi zor bir biçimde zedelenecek; hukuk güvenliği ve toplumsal barış açısından da ciddi sakıncaları beraberinde getirecektir.

BAROLAR AYM ÖNÜNDE EYLEME DEVAM EDECEK

'Çoklu baro' yasasının TBMM Adalet Komisyonu görüşmeleri sırasında komisyona girme talebi ile günlerce Meclis kapısında 'Savunma Nöbeti' tutan, yasanın geçmemesi için 'Müzakere ve diyalog' önererek 'teklifi geri çekin' çağrısında bulunan çok sayıda baro başkanı, Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren yasanın Anayasa Mahkemesi sürecinde de eylemlerine devam edecek. Anayasa Mahkemesi başkanından randevu talep edecek süreci anlatmak isteyen baro başkanları bu süreçte de AYM önünde nöbet tutmayı hedefliyor.