20. yüzyıla tek başına tesir eden, bütün dünyada eşsiz bir etki yaratan isimlerin başında gelir Sigmund Freud. Tedavi metotları kadar yazdığı kitaplar, verdiği dersler ve konferanslarda dile getirdikleriyle de büyük sarsıntılara imza atmıştır. Cinsiyet Teorisi Üzerine Üç Deneme adlı kitabına ilave olarak yazarın, “Yaratıcı Yazarlar ve Hayal Kurma”, “Uygar Cinsel Ahlak ve Çağımızın Sinir Hastalıkları”, “Savaş ve Ölüm Üzerine Düşünceler” ve “Psikanalizin Tarihçesi” adlı konuşma ve yazılarının toplandığı bu kitapta, Freud’un cinsiyet hakkındaki incelemelerinden en önemlileri bir araya geliyor. Selahattin Hilav’ın derleyip çevirdiği Cinsiyet ve Psikanaliz, psikanaliz hakkında sağlam ve etraflı bilgiler verirken genel okuru ve özellikle edebiyatseverleri ilgilendiren konular üzerinde Freud’un düşüncelerini ortaya koyuyor.

“Önce iki terim ortaya atmakla işe başlayalım. Bu terimlerden birincisi “cinsel nesne”dir. Bu terim, cinsel çekimi (cazibeyi) sağlayan varlığı gösterir. İkinci terim de “cinsel amaç”tır. Bu da, içgüdünün yönelmiş olduğu amacı gösterir. Bu ayırmayı yaptıktan sonra, deneylerimize başvuracak olursak, hem cinsel nesne hem de cinsel amaç bakımından çeşitli uzaklaşmaların var olduğunu ve bunların enine boyuna incelenmesi gerektiğini görürüz.“

Cinsiyet ve Psikanaliz, Sigmund Freud, Çevirmen: Selahattin Hilav, 232 syf., Kırmızı Kedi Yayınları, 2021.

“Büyütücü Mercek: Marcel Proust 1871’in 10 Temmuz’undan doğmuş, 18 Kasım 1922’de 51 yaşındayken ölmüştü. Doğumunun 150. yılında kitap-lık dergisinde bir dosyayla (Temmuz-Ağustos 2021) selamlamıştık kendisini; 2022’de bu kez ölümünün 100. yılında elinizdeki bu kitapla anıyoruz onu. Esinlenerek ama öykünmeden ve alçakgönüllülükle söylüyorum: Proust ve yapıtı hakkında burada yazdıklarım bir ‘gözlükçünün müşterilerine sunduğu büyütücü mercekler gibi bir şey’ olsun, okurlara bir kez daha Proust’u iyice yakından tanıma olanağı versin!”

Büyütücü Mercek - Proust Üstüne Yeni Yazılar, Mehmet Rıfat, 96 syf., Yapı Kredi Yayınları, 2022.

Özellikle resim sanatına, imgelere, görsel kültüre dair yeni bir eleştirel görme biçimi önerdiği GÖRME BİÇİMLERİ (1972) eseriyle tanınan, savaş sonrası Avrupası’nda kuşağının en etkili yazarlarından, sanat eleştirmeni, romancı, ressam, senarist, denemeci ve şair John Berger’ın kaleminden BOLOGNA’NIN KIRMIZI TENTELERİ minimalist üslubuyla şiirsel düşünceleri incelikle resmeden, küçük sürprizlerle dolu bir minyatür kitap: Bellek, resim, mimari ekseninde mekik dokuyan; Berger’ın, kişiliğini ünlü İtalyan ressam Giorgio Morandi ile özdeşleştirdiği ve özel bir sevgi duyduğu amcası Edgar’ın anısıyla Bologna’nın hayal edilmesi güç güzelliğini buluşturan, çağrışımların ve anımsamaların çiçek açtığı, harikulade bir gündüz düşü.

Bologna'nın Kırmızı Tenteleri, John Berger, Çevirmen: Cevat Çapan, 72 syf., Yapı Kredi Yayınları, 2022.

İnsanın hakikati nedir? Özlem duyduğu mutlak, gerçek tutkularıyla örtüşür mü? Doğal enerjisini yitirmiş bugünün insanı robottan farklı bir şey midir? İhtiyaçların şekillendirdiği bir kültür yerine arzuların inşa ettiği bir kültürü yaratmamız gerekmez mi? Başka bir tene açılmamızı sağlayan nedir?

Yalnızca yerküreyi değil, içsel ağlarımızı örgütleyen de elementlerdir. Örneğin ateş her şeyden öte arzuyla ilgilidir. Çiçeklenebilmemiz, insanlığımızı paylaşabilmemiz için kabullenmemiz ve beslememiz gereken enerji ve devinimdir. Aynı zamanda arzu, bizim iç ateşimiz, iç güneşimizdir. Arzu sayesinde her birimizdeki sonsuzluk, sonluluğun içinde düşünülebilir ve deneyimlenebilir hâle gelir. Ancak görünen o ki ateş hiçbir zaman paylaşılmamış. Savaşçıl erkek tanrılar tarafından çalınmış ve az çok yapay dünya üretme çalışmalarının hizmetine sunulmuştur. 

Çağdaş filozof ve psikanalist Luce Irigaray bu kitapta, arzu, öteki ve mutlak bağlamında bir duyusallık diyalektiği okuması sunuyor.

Ateşi Paylaşmak - Duyusallığın Diyalektiği, Luce Irigaray, Çevirmen: Naciye Sağlam, 136 syf., Fol Kitap, 2022.