Tiryakinin paketle imtihanı: O fotoğraf olmasın

DUVAR - Sigarada düz siyah paket uygulaması bir aydan uzun süredir uygulanıyor. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, önceki gün yaptığı açıklamada zorunlu hale getirilen uygulamanın sigarayı bırakmada olumlu etkisi olduğunu savunarak, "Yapılan deneysel odak grup çalışmaları ve araştırmalar siyah paket uygulamasının hedefine ulaştığını gösteriyor. Bu kapsamda yayımlanan makalelerde, siyah paketin kullanıcılardan yüzde 81'inde günde en az bir kere sigarayı bırakmayı düşündürdüğüne, yüzde 70'inde sigarayı daha az tatmin edici buldurduğuna, yüzde 66'sında sigaranın kalitesinin düşük olduğu düşüncesi oluşturduğuna yer veriliyor" dedi.

Peki 'sahada' durum nasıl? Siyah paketler sigara içenler üzerinde bir etki bıraktı mı? Sigara satışlarında bir farklılık var mı? Paketlerin üzerindeki resimlerden rahatsız olanlar paketleri değiştirmek istiyor mu?

Sigara satışı yapan dükkanlarla konuştuğumuzda 'tütün ürünlerini bırakmanın tam zamanı olduğunu' söylüyorlar. İstanbul Kağıthane'de tekel bayii sahibi Hüseyin Bey, paketlerin bazen değiştirilmek istendiğini belirtiyor ve ekliyor: "Paketlerin üzerindeki görselleri beğenmeyenler oluyor. Ben de onlara 'Madem paketlere bakamıyorsunuz o zaman içmeyi bırakın. Bundan iyi zaman mı olur?' diyorum"

Hemen birkaç metre ilerideki başka bir dükkana giriyoruz. Bakkalında sigara satışı yapan Mustafa Bey paketleri değiştirmek isteyen kişilere denk gelmediğini söylüyor. Mustafa Bey, "Zaten hepsi aynı, değiştirseler ne olacak sanki" diyor.

SİGARADA SİYAH PAKET YENİ SEKTÖR DOĞURDU: SİGARA KILIFI

Deriden yapılmış bir sigara kılıfı/paketi.

İstanbul'un en işlek semtlerinden olan Levent'teki bir tekel bayiindekiler ise sigara paketi değiştirmek istendiğinde 'yardımcı olduklarını' belirtiyorlar. Dükkandaki stantta sigara paketi şeklinde bazı nesneler görüyoruz. Üzerlerine farklı resimler basılmış 'sigara kılıfları' bulunuyor. "Bu kılıfları alan var mı?" diye soruyoruz "Tabii paketleri değiştirmek isteyen olduğunda bunlara yönlendirdiğimiz de oluyor" diye yanıtlıyorlar.

Bu kılıflar metalden, kartondan ya da deriden yapılmış ve bir sigara paketi büyüklüğünde. Tıpkı eskiden sarma tütünlerin konulduğu tabakalar gibi işlev görüyorlar. Siyah paketlerden memnun olmayan bağımlılar bu kılıfları alıp içerisine sigara dolduruyor. Siyah paket uygulamasından kaçmak isteyenlerin kullandığı bir başka yöntemse eski paketleri kullanmak. Tiryakiler siyah pakete geçileceği haberini ilk aldığında eski paketlerini atmayıp onları kullanmaya başlamış.

'BÜTÜN RAFI ELDEN GEÇİRİYORUZ'

Bakırköy'de tekel bayii işleten Ahmet Bey ise her gün birçok müşterisinin paketler üzerindeki 'çürük diş', 'açık yara bulunan ayak', 'hastalıklı gırtlak' fotoğraflarından rahatsız olduklarını söylüyor. Ahmet Bey, "Çoğu müşteri bu fotoğraflardan memnun değil. Paketleri kaplayan fotoğraflardan rahatsız olanlar kabul edilebilir bir fotoğrafa denk gelene kadar değiştirmek istiyor. Çürük diş fotoğrafındansa hamile bir kadın, açık yaralı ayak fotoğrafı bulunan pakettense dumana maruz kalan çocuk fotoğrafı görmeyi yeğliyorlar" diye konuşuyor ve ekliyor: "Bazen istedikleri fotoğrafı bulana kadar bütün bir rafı elden geçiriyoruz."

Sigara satışlarında bir değişim var diyebilmek için yeterli gözlemi olmadığını belirten Ahmet Bey, bazı sigara şirketlerinin sigaraya indirim yaptığını belirtiyor. Alkol ve tütün ürünlerine son yıllarda getirilen zamları da hatırlatan Ahmet Bey, "Paket sigaradan tütüne hatta kaçak sigaraya kaymalar oldu. Bunun için midir bilinmez bazı sigara şirketleri iki liraya varan indirimler yaptı" diye konuşuyor.

Siyah paketler.

Sigaranın kötü bir şey olduğunu yinelese de insanların bundan vazgeçmeyeceğini söyleyen Ahmet Bey sigara kılıfları içinse, "Bundan kaçamazsınız, insanlar her zaman bir yolunu bulur" yorumunu yapıyor.

Hal böyleyken sorularımızı bir de sigara içenlere soruyoruz. 25 yıldır sigara kullanan Makbule Hanım, paketlerin caydırıcı olmadığını söylüyor. "Kendi sigaramı alıp almadığımı anlamıyorum" diyen Makbule Hanım, "Yeni paketleri hiç beğenmedim. Çok kötü oldular. Ama sigaramı pakete bakmadan alıp içiyorum. Sadece elimde tutuyorum. Bu resimler bir işe yaramaz sadece göz zevkini bozuyor. Sigara içenler zaten o paketlerin üzerinde görülen resimlerin, yazılan yazıların ne derece gerçek olduğunun farkında. Bunu bilmeyenlere anlatmış olmuyorlar. Seçme şansım olsa bir lira daha verip eski paketten almak isterim. Yeter ki kendi sigaramı içtiğimi anlayayım ama sigaranın tadında herhangi bir değişiklik hissetmiyorum" diyor.

Siyah paketlerdeki resimleri beğenmeyen bağımlılar satın alma sürecinde kabul edilebilir resimler arıyor. Maslak'ta bir benzin istasyonu paket-resim değişikliği isteyenler için uyarı asıp kasa önünde yoğunluğa sebep olmamaları yönünde ikazda bulunuyor.

Altı yıldır sigara içen 27 yaşındaki Ali ise, paketlerdeki resimlerin kendisini etkilediğini ama yine de sigara içmeye devam ettiğini söylüyor. Sırf bu resimler için sigarayı bırakmayı düşündüğünü dile getiren Ali, "Bırakmayı düşünmemin nedeni sonumun o fotoğraflardaki gibi olmasını istememem" ifadelerini kullanıyor.

37 yıl sigara içtikten sonra beş yıl önce bırakan Bahri Bey ise tam tersi görüşte. Fiyatların yanında özellikle siyah paketlerin caydırıcı etkisi olduğunu düşünüyor. Sigara içiyor olsaydı siyah paketten sonra sigarayı bırakacağını belirten Bahri Bey, "Sigara içiyor olsaydım bırakırdım. Bırakmak için bir motivasyon gelirdi. Eskiden içtiğimde sadece ciğer resmi vardı. İçerken o ciğer resimlerinin üzerine beyaz kağıt, peçete falan koyardım. Bir süre dayanabildim daha sonra sigarayı bıraktım. Düşünsene günde bir paket sigara içsen 20 kere o fotoğrafı görüyorsun" diye konuşuyor.

'Sigara haram' diyen Diyanet Başkanı, Maide ve Araf sürelerini delil gösterdi

Sigarayı bırakan 40 yıllık tiryakilerin bile akciğerleri iyileşiyor