Melahat Cengiz: Büyük şehirlerde yaşayanlar maske takmalı

DUVAR - Korona virüsü nedeniyle sıkça tartışılan konulardan biri de maske kullanımı. Kimi uzman, sağlıklı bireylerin maske kullanımına gerek olmadığını söylerken kimi uzman da maske kullanmanın koruyuculuğuna dikkat çekiyor. Peki herkes maske kullanmalı mı, maske en doğu biçimde nasıl kullanılır, Türkiye'de salgın merkezi olarak kabul edilen İstanbul'da dışarıya çıkan herkesin maske kullanması doğru olur mu? Maskelerle ilgili bu ve daha birçok soruyu şu an Covid 19 teşhisi konulan hastaların iyileştirilmesi için çaba sarf eden Türk Tabipleri Birliği üyesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doktor Melahat Cengiz'e sorduk...

Cengiz, özellikle büyük şehirlerde yaşayan herkesin artık maske kullanması gerektiğini söylerken merdiven altı maskelere de dikkat edilmesi gerektiğinin altını çiziyor.

'DIŞARI ÇIKILDIĞINDA MASKE TAKMAK YARARLI'

Maskeyi kimler takmalı?

Yeni bir tartışma konusu ortaya çıktı. Şimdiye kadar vakaların yoğun olmadığı dönemlerde maskeleri çok önermiyorduk. Maskeler sonuçta sadece karşındakini koruyor. Bu anlamada maskeyi kullandıktan sonra elde tutmanın zararlı olduğu da biliniyor. Şu an İstanbul'da asemptomatik (virüsü taşıdığı halde hastalık belirtileri göstermeyen kişiler) verilere göre vaka sayısı 50-60 bin civarında. Mümkün olduğu kadar dışarı çıkıldığında maske takmak yararlı. Sizin de çevreniziebulaştırmamanız gerekiyor. Ne zaman öksüreceksiniz belli değil. Ama açık havada veya yoğunluğu az olan bölgelerde maske takmanın hiçbir esprisi yok. Ancak İstanbul gibi yerlerde toplu taşımaya biniyorsanız çevreye zarar vermemeniz adına maske takılmalı.

'ÖNEMLİ OLAN FİZİKSEL MESAFEYİ KORUMAK AMA...'

Korona virüsü bir çok kişide semptom göstermiyor. Bu nedenle virüs çok hızlı yayılıyor. Herhangi bir hastalık hissetmeyen kişiler virüsü başkalarına bulaştırıyor. Kimin hasta olduğunu bilmediğimize göre herkesin maske takması daha güvenli değil mi?

Yoğun çalışma ortamındaysanız veya kalabalık bir yerdeyseniz herkesin maske takması daha uygun olur. İşçilerin ortak yemek yediği alanlar var. Servislerle işine gidenler var. Önemli olan fiziksel mesafeyi korumak ama bu mesafe korunamıyorsa maske ve el temizliğine dikkat etmemiz gerekiyor.

Melahat Cengiz.

Herkesin maske takmasının gerekmediğini söyleyen bazı hekimler, sağlık çalışanlarının maske sıkıntısı çektiğini ve tüm nüfusa yetecek maske olmadığını söylüyor. Bu hekimlerin maske sayısı yetmeyeceği için halkı tedirgin etmemek amacıyla 'maskeye gerek yok' iddiaları hakkında konusunda ne dersiniz?

Bu konuda böyle bir şey düşünmüyorum. Ben de toplumda bu kadar maske kullanılmasına karşıydım. Çünkü henüz başlangıç aşamasındaydık, vakalar böyle değildi. Bulaştırıcılık maskeyle daha da çoğalabilirdi. Ama şu an virüs bütün topluma yayılmış halde. Virüs en çok büyük şehirlerde görülüyor. Büyük şehirlerde yaşayanlar maskeleri kullanmalı. Tabii ki öncelikli olarak maskelerin sağlık çalışanlarına verilmesi gerekiyor. Çünkü sağlık çalışanları çok daha bulaştırıcı olabilir. Önceliğin bu yüzden sağlık çalışanlarında olması lazım ama bu, bilim insanları bunu söylerken, 'Maskeleri biz alalım başkaları değil' anlamını taşımıyor. Maskelerin hastanelerde yoğun kullanılması gerekiyor. Tabii ki toplumun da kullanması gerekiyor. Hatta yararlı olur. Ama unutmamak gerekir ki maske kullanmanın da koşulları var.

MASKE KULLANMA KOŞULLARI...

Nedir bu koşullar?

- Elinizi maskeye götürmeyeceksiniz

- Maske nefesinizden ıslandığında maskeyi değiştireceksiniz

- Eldiven ve maske bir arada olmamalı

- Burun ve ağız açıkta bırakılmayacak

- Maske çıkartıldığında lastikli kısımların kenarlarından çıkartılmalı orta yerinden çıkartılmamalı

- Maske çıkartıldığında düzgün bir şekilde çöpe atılmalı.

'HER YERDE MASKE YAPMA HEVESİ VAR'

Bir diğer konu cerrahi maskeler... Cerrahi maske üretmek için özel bir imalathane mi gerekir, yoksa elde gerekli malzeme varsa her yerde üretilebilir mi?

Kağıt maskelerin imal edilmesi gerekiyor. Bunların koruyuculuğu da yüzde 30. Eğer bir şeyden korunmak istiyorsanız hastane yoğun bakımlarında çalışan, pandemi hastanelerinde çalışan hekim ve sağlık çalışanları için N95 maskesi var. Bunların yapısı daha farklı. Maskeler her yerde üretilmez. Çünkü bunu alıp ağzımıza, burnumuza götürüyoruz. Biz maskeleri yüzümüzü ağzımızı korumak adına kullanıyoruz. Aslında bunların buharlı sterilizasyondan geçirilerek paketlenmesi gerekiyor. Şu an herkesin maske yapma hevesi var. Ama birçok yerde doğru yapılmıyor.

Bir maskenin kullanım süresi ne kadardır? Örneğin evden çıktık, markete gittik eve geri döndük. O maskeyi atacak mıyız?

Evet. O maskenin şartlarına uygun bir biçimde atılması gerekiyor.

Ev içinde maske kullanımı hakkında ne düşünüyorsunuz?

Ev içerisinde maske kullanmayın. Ancak evdeki bir kişide enfeksiyon varsa ya da izolasyon bilgisi verildiyse ev içindeki temaslar için maske kullanabilirsiniz. Bunun dışında kullanmamak gerekiyor. Kapı kolları temizlenmeli. Dışarıdan alınan paketler balkonda bekletilebilir. Güneş ışığında... Dışardan gelen malzemeler yıkanabilir ama anormal bir şekilde yıkanmasına gerek yok. En önemlisi el temizliği. Virüsün yiyecekle bulaştığına dair bir kanıt yok. Bu mikroorganizmalar solunum yoluyla bulaşıyor. Ağzımızdan çıkan damlacıklar yolu ile havada çok kısa bir süre asılı kalıyor.

Kullandığımız bir maskeyi dezenfekte etmenin bir yöntemi var mıdır? Bir maskeyi ikinci, üçüncü kez kullanmanın bir yolu var mıdır?

Hayır. Büyük firmalar gümüş içerikli montlar üreten firmalar bu işe soyundu. Bunların özel bir durumu var. Nemin içeri geçmemesini önleyen bir sistemleri var. Fakat fiyatları çok pahalı. Bunlar yıkanabiliyor. Piyasada buna benzer dalgıç elbiselerden yapılan bazı mamuller satılıyor. Bunlar yıkanıp kullanılır deniliyor ama bunun hiçbir mantığı yok.

'N95 9 SAAT KULLANILIYOR'

N95 maske ile cerrahi maske arasındaki fark nedir? Günlük hayatta N-95 maskeyi takmak gerekir mi? Daha fazla güvenlik sağlar mı?

N95 maske sizi beş milimikronun altındaki patriküllerden yüzde 95 koruyacağını ifade eden maskeler. Bu anlamda da N95 maske sizi korumaya yarar. Yani sizin soluğunuzu dışarıya vermeye, dışardaki patrikülleri almamaya yöneliktir. N95 maskenin kullanım süresi ise maksimum 9 saattir. Cerrahi maske ise karşınızdaki hastaya sizin patriküllerinizin geçmemesini sağlar. Ama N95 maskenin böyle bir özelliği yok. Bu maske sizi dışardan korur.