Şanghay İşbirliği Örgütü Zirvesi, Özbekistan'da başladı

DUVAR - Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Devlet Başkanları 22'nci Toplantısı, Özbekistan’ın Semerkant şehrinde başladı. Semerkant’ta yeni inşa edilen "İpek Yolu Semerkant" uluslararası turizm bölgesindeki kongre merkezinde Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev'in ev sahipliğinde başlayan zirveye, örgüte üye Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, gözlemci ülkeler Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko, Moğolistan Cumhurbaşkanı Ukhnaa Khurelsukh, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, davetli liderler Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhammedov ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev katılıyor.

Covid-19 salgını nedeniyle son 3 yıldan bu yana yüz yüze yapılan ilk zirve olmasıyla dikkati çeken ŞİÖ'nün Semerkant Zirvesi'nde örgütün faaliyetlerinin geliştirilmesi, bölgesel ticaret hacminin artırılması, sanayi ve ulaştırma alanlarında karşılıklı iş birliklerinin geliştirilmesi ve yeşil ekonomi, inovasyon, dijital teknolojiler, lojistik, tarım, tıp ve diğer alanlardaki ortak proje ve faaliyetleri kapsayan 30'a yakın belgenin kabul edilmesi öngörülüyor.

Zirvenin sonunda üye ülkelerin en önemli bölgesel ve küresel sorunlara ilişkin somut tutumlarını içeren ve örgüt ülkeleri arasındaki karşılıklı iş birliğinin geliştirilmesi, bölgesel istikrar, güvenlik ve sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın daha da iyileştirilmesi, ulaşım koridorlarının iyileştirilmesi ve kültürel ilişkilerin derinleştirilmesine yönelik ortak yaklaşımları yansıtan zirve sonuçlarına ilişkin Semerkant Deklarasyonu imzalanacak.

LİDERLERDEN AÇILIŞ KONUŞMASI 

ŞİÖ üyesi ülkelerın katılımıyla başlayan toplantıda, liderler açılış konuşmalarını yapıyor. İlk konuşmayı yapan Mirziyoyev, toplantının gündemi hakkında bilgi verdi ve başarılı geçmesini diledi. Özbekistan lideri Mirziyoyev, açılış konuşmasında Belarus'un ŞİÖ üyesi olması için prosedürlerin başladığını, İran'ın katılımına dair ise muhtıranın bugün imzalancağını belirtti. Mirziyoyev Bahreyn, Maldivler, Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Myanmar'a da bugün ŞİÖ diyalog ortağı statüsü verileceğini kaydetti.

Sputnik'in aktardığına göre, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, ŞİÖ üye ülkeleri arasında askeri ve siyasi alandaki işbirliğinin arttırılması gerektiğini vurguladı.

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, dış güçlerin Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) üye ülkelerinde 'renkli devrimler' tertipleme girişimlerine engel olmanın önemli olduğuna işaret etti. Şi, "Güvenlik ve kalkınma çıkarlarını korumak için birbirimizin çabalarını desteklemeliyiz. Dış güçlerin renkli devrimler kışkırtma girişimlerine engel olmak ve herhangi bir bahaneyle diğer ülkelerin iç işlerine ortaklaşa olarak karşı çıkmak önemli" ifadelerini kullandı. 

PUTİN: RUS GÜBRESİNİ GELİŞMEKTE OLAN ÜLKERE ÜCRETSİZ TEMİN EDECEĞİZ

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin zirvedeki konuşmasında, dünya siyaseti ve ekonomisinde son dönemde esaslı dönüşümler yaşanmakta olduğunu ve bunların geri döndürülebilir değişimler olmadığını belirtti. ŞİÖ’nün bugün dünyadaki en büyük bölgesel örgüt olduğunu ve uluslararası ile bölgesel sorunların çözümlenmesinde oynadığı rolü her geçen gün artırdığını kaydeden Rusya lideri, “Birbirleriyle işbirliği yapan yeni güç merkezlerinin büyüyen rolü giderek daha net hale geliyor. ŞİÖ ülkelerinin politika ve ekonomi alanlarında yaptıkları işbirliği, egoizmden yoksun yaklaşımlar üzerinde temelleniyor” dedi.

Rusya Devlet Başkanı konuşmasında, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği’ne, ‘gelişmekte olan ülkelere ulaşabilmesi için Rus gübresiyle ilgili kısıtlamaları kaldırması için Avrupa Komisyonu’nu ikna etmesi’ çağrısını yaparak, "Avrupa limanlarında bekletilen 300 bin ton Rus gübresini gelişmekte olan ülkelere ücretsiz bir şekilde temin etmeye hazırız" ifadelerini kullandı. “Rus gübresiyle ilgili yaptırımların kaldırılması kararını memnuniyetle karşılıyoruz fakat görünen o ki bu yaptırımlar sadece Avrupa ülkeleri için kaldırılmış durumda” diye devam eden Putin, Rus gübresini gelişmekte olan ülkelere karşılıksız olarak vermeye hazır oldukları konusunda Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’ni de bilgilendirdiklerini ekledi. Bununla beraber Putin, ithal edilen Rus tarım ürünlerinin yüzde 90’ının Asya, Afrika ve Latin Amerika ülkelerine gönderildiğini kaydetti.

Putin ayrıca, Rusya’nın, İran’ın ŞİÖ’ye bir an önce üye olmasını desteklediğini söyledi ve bu üyeliğin örgütün çalışmalarına olumlu bir yansımasının olacağını kaydetti. Rusya lideri ayrıca, Belarus’un da ŞİÖ’ye üyelik sürecinin başlatılmasını desteklediklerini belirtti.

Putin, ŞİÖ üyesi ülkeler arasında yerel para birimleri üstünden yapılan ticaretin hacminin arttığını da kaydetti. Rusya lideri ayrıca, ülkesinin, her ülkenin ŞİÖ ile işbirliğini desteklediğini kaydetti ve ŞİÖ’ye yapılacak her işbirliği ya da üyelik başvurusunun ‘değerlendirilmeyi hak ettiğini’ ifade etti. Putin bununla beraber, ŞİÖ içerisindeki kültürel ve insani işbirliğini de geliştirmenin mühim bir konu olduğunu söyledi ve “ŞİÖ’de spor kuruluşları birlikleri oluşturma konusu üstünde düşünebiliriz” diye ekledi.

REİSİ: İRAN, ŞİÖ'NÜN HAREKETLERİNİ KOLAYLAŞTIRACAKTIR

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Şanghay İşbirliği Örgütü'nün ABD'nin tek taraflı politikaları ve yaptırımlarıyla mücadele için yeni çözümler ve özel tedbirler geliştirmesi gerektiğini söyledi. Asya ülkelerinin en büyük kapasitesinin sahip oldukları medeniyet olduğunu söyleyen Reisi, "Bu büyük medeniyetler ailesinin sembolü olan Şanghay İşbirliği Örgütü, adalet, maneviyat ve insan onuruna saygı gibi kendine has özellikler temelinde bölgesel yakınlaşma ve güvenlik iş birliğinde yeni ufuklar oluşturabilecek bir konumdadır" dedi.

İran'ın dış politikada bölge ülkeleriyle yakın ilişkileri öncelediğini dile getiren Reisi, "Şanghay İşbirliği Örgütü'ne üye ülkeler dahil olmak üzere bölge ülkeleriyle azami etkileşim ve hem bölgesel hem de uluslararası alanlarda etkin mevcudiyet, İran'ın dış politikasının merkezinde yer almaktadır. İran'ın geniş kapasitesi, Şanghay İşbirliği Örgütü'nün ilerleyen günlerdeki hareketlerini hızlandıracak ve kolaylaştıracaktır" diye konuştu.

Reisi, ABD'nin tek taraflı politikalarını hedef aldığı konuşmasında şunları kaydetti: "Özellikle son yıllarda ekonomik ve siyasi çok taraflılık ciddi şekilde tehdit ediliyor ve ABD yönetimi, kendi isteklerini uluslararası sisteme ve egemen ve bağımsız ülkelere dayatmaya çalışıyor. Şanghay İşbirliği Örgütü, tek taraflılık ve ABD'nin baskıcı yaptırımlarıyla mücadele ederken bir yandan da bunlara karşı yeni çözümleri ve özel tedbirleri benimsemelidir. Bunlardan biri, finans ve emtia borsaları ile ülkeler arası veri alışverişi alanındaki altyapının ortak şekilde geliştirilerek bu örgütün üyeleri arasında sürdürülebilir ticaretin oluşturulmasıdır."

Ulaşım ve enerji güvenliğinin de ŞİÖ için iki kilit konu olduğunu vurgulayan Reisi, üye ülkelerin büyük kapasitelerine rağmen, transit alanında altyapı bağlantılarının kapsamlı olmadığını ifade etti. Ülkesinin bu konuda Kuzey-Güney koridorunun geliştirilmesine özel önem verdiğini ve büyük yatırımlar yaptığını söyleyen Reisi, ulaşım ve transit ağının yanı sıra İran'ın Hazar Denizi, Basra Körfezi, Umman Denizi ve Hint Okyanusu'ndaki limanlarının da ŞİÖ üyeleri arasındaki taşımacılığın güçlendirilmesi için hazır olduğunu kaydetti.

Azerbaycan ile Ermenistan arasında son günlerde yaşanan çatışmalara da değinen Reisi, "Kafkasya bölgesinde barış, istikrar ve güvenliğin tesisi İran için çok önemlidir. Her zaman toprak bütünlüğüne, ulusal egemenliğe saygı duyulmasını destekledik ve Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki sınırlarda herhangi bir değişikliği reddettik. Taraflar, farklılıklarını diyalog yoluyla ve uluslararası hukuka dayalı olarak barışçıl bir şekilde çözmelidir" ifadelerini kullandı. Konuşmasının sonunda ülkesinin ŞİÖ'ye tam üye olmasına işaret eden Reisi, bunun Tahran'ın dış politikasında önemli bir adım olduğunu sözlerine ekledi.