POLİTİKA

Seçim barajı tartışması: AK Parti sihirli formül peşinde

Erdoğan seçim barajıyla ilgili “Yüzde 7 netleşti” dedi. Bu değişikliği Cumhur İttifakı’nın “iktidarı devam ettirme” çabası olarak yorumlayan muhalefet ise “İktidar samimiyse yüzde 1’e düşürsün” diyor.

31 Ağustos Salı 2021 Saat: 07:12 Güncellenme: 03 Eylül Cuma 2021 Saat: 11:42

Serkan Alan [email protected]

ANKARA– 1 Ekim’de açılacak Meclis’in ilk gündem maddelerinden birinin seçim mevzuatında değişiklik olması bekleniyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, MHP ile devam eden çalışma kapsamında barajla ilgili “Yüzde 7 netleşmiş vaziyette. MHP de 7’ye olumlu bakıyor” dedi.

Seçim beyannamelerinde, parti programlarında barajın düşürülmesini vaat eden muhalefet partileri ise çalışmaya mesafeli yaklaşıyor. Cumhur İttifakı’nın demokratik bir seçim yasası değil iktidarlarını devam ettirmek için “sihirli bir formül” arayışı içinde olduğu ileri sürülürken, “iktidar samimi ise barajı yüzde 1’e düşürsün” çağrısı yapılıyor.

‘TEK ADAM SİSTEMİNDE BARAJI NEDEN TARTIŞIYORSUNUZ?’

CHP Hukuk ve Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, oranı fark etmeksizin seçim barajının “demokrasi ayıbı” olduğunu söyledi. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi içerisinde barajın sıfır olması gerektiğini belirten Erkek şunları söyledi: “Bu sistemde hükümeti bir kişi, Cumhurbaşkanı temsil ediyor. Büyük çoğunluğu dışarıdan atanan bakanların Meclis’e karşı sorumluluğu yok, Meclis’ten güvenoyu alınmıyor. Peki bu baraj niye tartışılıyor? Bu sistemde baraj sıfır olmalı. Milyonlarca seçmenin iradesi parlamentoya yansımıyor. Parlamenter sistemde baraj makul bir oranda, yüzde 2-3 tartışılabilir. Tek adam sisteminde barajı neden tartışıyorsunuz? 12 Eylül darbe hukukunun ürünü olan bir demokrasi ayıbını sürdürmek istiyorlar.”

‘BU SİSTEMDE BARAJI SAVUNMAK TRAJİKOMİK’

AK Parti ve MHP’nin seçim barajını yüzde 7’ye düşürerek, adaletin ve demokrasinin önüne engel koymaya devam etmek istediğini söyleyen CHP’li Erkek şöyle devam etti, “Kaldırın barajı sıfır olsun. Yüzde 1 oy bile alan partinin genel başkanı Meclis’e girsin. Bu sistemde barajı savunmak ironik. Amaç yeni kurulan partiler Meclis’e giremesin, bağımsız hareket edemesin… Yüzde 7’ye indirmelerinin bir diğer amacı herhalde MHP’yi düşünüyorlar. Tam bir basiretsizlik içerisindeler ama bu düzeni değiştireceğiz. Cumhur İttifak’ı, ‘Bu tek adam sistemini’ savunuyor, biz ‘güçlendirilmiş parlamenter sistem’ diyoruz. İlk seçimde seçmen sandığa giderken bunu tartacak ve değerlendirecektir.”

‘CUMHUR İTTİFAKI, ‘İKTİDARI NASIL DEVAM ETTİREBİLİRİZ’ ARAŞIYIŞI TAŞIYOR’

HDP Grup Başkanvekili Hakkı Saruhan Oluç da Türkiye’deki tüm siyasi anlayışların ve partilerin Meclis’te temsil edilmesi için eğer baraj olacaksa, çok daha düşük bir oranda olması gerektiğini söyledi. Cumhur İttifakı’nın seçim kanununda değişiklik hazırlığını “iktidarını devam ettirme” çabası olarak değerlendiren Oluç, şunları söyledi:
“Şu anda seçim yasasının tamamıyla ilgili yaptıkları çalışmayla, iktidarlarını devam ettirecek bir düzenleme yapmak istiyorlar. Bu daha demokratik bir seçim yasası çalışması değil. Olması gereken sadece baraj tartışması değil. Taslak ortaya çıktığında tartışmak gerekiyor. Yoksa seçim yasası üzerine yaptıkları bütün çalışmalar ve hazırlıklar Türkiye’nin seçime daha demokratik olması, Meclis’in daha dayanaklı olması açısından değil Cumhur İttifakı iktidarı nasıl devam ettirebiliriz arayışı taşıyor.”

‘KENDİ TABANLARININ MHP’YE KAYMASINI ÖNLEME GAYRETİ TAŞIYORLAR’

İYİ Parti Seçim İşleri Başkanı Mehmet Tolga Akalın’a göre AK Parti’nin seçim barajını yüzde 7’ye çekmek istemesinin 2 nedeni var. Akalın birinci nedeni, “Barajı yüzde 7’ye getirerek, ‘Hem HDP’nin hem de MHP’nin baraj derdi yoktur’u tırnak içerisinde prensip haline getirerek seçmeni kendilerine göre iki büyük partide konsolide etmeye çalışıyorlar. Böylece HDP’nin destek hattının kırılmasına hem de MHP’yle ayrı bir seçime girilmesi durumunda kendi tabanının MHP’ye kaymasını önleme gayreti taşıyorlar” sözleriyle açıkladı.

Seçim barajının yüzde 7’ye düşürülmesinin yanı sıra ittifaklar içerisindeki partilere de baraj getirileceğini belirten Akalın, bunun hedefini de şu sözlerle anlattı: “Yüzde 7 genel seçim barajının yanı sıra ittifakları oluşturan partilere de baraj belirlenecek. İttifak içi barajla, Türkiye’de son zamanda kurulmuş görece daha az oy alacağı tahmin edilen ama AK Parti’ye zarar vereceği tahmin edilen siyasi partilerin de bir ittifakta olmaktan ziyade iltihak etmeleri (katılmaları) arzulanacak. İttifak içi barajla, az oy alacağı tahmin edilen partiler birbirleriyle ittifak edip üçüncü bir yol kuramayacaklar. Bu partileri, kendi isimleriyle seçime girmekten ziyade geleneksel daha fazla oy alan ya da daha büyük partilere iltihak etmeye zorlanacaklar. Yani Türkiye’de AK Parti seçmeninin alternatifleri kırılacak. Son dönemde kurulan Yeniden Refah Partisi, DEVA Partisi, Gelecek Partisi gibi AK Parti’den ayrılma niyetinde olan seçmenlere alternatif olabilecek yapıların bir ittifakın içerisinde olmaktan ziyade sağa sola iltihak edecekleri bir düzen kurmaya uğraşıyorlar.”

‘HANGİ BARAJI GETİRİRSENİZ GETİRİN, HALKIN GÖZÜNDEN DÜŞMÜŞSENİZ YAPACAK BİR ŞEY YOK’

Türkiye’nin, “daha şeffaf, daha adil ve daha demokratik” bir seçim kanununa ihtiyacının olduğunu söyleyen Gelecek Partisi Seçim ve Hukuk İşleri Başkanı Ayhan Sefer Üstün’e göre ise iktidarın peşinde koştuğu seçim kanunu değişikliği bu amaçları taşımıyor. AK Parti’nin yüzde 7 düzenlemesiyle kendi oy kayıplarını telafi etme amacı taşıdığını belirten Üstün, “AK Parti onları iktidarda tutacak sihirli formül peşinde ve böyle olunca da yanlış yollara başvuruyorlar” dedi. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi içerisinde seçim barajına ihtiyaç olmadığını belirten Üstün, şunları söyledi:
“Barajların kalkması lazım. Rahmetli Burhan Kuzu, ‘Bu sistem gelirse barajlar kalkacak’ diye söyleyip durdu. ‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçince baraj olmayacak’ dediler. Ama şu anda bunlar anladığımız kadarıyla MHP’nin oy kayıplarını telafi edecek bir baraj üzerine çalışıyorlar. Oysa hangi barajı getirirseniz getirin, hangi seçim sistemini getirirseniz getirin, halkın gözünden düşmüşseniz yapacak bir şey yok. Getireceğiniz yeni düzenlemeler sizi iktidarda tutamaz.”

‘MHP’NİN KEYFİNİ YERİNE GETİRMEK ADINA ATILMIŞ BİR ADIM’

AK Parti’nin seçim barajıyla ilgili herhangi bir sorunun ve sıkıntısının söz konusu olmadığını belirten DEVA Partisi Seçim İşleri Başkanı İdris Şahin’e göre de bu hazırlık “Son dönemde milletten yoğun bir şekilde destek eksikliği hissedince ve küçük ortak MHP’nin seçim anketlerinde baraj altı kalması nedeniyle, MHP’nin talebiyle” gündeme alındı. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde baraj uygulamasını doğru bulmadıklarını, parti olarak parlamenter sisteme geçilmesiyle yüzde 3 ile 5 arasında seçim barajı önerdiklerini ifade eden Şahin şunları söyledi: “Mevcut sistemde baraja zaten ihtiyaç yok, çünkü ittifaklarla baraj bir şekilde egale edilmiş durumda. Biz DEVA Partisi olarak milletimize parlamenter sistemi vadediyoruz. Parlamenter sistemde de temsilde bir adaletin ve yönetimde istikrarın var olması gerekiyor. Biz barajın tabii ki düşürülmesi taraftarıyız ancak şu anda getirilen düzenlemenin sadece MHP’nin keyfini yerine getirmek adına atılmış bir adım olarak görüyoruz.”

‘YAPTIKLARI BU DÜZENLEME KENDİLERİNE DE HAYIRLI OLMAYACAK’

Yüzde 7’lik seçim barajı düzenlemesinin yasalaşmasını istediklerini belirten İdris Şahin şöyle devam etti: “Niye istiyoruz çünkü bu millet onlara son noktayı koydu. Cumhur İttifakı’nın paydaşlarının ikisini de inşallah gönderecek ve yerine de parlamenter sistemi isteyen, demokratik duruşu olanların iktidarı olacak. Bu iktidarda da kendisini farklı özellikleriyle parlamentoda yansıtmak isteyen partiler olacak” dedi. DEVA Partisi olarak baraj sıkıntıları olmadığını söyleyen Şahin, “Çünkü DEVA Partisi iktidar namzeti ve ülkeyi yönetmeye matuf bir yapıyla milletin karşısına çıktı ve herhangi 3’lük 5’lik baraj engelini kendimizde görmüyoruz. Biz parti programımıza da barajı indireceğiz diye yazmıştık. İktidar barajı düşürme adımı atarsa bundan memnun oluruz. Ancak yaptıkları bu düzenlemenin de kendilerine hayırlı olmayacağını ifade ederiz” değerlendirmesi yaptı.

ENGİNYURT: ÇOK DEMOKRATLARSA BARAJI YÜZDE 1’E İNDİRSİNLER

Seçim barajının yüzde 7’ye inmesi adımını değerlendiren Demokrat Parti Ordu Milletvekili Cemal Enginyurt’a göre Cumhur İttifak’ı artık gideceğini gördü ve bu adım bu nedenle atılıyor. Milletin, “Yeter be usta” dediğini ve AK Parti’nin sonunun geldiğini söyleyen Enginyurt, seçim barajının yüzde 7’ye düşürülmesinin MHP’yi kurtarmak için yapılan bir düzenleme olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Ne yaparız de iktidarımızı uzatabiliriz, Ne yaparız da ayakta kalabiliriz’ korkusu AK Parti’nin seçim barajlarıyla da oynamasına sebep oldu. AK Parti seçim barajlarıyla oynarken bu konuda samimi ise barajı yüzde 1’e düşürsün. Bir taraftan ‘HDP kapatılsın’ diyeceksin, ama bir taraftan barajı yüzde 7’ye çekeceksin. Bu durumda zaten HDP’nin önünü de açmış olacaksın. Dolayısıyla yüzde 7 sadece ve sadece ortak olarak Milliyetçi Hareket Partisi’ni kurtarmak için yapılan bir düzenlemedir. Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı defalarca yüzde 10 barajından taviz verilmemesi gerektiğini hep söyleyegelmiştir. Dolayısıyla Milliyetçi Hareket Partisi ve Adalet ve Kalkınma Partisi, 19 yıldır barajla ilgili söylenenleri duymazlıktan gelmelerine rağmen bugün yüzde 7’ye düşürmeleri bir korkudur. AK Parti’ye tavsiyem şudur; Korkunun ecele faydası yok. Çok demokratlarsa barajı yüzde 1’e indirsinler.”