ANKARA - AK Parti ve MHP’nin seçim ve siyasi partiler kanunlarında değişiklik öngören çalışmasında seçim barajıyla ilgili düzenleme netleşti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın seçim barajıyla ilgili “Yüzde 7 netleşmiş vaziyette. MHP de 7’ye olumlu bakıyor” sözlerinin ardından açıklama yapan MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, "Baraj konusundaki arayış ve çalışmalar bu açıklamayla noktalanmış ve Cumhur İttifakı’nın baraj kararı yüzde 7 olarak tescillenmiştir” dedi.
Muhalefet, AK Parti ve MHP’nin ortaklaştığı bu kararı, “MHP’yi baraj altında bırakmama hamlesi” olarak yorumluyor. Ayrıca teklifin ayrıntılarının henüz ortaya çıkmadığına dikkat çeken muhalefet, “Asıl bunun arkasından başka neler gelecek ona bakmak gerek” diyerek karara temkinli yaklaşıyor.

'YÜZDE 7 BARAJ TÜRKİYE’NİN AVRUPA’DA İMAJINI OLUMLU ETKİLER'

AK Parti kaynaklarına göre, seçim barajıyla ilgili değişiklik hazırlığına “temsilde adalet ve demokratikleşme” açısından bakmak gerekiyor. Muhalefet partilerinden gelen “Siyasi mühendislik yapılmak isteniyor” eleştirilerinin reddedildiği AK Parti’de, “Yüksek seçim barajı nedeniyle içinde yer aldığımız Avrupa kurumlarından çok fazla eleştiri alıyoruz. Barajın aşağı çekilmesi demokratikleşme ve dolayısıyla Türkiye’nin imajının düzelmesi açısından olumlu olur” değerlendirmesi yapılıyor.

'HDP OBEZ PARTİ, GERÇEK OYUNA DÖNER'

AK Parti’de seçim barajının aşağı çekilmesinin sonuçlarıyla ilgili bir başka değerlendirme ise partilerin gerçek oylarına döneceği şeklinde. Bu konuda somut örnek HDP gösteriliyor. HDP’nin yüzde 10 seçim barajını aşması için asıl seçmeni dışında oy aldığına dikkat çekilerek, “Bazı partilerin oyları obez. Barajın 7’ye düşürülmesi durumunda her parti kendi oyunu alır. HDP de gerçek oyuna çekilir. “HDP barajı aşsın” diye verilen transfer oylar engellenmiş olur” deniliyor. HDP yöneticileri ise bu yoruma, “HDP gerçek oyuna çekilecek deniyor, buyursunlar bunu seçimde deneyimleyelim, gerçek oyumuzu görelim” yanıtı veriyor.

SEÇİM ÇEVRESİ SAYISININ ARTMASI HÂLÂ MASADA

AK Parti’de seçim kanunu ile ilgili değişikliğin sadece baraj ile ilgili olmadığına dikkat çekilerek çalışmanın devam ettiği ifade ediliyor. MHP’nin karşı çıktığı dar ve daraltılmış bölgenin şimdilik rafa kalktığı ifade edilirken İstanbul, Ankara ve İzmir gibi milletvekili sayısı yüksek illerin 7 milletvekili çıkaracak şekilde seçim çevrelerine bölünebileceği, bu konunun hala masada olduğu ifade ediliyor. Bu öneri kapsamında İstanbul’un 12-13 seçim çevresine ayrılabileceği kaydediliyor.

İTTİFAK İÇİ BARAJ BEKLENMİYOR

Seçim kanununda değişiklik çalışmasında en çok konuşulan konulardan biri ittifaka katılan partilere de barajı aşma şartı getirileceği oldu. Ancak MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız’ın, “Seçim ittifakı yapılması halinde yüzde 7 olan barajın hesaplanmasında ittifak yapan siyasi partilerin aldıkları geçerli oyların toplamı esas alınır” açıklaması ittifak içi baraj düşünülmediği mesajı olarak yorumlandı. 

'BARAJ MHP İÇİN AŞAĞI ÇEKİLİYOR' İDDİASI

Seçim kanununda değişiklik hazırlığını "iktidarın düşen oylarına çare arayışı" olarak değerlendiren muhalefet partileri ise açıklamalara mesafeli. Seçim barajının yüzde 7’ye düşürülmek istenmesi CHP, HDP ve İYİ Parti tarafından “MHP için yapıldığı kesin. Tüm anketler MHP’yi baraj altında gösteriyor” şeklinde yorumlanıyor. Seçim barajının yüzde 7’ye çekilmesinin yeni partilere olası etkisi ise, “DEVA Partisi, Gelecek Partisi ve Saadet Partisi baraj yüzde 5’e çekilse daha umutlu olacaktı. Ama yüzde 7 baraj, umudu zayıflatıyor. Bu durum söz konusu partileri büyük ittifaklara yöneltebilir ya da kendi aralarında üçüncü bir ittifakı tartışabilirler” değerlendirmelerine neden oluyor.

İTTİFAK YASASI KALKACAK MI?

Muhalefet partileri yöneticileri seçim kanununda değişiklik çalışmasının sadece barajı içermediğine dikkat çekerek daha büyük tartışmalara yol açabilecek hazırlıklara dair duyumları da gündeme getiriyor. Buna göre AK Parti, ilk kez 2018 seçimlerinde uygulanmaya başlayan seçimlere ittifak ile girilmesini sağlayan düzenlemeyi kaldırabilir. Bu yönde duyumlar aldıklarını söyleyen bir muhalefet partisi yöneticisi, “İttifaksız bir seçim ile karşı karşıya kalınabilir. Eğer yapılırsa en önemli değişikliklerden biri bu olur” değerlendirmesinde bulunuyor. Bu adım atılırsa özellikle yeni kurulan partiler bir başka partinin listesinden seçime girmek zorunda kalabilir ya da bu partilerin tek başlarına seçime girmesi durumunda barajı aşamadıkları takdirde oyları sistem dışı kalarak AK Parti’nin işine yarayabilir.

Muhalefet partilerinin dikkat çektiği bir başka nokta ise seçim kurulu başkanlıklarıyla ilgili. Mevcut düzenlemede bu görevi, illerin en kıdemli hâkimi üstlenirken bir değişiklikle bu görevin de seçimleri yöneten YSK’ye verilebileceği ifade ediliyor. Böyle bir değişikliğin “siyasallaşan yargı ortamında” seçim güvenliğinin tartışılmasına yol açacağı ifade edilirken, “Seçim barajına değil asıl bunlara bakmak gerek” uyarısı yapılıyor.

Seçim mevzuatında değişiklik çalışmasında siyasi partilerin seçime katılma yeterliliği kazanmasında Meclis’te grup olma şartının kaldırılması da gündemde. Yeni kurulan tüm partiler örgütlenme şartını karşılayıp büyük kongrelerini yaptığı için bu yönde yapılacak bir düzenlemenin mevcut durumda sorun yaratmayacağına dikkat çekiliyor.