Sezgin Tanrıkulu, AYM ve AİHM’e bireysel başvurular için kitap yazdı

ANKARA- CHP İstanbul Milletvekili Avukat Sezgin Tanrıkulu’nun Anayasa Mahkemesi’ne ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yapılacak bireysel başvurularda usul ve esas itibariyle başvurucular ile vekillerine rehberlik etmesi amacıyla yazdığı yeni kitabı ‘Anayasa Mahkemesine ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Bireysel Başvuru’ Seçkin Yayınları tarafından okurla buluştu.

‘İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru için El Kitabı’ isimli kitabı da bulunan Tanrıkulu, çalışmalarının genişlemesi ve güncellemesi üzerine yeni kitabının bireysel başvurularda usul ve esas itibariyle daha pratik ve kapsamlı hale geldiğini söyledi. Tanrıkulu, bireysel başvuru süreci ile avukatlık mesleği boyunca iç içe olduğunu “30 yılı aşkın süredir, hem bir avukat olarak müvekkillerimin AİHM'e ve AYM’ye bireysel başvurularını gerçekleştirdim hem de 20 yılı aşkın süredir bu konudaki önemli başvuru kitaplarından birisinin yazarı olarak her türlü gelişmeyi yakından takip ettim" diyerek anlattı.

‘KARŞILAŞTIĞIM GÜÇLÜKLER KİTAP ÇALIŞMASININ NEDENİ’

Tanrıkulu, 1987 yılında üstlendiği bir davanın iç hukukta tamamlanan sürecinden sonra bireysel başvuru için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurmayı düşündüğünü ancak nasıl başvurulacağını, yöntemlerin neler olacağını konusunda bilgi sahibi olmamasının bu kitap çalışmasını oluşturan nedenler arasında olduğunu söyledi. Tanrıkulu o sürece dair şunları kaydetti:

“Elimdeki tek kaynak ‘Belgelerle İnsan Hakları’ adlı kitabın ekindeki başvuru formu örneğiydi. Ancak bunun yeterli olmayacağını düşünerek ‘Kutlu-Sargın’ başvurusunu yapan meslektaşlarımla görüştüm. Onlar da bana, aynı kitaptaki başvuru formunu faksla gönderdiler. Anladım ki başka kaynak yok ve bu şekilde başvuruyu yapmaya karar verdim. Doldurduğum başvuru formunu mahkemeye gönderdim. Bu başvuru daha sonra çok tartışılan ‘Zana/Türkiye’ kararına dönüştü. O tarihten sonra da iç hukukta takip ettiğim ve müvekkillerimin yetkilendirdiği ihlalleri bireysel başvuru yolu ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine götürmeye çalıştım. İşte 1991’de mahkemeye ilk bireysel başvuruyu yaparken karşılaştığım bu güçlükler, bu çalışmanın arka planındaki nedendir”

‘AKTİF SİYASETE KATILMAM ÇALIŞMALARIMI GECİKTİRDİ’

Kitabın konusu olan bireysel başvuru alanındaki en önemli gelişmenin 2010 yılındaki Anayasa değişikliği ve Türkiye’de Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvurunun önünün açılması olduğunu söyleyen Tanrıkulu, konunun ele alınması noktasında aktif siyasete katılmasının çalışmalarında gecikme yaşanmasına neden olduğunu söyledi. Bu gelişmenin bireysel başvuru konusunda hem yeni bir boyut hem de farklı bir derinlik kazandırdığını söyleyen Tanrıkulu, “Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru bir tür en üst iç hukuk yolu olarak tasarlanmıştır; ancak, bu ‘nihai iç hukuk yolunun temel amacı da, hak hukuk arayışında AHİM’e gitmeyi gereklilik olmaktan çıkarmaktır. Yani, Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru mekanizması AHİM’e başvuruyu gereksiz kıldığı derecede, AHİM’in bir tür iç ikamesine dönüşmüş olacaktır. Bu da adalet arayışında yolun ve sürenin kısalması gibi bir ‘potansiyel’ olumluluğa işaret etmektedir” diye konuştu.

‘BAŞVURUCULAR VE VEKİLLER İÇİN REHBER NİTELİĞİNDE’

"Bu kitapta öncelikle bir tür üst-nihai iç hukuk yolu olarak Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru usul ve esasları açısından incelenmektedir. Türkiye’de 2010 yılında yapılan anayasa değişikliği sonucunda, 23 Eylül 2012 tarihinden itibaren Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru hakkı uygulamadadır" diyen Tanrıkulu, kitabın özellikle 10 yıllık uygulama sonucunda ortaya çıkan içtihatlar, emsal kararlar, başvurucular ve vekilleri için rehber niteliğinde olduğunu, AYM’ye bireysel başvuruya ilişkin önemli ayrıntıların sistematik olarak tasnif edildiğini ve emsal kararlar ışığında ele alındığını belirtti.

‘KİTABIN AMACI BAŞVURULARIN ETKİLİLİĞİNE KATKI SUNMAK’

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne bireysel başvuru konusunda, kitabın son baskısından bu yana geçen 15 yıllık süre zarfından önemli gelişmeler yaşandığını belirten Tanrıkulu, kritik nitelikteki içtihatların ve emsal kararların da kitap içerisinde güncellendiğini söyledi ve kitabın hazırlanmasındaki amaca dair şunları kaydetti:

"Hak arayan herkesin başvurabileceği, haklarının ihlal edildiğine dair iddiaları ile sunduğu delilleri değerlendirecek, haklarının hukuka uygun bir biçimde koruyacak ve keyfiliğe karşı savunacak nihai yargı mercilerinin bulunması, insanca bir hayat yaşamanın garantisidir. Bu kitabın hazırlanmasındaki amaç da, başlangıçtan itibaren pratik bilgileri, mevzuat, kaynak, yazışma ve içtihat örneklerini bir arada yararlanmak isteyenlere sunmak yoluyla hak ihlallerine karşı yapılacak ‘bireysel başvuruların’ etkililiğine elden geldiğince katkı sunmaktır."