Sıçan araştırması yapan akademisyen Sayıştay raporunda

Serkan Alan- Ogün Akkaya

ANKARA - TBMM adına kamu kurumlarını denetleyen Sayıştay, Türkiye’deki devlet üniversitelerine yönelik 2020 yılı denetim raporlarını yayınladı. Aralarında Dokuz Eylül, Bursa Uludağ, Pamukkale üniversitelerinin de olduğu çok sayıda kurumda liyakatsiz, objektif kriterlere dayanmayan atamaların yapıldığı tespit edildi.

Siirt Üniversitesi’nde, “Sıçanlarda böbrek hastalığı üzerine çalışması bulunmak” şartıyla adrese teslim ilana çıkılıp atama yapıldığı, Pamukkale Üniversitesi’nde 12 sekreterin sınavsız bir şekilde kurum içerisinde yükseldiği ve Necmettin Erbakan Üniversitesi’nde dolu olan kadroya atama gerçekleştiği tespitleri Sayıştay’ın raporlarında yer aldı.

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ, HESAP VERME SORUMLULUĞUNU YERİNE GETİRMEDİ

Sayıştay, İzmir’de bulunan Dokuz Eylül Üniversitesi’nin 2020 yılı denetimine ilişkin talep edilen bilgi ve belgeleri yeterli düzeyde sağlamadığını saptadı. Üniversitenin hesap verme sorumluluğunu tam olarak yerine getirmediğini belirten Sayıştay, üniversiteye gönderilen 40 adet bilgi/belge isteme mailinin cevapsız bırakıldığını ifade ederek “Sayıştay Başkanlığının resmi yazısı ile istenen bilgi ve belge taleplerinin de bir kısmı karşılanmamış, bir kısmı da hatalı ve/veya eksik olarak gönderilmiştir” dedi.

Dokuz Eylül Üniversitesi’nin bilgi ve belgeleri paylaşmadığı Sayıştay’ın, sınırlı gerçekleştirdiği incelemeler sonucunda, üniversite şube müdürü kadrolarına mevzuata uygun atamaların yapılmadığı tespit edildi. Üniversitede bulunan 11 adet “Şube Müdürü” kadrosunda görev yapan şube müdürlerinin sınavla atanmadığı tespiti Sayıştay’ın raporunda yer aldı.

Dokuz Eylül Üniversitesi’ne yönelik yapılan incelemelerde Sayıştay’ın bir diğer tespiti ise öğretim üyesi kadrolarına objektif kriterlere aykırı atama yapılması oldu. Sayıştay, “Denetimlerde bazı öğretim üyeliği kadrolarına yapılacak atamalar için ek koşul getirilirken objektiflik ve denetlenebilirlik ilkelerine riayet edilmediği, ilanların büyük çoğunluğunda belli bir kişiye işaret eden şartların istendiği ve bu sebeple de sadece birer kişinin başvurabildiği tespit edilmiştir” dedi.

SIÇAN ARAŞTIRMASI YAPAN AKADEMİSYEN SAYIŞTAY RAPORUNDA

Sayıştay, Siirt Üniversitesi’nde de “adrese teslim” ilanlara işaret etti. Üniversitenin, “Sıçanlarda böbrek hastalığı üzerine çalışması bulunmak”, “Engelli ve özgüven konusunda çalışmaları bulunmak”, “Covid- 19 ve özel ders ile ilgili çalışması bulunmak”, “Osmanlının gayri müslim politikası üzerine doktora yapmış olmak” ve “Slaj verimi ve kalitesi üzerine çalışması bulunmak” kriterleriyle ilana çıktığını belirleyen Sayıştay, “objektif ve denetlenebilirlik” ilkelerine riayet edilmediğini, ilanların büyük çoğunluğunda spesifik ve belli bir kişiyi çağrıştırdığını tespit etti. Üniversitenin söz konusu ilanların ardından tamamına yakını için sadece birer kişinin başvuruda bulunduğu ve aynı kişilerin kadrolara alındığı da saptamalar arasında yer aldı.

BOLU’DA İLAHİYAT FAKÜLTESİNE GİRİŞİMCİ ARANDI

Sayıştay'ın raporuna göre Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi’nin 2020 yılı içinde verdiği 132 öğretim üyesi kadrosunun 125’ine sadece birer kişi başvuru yapabildi. Söz konusu ilanlarda istenen ek kriterlerden birinde ise “İlahiyat Fakültesi, Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü, Din Bilimleri Anabilim Dalı doktor öğretim üyeliği kadrosu için; girişimcilik becerisinin kazandırılması ile ilgili doktora yapmış olmak ve pedagojik alanda girişimcilik becerisinin kazandırılması ve girişimcilik eğitimi ile ilgi çalışmalar yapmış olmak” şartı arandı.

FIRAT ÜNİVERSİTESİ’NDEN ADRESE TESLİM İLANLAR

Fırat Üniversitesi’nin, “Spektral teoride düz ve ters problemlerin analizi konusunda çalışmaları bulunmak”, “Akıllı havacılık yapılarının kontrolü konusunda çalışmaları bulunmak”, “Toplumcu gerçekçi şiirde şiddet üzerine çalışmaları bulunmak”, “Yapay zeka optimizasyonu ve sosyal ağ analizi hakkında çalışmaları bulunmak” ve “Nesnelerin internet konusunda çalışmaları bulunmak” başlıkları altında öğretim üyesi alımı yaptığını tespit eden Sayıştay, ilanların büyük çoğunda spesifik ve belli bir kişiyi çağrıştıran şartların istendiğini tespit etti. Sayıştay, Fırat Üniversitesi’ne yapılan alımlarda ilana çıkışan kadroların tamamına yakını için sadece birer kişinin başvuru yapabildiğini ve aynı kişilerin kadrolara alındığını da vurguladı.

TARSUS ÜNİVERSİTESİ’NDE İŞ İLANLARINDA SPESİFİK VE BELLİ KİŞİYİ ÇAĞRIŞTIRAN ŞARTLAR ARANDI

Sayıştay’ın Mersin Tarsus Üniversitesi’ne ilişkin raporunda ise üniversitede öğretim üyesi kadrolarına yapılan bazı atamaların eşitlik ve liyakat ilkelerine aykırı bir şekilde yapıldığını saptadı. Raporda, 2547 sayılı Kanun'un 23 ve 26'ncı maddelerinde ifade edilen objektif ve denetlenebilirlik ilkelerine riayet edilmediği, ilanların büyük çoğunluğunda sorun gözükmezken bazı ilanlarda spesifik ve belli bir kişiyi çağrıştıran şartlar arandığı belirtildi. Raporda, kriterlerin indirgendiği ilanlar sonrasında toplam 38 kadronun 33 tanesine sadece birer kişinin başvuru yaptığı ve direkt olarak atandığı bilgisine yer verildi.

SU MİMARİSİ VE MADEN SANATI ÜZERİNDE ÇALIŞMA ŞARTI

Sayıştay, bir başka objektif kriterlere aykırı atamayı ise Ordu Üniversitesi’nde belirlendi. Üniversite, verdiği ilanlara ek kriter getirilerek adrese teslim başvurular yapıldığını kabul etti. Bu ilanlardan birinde ise “Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Türk İslam Sanatı Anabilim Dalı profesörlük kadrosu için, Türk İslam sanatı alanında doçentliğini almış olmak. Su mimarisi ve maden sanatı üzerine çalışmalar yapmış olmak” şartı arandı.

ESKİŞEHİR TEKNİK’TE SINAVSIZ, EĞİTİM DURUMU YETERSİZ ATAMA

Eskişehir Teknik Üniversitesi’nde ise belirlenen kriterlere aykırı olarak fakülte sekreterliklerinden şube müdürlüklerine atama yapıldığı tespit edilirken, bir personelin ise sınavsız ve eğitim durumu yetersiz olmasına karşın atamasının gerçekleştiği tespitine verildi.

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ’NDE ÜÇ PERSONEL SINAVSIZ YÜKSELDİ

Bursa Uludağ Üniversitesi’nde idari personelin görevde yükselmeye tabi kadrolara atama işlemlerinde mevzuatta öngörülen usul ve esasların dikkate alınmadığı tespit edildi. Uludağ Üniversitesi’nde görevde yükselmeye tabi kadrolardan olan şube müdürlüğü kadrolarına yapılan atamaların incelenmesi sonucunda, 3 adet personelin önce fakülte, yüksekokul veya enstitü sekreterliği kadrolarına atandıkları, bir süre sonra bu defa üniversite bünyesinde değişik şube müdürlüğü kadrolarına naklen atamalarının yapıldığı tespit edildi.

PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ’NDE 12 SEKRETER SINAVSIZ YÜKSELDİ

Denizli’deki Pamukkale Üniversitesi’nde şube müdürlüğü kadrolarına, şube müdürlüğünden daha üst görev niteliğinde bulunan enstitü sekreterliği, fakülte ve yüksekokul sekreterliği kadrolarından gerekli şartları taşımadığı halde görevde yükselme sınavına tabi tutulmaksızın atamalar yapıldığı tespit edildi. Yapılan atamalara ilişkin Sayıştay raporunda “Pamukkale Üniversitesinde söz konusu uygulama ile 2010 yılından 2020 yılı ocak ayına kadar, sekiz yüksekokul sekreteri, iki enstitü sekreteri, iki fakülte sekreteri olmak üzere toplam on iki personel sınavsız sadece talep dilekçesi vererek şube müdürü kadrosuna atanmıştır” ifadelerine yer verildi.

KÜTAHYA SAĞLIK BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ’NDE SINAVSIZ YÜKSELİŞ

Sayıştay yaptığı incelemelerde Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi’nde sınavsız görevde yükselmelerini tespit etti. Fakülte ve yüksekokul sekreterlerinin görevde yükselme sınavına girmeden şube müdürlüklerine atandığını tespit eden Sayıştay, “Şube müdürlüğü kadroları için görevde yükselme sınavı sonucuna göre atama yapılması gerekirken, üniversite yönetim kurulu kararlarıyla “Fakülte Sekreteri” ve “Yüksekokul Sekreteri” kadrosuna atanmış olanların kısa süre sonra “Şube Müdürü” olarak sınavsız atandıkları görülmüştür” dedi.

NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ’NDE 'KANUNİ SINIRLARI AŞAN' ATAMA

Sayıştay, Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi’nde yapılan atama işlemlerindeki usulsüzlükleri de tespit etti. Dolu olan üniversite genel sekreterlik kadrosuna bir memurun tedviren görevlendirildiğini ve harcama yetkisini kullandığını tespit eden Sayıştay’ın raporunda, “Necmettin Erbakan Üniversitesi Genel Sekreter kadrosu dolu iken koşulları sağlamayan bir memurun bu kadroya “tedviren” Genel Sekreter olarak görevlendirildiği ve harcama yetkililiğini kullandığı tespit edilmiş olup, aynı tarihte Genel Sekreter kadrosunu işgal eden diğer kişinin de Genel Sekreter Yardımcılığı kadrosuna “vekaleten” atandığı görülmüştür. Üniversitede kanuni sınırları aşarak yapılan bu görevlendirmelerin, ileride kamu zararına da neden olabilecek telafisi imkânsız yetki aşımını doğuracağı değerlendirilmektedir” denildi.

CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ’NDEKİ ADRESE TESLİM KADROLAR

Sayıştay, Manisa Celal Bayar Üniversitesi’nin öğretim üyesi kadrolarına, eşitlik ve liyakat ilkelerine aykırı atamalar yaptığını da tespit etti. Üniversitenin Fen Edebiyat, İktisadi ve İdari Bilimler ve Mühendislik Fakülteleri’ne yapılan alımları örnek gösteren Sayıştay, adrese teslim atamalara örnek olarak şu kadroları gösterdi:

- Fen Edebiyat Fakültesi Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Anabilim dalı/Programı profesörlük kadrosu için, Türk Japon İlişkileri, Türk Kadını, Atatürk Dönemi ve Balkan Antantı Konularında Çalışmaları bulunmak.

- Fen Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Anabilim dalı/Programı profesörlük kadrosu için, Etnik Kadın Edebiyatında ve Amerikan Romanında; kadın, kimlik, anlatım ve çok kültürlülük konularında çalışmaları bulunmak.

- Fen Edebiyat Fakültesi Biyokimya Anabilim dalı/Programı profesörlük kadrosu için, Biyokimya alanında doçent unvanı almış olmak. Peptid ve protein damgalı polimerler/hidrojeller sentezlenmesi ve karakterizasyonu alanlarında çalışmaları bulunmak.

- Fen Edebiyat Fakültesi Analitik Kimya Anabilim dalı/Programı profesörlük kadrosu için, Kimya alanında doçent unvanı almış olmak. Centri-Voltammetry, Metal-Metal Oksitler ve Polioksometalatların Elektrokimyasal Davranışı konularında çalışmaları bulunmak.

- İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Organizasyon Anabilim dalı/Programı profesörlük kadrosu için, İş ve Örgüt Psikolojisi alanında doçent unvanı almış olmak. Postmodern örgütler, örgüt kültürü, liderlikte güç kullanımı ve güç kaynakları alanında çalışmaları bulunmak.

- Mühendislik Fakültesi Malzeme Bilimi Anabilim dalı/Programı profesörlük kadrosu için, Alüminyum matrisli kompozitler, alüminyum alaşımlarının kaynağı ve ısıl işlemi, aşınmaya ve korozyona dirençli kaplamalar konularında çalışmaları bulunmak.