Şiddet artarak devam ediyor, ‘Kadın Bakanlığı’ kurulması isteniyor

Nur Kaplan

ANKARA – Kadına yönelik şiddet yaşamın her alanında artarak devam ederken İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılması şiddet sarmalını tırmandırdı. Kamusal alanda ve evlerde maruz kaldıkları şiddete karşı en yakın karakola giden kadınlar, kimi zaman müracaatlarının işleme alınmadığını ifade ediyor. Kadın Savunma Ağı’nın 23 kentte, 500 kadınla yaptığı araştırmaya göre kadınların yüzde 74’ü karakola gidince gerekli desteği alacağını düşünmüyor.

KADIN ÖRGÜTLERİNE BAŞVURU ARTIYOR

Kadın Savunma Ağı’nın ‘Kadına Yönelik Şiddet Araştırma Anketi Raporu’na göre, kadınların yüzde 19’u kendilerini tehlikede hissettiğinde ya da şiddete maruz kaldığında karakolu arayacağını söylerken, yüzde 18’i kadın örgütlerini arayacağını belirtti. Anket çalışmasına katılan kadınların yüzde 88’i saat 21.00 ve 06.00 arasında kendilerini dışarıda güvende hissetmediklerini söylerken, yüzde 90’ı şiddetin en çok aile içinden ve yakınları tarafından uygulandığını ifade etti.

Kadın Savunma Ağı’ndan Rüya Kurtuluş, Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı Üyesi Açelya Uçan ve Psikolog Ebru Sorgun ile karakollara dair artan güvensizliğin sebeplerini, kadınların kendilerini tehlikede hissetmelerine neden olan saat ve mekânlardaki problemleri ve önleyici politikaları konuştuk.

‘KADINLAR, EVDE, SOKAKTA, KAMU BİNALARINDA GÜVENSİZ’

Kadınların kendilerini güvende hissetmedikleri yerler arasında karakolların olmasının çarpıcı olduğunu söyleyen Rüya Kurtuluş, özellikle İstanbul Sözleşmesi’nin feshedilmesinin ardından karakola başvuran kadınların evlerine geri gönderilme sıklığının arttığını söyledi. “Suçluyu yakalama ya da kadınlarla ilgilenme konusunda karakolların ilgisiz olduğunu bilenler, kadın örgütlerine başvuruyor” diyen Kurtuluş, şöyle devam etti:

“Kadınlar, evde, sokakta, kamu binalarında güvensiz. Devletin önlemediği, kadınları korumadığı erkek şiddeti her geçen gün artıyor. Ev neredeyse cinayet mahalli... Şiddete maruz kalan kadınlar bize başvurduklarında yanında olduğumuzu hissettiriyoruz. Gerekli mekanizmaları açığa çıkarıyoruz. Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı, baro gibi kurumlarla iletişim kuruyoruz. Kadınlar, kimi zaman sadece başvuran olarak değil, mücadelenin bir parçası oluyor. Mağdurdan kadına yönelik şiddete karşı mücadele eden özneye dönüşüyor.”

‘KADIN BAKANLIĞI KURULMALI’

Kadın Savunma Ağı’nın anketinde yer alan “Ev dışındaki alanlarda kendinizi en çok hangi saat aralıklarında tehlikede hissediyorsunuz?” sorusuna kadınların yüzde 88’i saat 21.00 ve 06.00 arasında kendilerini güvende hissetmediğini belirtti. “Kadınlar günün neredeyse 3’te 1’ini kullanıyor. İşe gidiş ve geliş dışında yaşam sadece evden ibaret. Sosyalleşme ortamları kullanılamıyor” diyen Kurtuluş, kadın örgütlerinin yıllardır önerdiği ‘Kadın Bakanlığı’ talebini yineledi. Kurtuluş, şunları kaydetti:

“Kadınları sadece ‘aile’ olarak tanımlamak ‘Aile ve Sosyal Hizmetler’in içerisine sokmak imkânsız, kabullenemeyeceğimiz bir şey. Bu alanda özelleşmiş bir bakanlık kurulması bu bakanlığın kadın örgütleriyle beraber çalışmalar yürütmesi gerekiyor. Eşitsizliğe karşı mücadele edecek, toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlayacak, kadına yönelik şiddetin önüne geçebilecek bir kurum olmalı. Öncelikle önleyici ardından koruyucu politikalar üretilmeli. Kadınların şiddete maruz kaldığında başvuru politikaları güçlendirici mekanizmaların yaratılması gerekiyor.”

KARAKOLA GİDEN KADINLARIN DENEYİMLERİ

Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı Üyesi Açelya Uçan ise kadının şiddete maruz kaldığında hızlı biçimde destek alması gerektiğini ancak Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM), Şiddetle Mücadele Hattı ‘Alo 183’ ve Kadın Destek Uygulaması’nın (KADES), şiddet konusunda yetersiz kaldığını söyledi. “Bu birimlerle iletişim kurduğunuzda karakola gitmeniz isteniyor. Karakola giden kadınların deneyimleri çok kötü” diyerek kadınların karakol tecrübelerinden şöyle bahsetti:

“Kadınlar karakola gittiklerinde şikâyetleri bile alınmıyor. Yaşadıklarınız siz ve oradaki memur arasında kalıyor. Şiddet uygulayanla uzlaştırıcı davranış sergilenirken, kadının failin yanında ifade vermesi isteniyor. Babası şiddet uyguladığında karakola giden bir kadın ‘ben de arada kızımı dövüyorum baban o sonuçta bu kadar abartmasan mı?’ yanıtıyla karşılaşabiliyor. Bazen kadına ‘seni şuraya yönlendirebilirim ama araç olmadığı için kendin gidebilirsin’ deniyor. Kadın gidemeyince çocuklarıyla saatlerce karakolda araç bekleyebiliyor. Bir kadın cinsel saldırıdan 2 gün sonra kolluğa başvuru yaptığında ‘bir şey kalmamıştır’ denilerek sağlık muayenesine götürülmeyebiliyor.”

‘ŞİDDETTEN KAÇARKEN BAZEN KENDİMİZİ GÜVENSİZ SOKAKLARA ATIYORUZ’

Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın kimi zaman bir karakol tarafından aranarak ne yapılacağı konusunda danışıldığını söyleyen Uçan, “Bu durum da kadına yönelik şiddetin ‘ciddiyeti’ni gösteriyor” dedi. Mahallelerde şiddete uğrayan kadının hızla erişebileceği destek birimlerinin olması gerektiğini söyleyen Uçan, kadın örgütlerinin kolluk kuvvetinin işlevi kadar hizmet veremeyeceğini ifade etti. Uçan, şöyle devam etti:

"Mor Çatı’ya başvuran kadınların birçoğu aslında ‘güvenli’ denilen ama güvenli olmayan evlerin içinde şiddete maruz kaldığını söylüyor. Şiddetten kaçarken bazen kendimizi güvensiz sokaklara atıyoruz. Sokaklarda, evlerde, iş yerlerinde tedirginiz. Evin içinin de, kamusal alanların da güvenli olmasını, bizi ‘koruyan’ birimlerin eşitsizliği tekrardan üretmemesini talep ediyoruz. Yaşamın her alanında eşitlik istiyoruz.”

‘KADINLAR ESAS EVDE DAHA ÇOK TEHLİKEDE HİSSEDİYOR’

Psikolog Ebru Sorgun ise şiddete maruz kalan kadınların çoğunlukla evdeki erkeklerden söz ettiklerini, kadınların yaslanabileceği güvenli alanların gittikçe daraldığını ifade etti. Anket çalışmasında ‘yardım ve destek’ oranlarının da düşük olduğuna dikkat çeken Sorgun, şunları kaydetti:

"Kadınların kamusal alandaki varlıkları ve orayı kullanmakla ilgili temel hak ve hürriyetleri gittikçe azaldı. Kadınları dört duvar içinde tutmak için sistematik bir uğraş var. Kadınların devamlı evde izole biçimde olması, ev ve bakım işleriyle uğraşmaları hayata yabancılaşmalarına neden oluyor. Rapordaki diğer önemli husus kadınların evde dahi ‘güvendeyim’ diyememesi. Dışarda da, evde de tehdit altında yaşıyorlar. Bu durum kadınların baskı nedeniyle sınırlarını keşfedememesine, kendilerini savunma konusunda yetersiz kalmasına sebep oluyor.”

‘ŞİDDET GÖSTEREN ERKEKLE KADININ ARASINA YASA GİRMEK ZORUNDA’

Kadınların şiddetten kurtulabilmek adına ‘Kadın Dayanışma Merkezleri’nden yardım alabileceklerini söyleyen Sorgun, şiddet ve dayatmalar karşısında çaresizlik duygusuna kapılan kadınların en temel adımının ‘direnmek’ olduğunu ifade etti. Sorgun, “Şiddet ve yıkıcılık, şiddet gösteren fail için bir sorun çözme biçimine dönüştü. Şu anda bir yaşam biçimi olarak dayatılıyor. Kadınların korunması ve faillerin gerekli caydırıcılıkla karşılaşması şart. Şiddet gösteren erkekle kadının arasına yasa girmek zorunda. Kadınların güvenli, koruyucu, onaran ve kapsayan bir sisteme ihtiyaçları var” dedi.

Kadınlara kamusal alanı kapatma sürecine mi girdik?

Kadınlar Taksim’de yaşadıklarını anlattı: Polis ordusuyla terör ortamı yaratıldıKADIN

Eril şiddet politiktir ve bugün iktidarın seçim taktiği olmuştur