Şiddetsiz Erkekler Topluluğu: Babalar Günü özeleştiri günü olmalı

Babalar Günü, babaların birey olarak kendi babalıkları üzerine bir düşünme günü olsun istiyoruz. Anne Çocuk Eğitim Vakfı'nın 2015-2017 yılları arasında "Türkiye'de Babalık" konulu araştırmasında;

Babaların yüzde 91’i çocuk bakımında birincil sorumlunun anne olduğunu söylüyor.

Babaların yüzde 50’si çocuğunu hiçbir zaman tuvalete götürmediğini, yüzde 36’sı çocuğunun hiç altını değiştirmediğini, yüzde 35’i ise hiçbir zaman tırnaklarını kesmediğini söylüyor.

Babaların yarısından fazlası hiç yemek yapmıyor ve ev temizliğine destek olmuyor.

Babaların yüzde 35’i çocuklarının okul etkinliklerine katılmıyor.

Çocuklara uygun sinema veya tiyatroya giden babaların oranı ise yalnızca yüzde 30.

Babaların çalışma saatleri uzun, çocukla birlikte geçirdikleri zaman gelişimlerini desteklemiyor. Ama çocukla geçirilen zamanın içeriği onların gelişimlerini destekleyecek nitelikte olmuyor.

Babaların yüzde 58’i ilk baba olduklarında ne yapacaklarını bilmiyor.

KUTSALLAŞTIRILAN BABALIK

Pelerini ile kahraman süper baba görselleri yada ajitasyon kokan çalışkan, eve ekmek getiren, sekiz köşe şapkalı idealizasyonuyla fetişleştirilen, kutsallaştırılıp yüceltilen babayı her Babalar Gününde medyada izliyoruz. Kutsallığın olduğu yerde iş gerçeklikten çıkıyor. Kutsallaştırma her zaman yalan söylüyor, gerçeği saptırdığı için. Gerçek olan babayı yukaridaki araştırmada görüyoruz. Çocuğun her dönemi önemli ama 0-6 yaş çok önemli ve baba cocuğa yakın olmayınca gelişim fırsatı kaçıyor.

Bir kutsallık gününden ziyade bir özeleştiri günü olsun, bir yenilenme ve keyfini yaşama günü olsun. Babalar Günü belki bu konuya dikkat çekme günü olabilir.  
Çocuklar, en önemli dersleri çizgi film kahramanlarından değil, kendileri ile birlikte okuyan, kendileri ile konuşan, kendileri ile birlikte çalışan, onları dinleyen ve onlarla birlikte zaman geçiren sevgi dolu bir babadan öğrenirler. Hepimizin sevgi ile bir sorunu yok, en değerli varlığımız olan çocuklarımızı seviyoruz. Peki çoğu zaman bu sevgiyi ifade eden davranışlarda bulunabiliyor muyuz?

Çocuğumuzun gelişiminde anne ile paylaşıma girmek durumundayız. Çocuğa sevgi vermek bakım vermekten geçiyor, çocuklarımızın bize korkunç derecede ihtiyacı var. Deneyimlerimize, gücümüze, paylaşımlarımıza ve kararlılığımıza ihtiyaçları var. O halde bunu nasıl yapabiliriz? Çocuklarımızın olumlu birer kişilik geliştirmeleri ve toplumla sağlıklı iletişim kurabilen insanlar olmaları için sorumluluklarımız neler?

SORUMLULUKLARIN DA ÖTESİNDE NELER YAPABİLİRİZ?

Baba olarak çocuğumuzun bakımında ve beslenmesinde sorumluluk üstlendiğimiz, çocuğumuz ile yakın ilişki içinde olduğumuz, çocuğun annesine sorduğu ve annesinden istediği şeyleri babasından da isteyebildiği, babalığın güçle korkutmakla değil de yakınlıkla, sırların en son duyulduğu değil, ilk duyulan kişi olmakla övünüldüğü, baba olarak ben çocuklarıma ne kadar zaman ayırıyorumun fark edildiği bunun üzerine bir özeleştiri yapıldığı, ben baba olarak çocuğumun okul arkadaşını tanıyor muyum, en son en çok üzüldüğü şeyi biliyor muyum, ben baba olarak çocuğumun üzüldüğü şeyleri hangi reaksiyonumla kapatıyorum, çözümü ben mi buluyorum onun bulmasına mı yardımcı oluyorum, çözümü parayla mı nasihatla mı buluyorum yoksa gerçekten o meselenin kendisiyle mi ilgileniyorum çocuğumla birlikte?...

Bunların hatırlandığı ve uygulandığı bir gün olmasını isteriz yoksa inanın aksi, babalara da çocuklara da kötü. Ama şimdi daha çok babanın elinin öpüldüğü babanın kutsallaştırıldığı bir de bir masraf kapısının açıldığı bir gün.

İLGİLİ BABALIĞIN ÖNÜNDEKİ EN BÜYÜK ENGEL ATAERKİL ERKEKLİK PRATİKLERİ 

Bir şiir vardır Babalar Günü'nün ayrılmaz parçası. Baba çınar olacak güçlü olacak, sekiz köşe şapkalı olacak, biraz o şiiri okuyanın sesi kalınlaşacak ve erkeksileşecek. Bunun şimdi bir ekolü var, böyle şiir okuyan insanlar var, bu adam benim babam, yiğitti, mertti, kaya gibi sertti falan diye. Tam ataerkil babayı tarif ediyor. Bu kodlar babayı cocuğundan çocuğu da babasından uzaklaştırıyor.

Türkiye’de babalar çocuk gelişim ve bakımından AÇEV'in araştırmasında da görüldüğü gibi kendi sorumluluklarını geri planda görüyorlar. Erkeklik kalıpları nedeniyle bakım becerilerine sahip değiller çoğunlukla, çünkü o şekilde yetiştirilmiyorlar. Babalar ilk olarak erkek, sonra baba oluyor. Erkek süt ısıtmadığı için baba da süt ısıtmıyor. Annenin temel sorumluluğu gibi görülüyor. Çocuk gelişimi için en kritik dönemlerde baba çocuğa yakın olmazsa gelişim fırsatı da kaçıyor. Babalık, eve ekmek getirmek, kural koymak değil. Çocukla zaman geçirmek, bakım, gelişim sorumluluğu almak, etkinlikler yapmak demek. Her baba kendini bir yoklasın. Çocuk akşam kim diye ağlıyor? Çocuk babadan sadece kıyafet ya da dışarıdan bir şey istiyorsa, o baba çocuk ilişkisinde sorun var demektir.

PEKİ BAŞKA BİR BABALIK MÜMKÜN MÜ? 

Öncelikle ataerkil pratikleri sorgulamak ve uzaklaşmak, erkek olarak cinsiyetimizden kaynaklanan ayrıcalıklarımızı sorgulamak gerekiyor. Çünkü o ayrıcalıklar sağlıklı kadın erkek ilişkisini imkansız hale getirirken çocuğumuzu da bizden uzaklaştırıyor. Eşitliği savunmamız, dilimizi cinsiyetçilikten uzak tutmamız, şiddetle aramıza mesafe koymamız, ortak bir yaşam için sorumluluk almamız, öğrenmeye açık olmamız, dinlemeyi öğrenmemiz gerekiyor.

Son olarak, Türkiye’de ilgili ve sorumlu babalığın önündeki en büyük engellerden biri de şu: Türkiye’de babalar çok uzun çalışıyor. Türkiye’de 15 saat çalışan dar gelirli bir kesim var: Garsonlar, boyacılar, tekstil çalışanları, pastacılar, oto tamircileri, tezgahtarlar...

İşverenlerin erkeklerin daha ilgili babalar olmalarını desteklemesinin yolları var.

İŞYERİNDE İLGİLİ BABALIK DESTEĞİ 

Aile dostu işyeri politikaları, hem erkekler hem de kadınlar için seçeneklerin genişletilmesinde büyük bir fark yaratabilir

İş ve aileyi dengelemek hiç kimse için kolay değil: Evdeki bakım sorumluluklarının çoğunu kadınların üstlenmesi beklenirken, kariyer ilerlemeleri pahasına erkekler ters yönde baskılarla karşı karşıya kalıyor.

Promundo'nun 2019 küresel raporu Dünya Babalarının Durumu'na göre çoğu baba, çocuklarının hayatlarına daha fazla dahil olmak ve aile ilişkilerine yatırım yapmak istiyor ancak destekleyici ebeveyn politikaların eksikliği nedeniyle bunu yapamıyor.

Aile dostu işyeri politikaları, hem erkekler hem de kadınlar için seçeneklerin genişletilmesinde, çocuk sahibi olup olmayacağı ve ne zaman çocuk sahibi olacağına ilişkin kararlarla ilgili baskının ortadan kaldırılmasında ve herkesin işte ve evde tüm potansiyelini ortaya çıkarmasına izin verilmesinde büyük bir fark yaratabilir. 

Bu tür politikalara yatırım yapmak işverenler için de iş açısından mantıklıdır: Kendilerini şirket tarafından değerli gören daha mutlu çalışanlara yol açar, daha az yıpranma, devamsızlık ve daha yüksek üretkenlik sağlar. Şirketlere yüksek potansiyele sahip kadın ve erkekleri cezbetme ve elde tutma konusunda rekabet avantajı sağlarken, daha eşit ve kapsayıcı bir iş yeri sağlar.

İşte işverenlerin erkekleri çocuk bakım ve gelişim sorumluluğunu paylaşmaları, daha ilgili babalar olmaları ve cinsiyet eşitliğini teşvik etmeleri konusunda destekleyebilecekleri pratik yollar var.

1. Erkekler dahil tüm personele esnek çalışma düzenlemeleri sağlayın:

Esnek çalışma düzenlemeleri, iş sorumluluklarını ne zaman ve nerede yerine getireceklerine karar verme konusunda erkeklere inisiyatif vererek, erkeklerin bakım verme rolünü destekler. Bu onların ailelerinin ihtiyaçlarına cevap vermelerine ve işyerindeki taahhütlerini yerine getirirken ücretsiz bakım işlerinden kendi paylarına düşeni yapmalarına olanak tanıyor.

2. Babalara çocuk bakımı desteği sağlayın:

Babaları maddi olarak ya da işyerinde çocuk bakım tesisleri kurarak desteklemek, özellikle çocuk bakım saatlerinin çalışma saatleriyle çakıştığı durumlarda, erkeklerin bakım ve aile sorumluluklarından eşit pay almalarına olanak tanır. Çocuk bakımı düzenlemelerini kolaylaştırarak bu aynı zamanda daha az devamsızlık ve stresle sonuçlanır.

3. Babalık ve ebeveynlik izni teklif edin ve babaları bu izni almaya teşvik edin:

Ücretli babalık izni sağlamak ve erkekleri bu izni kullanmaya teşvik etmek evde işbölümü,cinsiyet eşitliğini artırır ve ebeveynliğin önündeki engelleri azaltabilir. Babaların çocuklarıyla bağ kurmasını ve onlarla daha fazla ilgilenmesini sağlayarak ve erkeklerin ebeveynlik konusunda güven oluşturmasına yardımcı olarak çocukların gelişimi üzerinde olumlu etkileri olabilir. Ücretli iznin aynı zamanda iş açısından da yararlı olduğu, çalışanların işte tutulmasının iyileştirildiği, iş tatmininin ve üretkenliğin arttığı, devamsızlık ve işten ayrılmaların en aza indirildiği, eğitim ve personel değiştirme maliyetlerinin azaltıldığı giderek daha fazla görülmektedir.

4. Erkeklerin işletmenizde mevcut aile politikaları ve bunların nasıl kullanılacağı hakkında bilgi sahibi olmasını sağlayın:

Erkekler, kendilerini çocuk bakım ve gelişim rolünde görmedikleri icin mevcut yada tarafınızdan oluşturulacak aile politikaları ve ebeveyn yardımları hakkında soru sormaya her zaman istekli gönüllü olmayabilirler. Erkek çalışanların hangi destekleyici düzenlemelerin mevcut olduğunu ve bunları nasıl kullanabileceklerini bilmelerinin sağlanması, daha fazla erkeğin ve dolayısıyla tüm ailelerinin bu tür politikalardan faydalanmasını sağlayabilir.

*Şiddetsiz Erkekler Topluluğu