Aki Kaurismaki çuvaldızı Finlandiya’ya batırıyor

Ahmet Boyacıoğlu

BERLİN - Aki Kaurismaki yılın altı ayı Portekiz’de yaşıyormuş. Bir gün kapısı çalınmış. Kaurismaki kapıyı açınca karşısına çıkan kısa filmci gençler, çekecekleri film için yardım etmesini istemişler. Kaurismaki hemen 12.000 Avro’luk bir çek yazıp gençlerin eline tutuşturmuş. Bu Kaurismaki tuhaf bir adam, nesli tükenmiş bir dinazor, gününüz dünyasında kimse böyle bir şey yapmaz. Söylentiye göre yeni filminin yılın ilk aylarında gösterime girmesi gerektiğinden Cannes yerine Berlin’e başvurmuş ama Cannes yetkililerini arayıp özür dilemeyi de ihmal etmemiş.

TÜRKÇE BİLDİKLERİNDEN HABERDAR DEĞİLLER

Umudun Diğer Yüzü (The Other Side of Hope) için düzenlenen partiye gittik. Kapıda filmde Suriyeli bir sığınmacıyı oynayan Sherwan Haji ile karşılaştık. Beğendiğiniz bir filmin oyuncusunu, gösterdiği performans için tebrik etmek oyuncuyu çok mutlu eder. Biz de filmi çok sevdiğimizi, çok iyi bir oyunculuk izlediğimizi söyledik. Türkiye’den geldiğimizi öğrenince bizimle Türkçe konuşmaya başladı. Suriye’deyken Türk televizyonlarını izleye izleye Türkçe öğrenmiş. Sherwan’ın yanındaki sarışın genç de bizi duyunca Türkçe’ye döndü. Babası Türkmüş. İşin tuhaf tarafı arkadaş olmalarına karşın ikisi de birbirlerinin Türkçe bildiklerinden haberdar değilmiş.

Kapıdan içeri girdik. Filmin başrollerinden birini paylaşan Sakari Kuosmanen’i gördük. Yanına gidip tebrik edelim derken bir perdenin arkasında kayboldu. Peşinden gidip bir merdivenden yukarı çıkınca Aki Kaurismaki ve ekibiyle karşılaştık. Bütün medeni cesaretimiz toplayarak yanlarına gittik.

'DÜZGÜN BİR FİLM YAPMAYA ÇALIŞTIM'

Kaurismaki’yle elimi uzattım ve filmi çok sevdiğimi söyledim. Çok alçakgönüllü bir insan, ‘Düzgün bir film yapmaya çalıştım’ dedi ve ‘Umudun Diğer Yüzü’nün son filmi olacağını, artık ondan bundan para dilenmekten sıkıldığını söyledi. Yıllarca önce Cannes Film Festivalinde, Finlandiya resepsiyonunda karşılaşmıştık ve kendisini Türkiye’ye davet etmiştim. ‘Artık çok yaşlandım’ diyerek kabul etmemişti. Bunu hatırlattığımda ‘Evet beni davet etmiştiniz ama yolculuktan pek hoşlanmıyorum’ diye cevap verdi. Bildiğimiz kadarıyla son yıllarda sürekli olarak sinemayı bırakacağını söylüyormuş ama bir süre sonra yeni bir filme başlıyormuş.

Bu yazının başı sonu biraz birbirine karıştı. Şimdi başa dönelim.

İĞNEYİ FİNLANDİYA'YA BATIRIYOR

Berlin Fim Festivali kataloğundaki tanıtım yazısında ‘Umudun Diğer Yüzü’, ‘Suriyeli bir mülteci ile Finlandiya’lı bir lokanta sahibinin hikayesi’ olarak tanımlanıyor. Yanlış. Aki Kaurismaki, yarattığı olağanüstü karakterler ile iğneyi de, çuvaldızı da dünyanın en huzurlu ülkelerinden biri olarak bilinen Finlandiya’ya batırıyor. Suriye’den kaçıp, Türkiye, Yunanistan, Makedonya, Macaristan ve Litvanya üzerinden Helsinki’ye gelen ve sığınma hakkı isteyen mülteci ile Finlandiya’da karşılaştığı insanların öykülerine odaklanan film izlediğim en iyi ve en komik Kaurismaki.

HER SAHNEDE SÜPRİZ

Senaryo o kadar iyi yazılmış ki neredeyse her sahnede bir sürpriz ile karşılaşıyorsunuz. Yıllar sonra ilk defa gülmekten gözlerimden yaş geldi. Ancak çok acıklı sahneler de var. Suriyeli mültecinin sığınma başvurusunun ‘Halep’in artık güvenli bir kent olduğu savıyla’ reddedildiği sahneden hemen sonra televizyon haberlerinde Halep’te bir çocuk hastanesinin bombalandığı ve insanların öldüğü haberi veriliyor. ‘Finlandiya Özgürlük Ordusu’ üyesi Neo-nazi’nin Suriyeli mülteciye saldırırken onun Yahudi olduğunu sanması da aptallığın sınırının olmadığının bir göstergesi.

Kaurismaki’nın yaşları 60’ın üzerinde olan birçok müzisyen arkadaşı da filme müzikleriyle katkıda bulunuyor ve kurgunun bir parçası oluyor. Altın Ayı’nın en büyük adayı olan bu olağanüstü filmi Türkiye’ye geldiğinde mutlaka izleyin.