Filmlerin platformlarda gösterilmesine salon sahiplerinden ‘izin’ yok

ANKARA - Korona virüsü salgını sürecinde alınan tedbirler kapsamında sinema salonları da pek çok işletme gibi kapatıldı. Film çekimlerinin durduğu, festivallerin ertelendiği süreçte vizyonda olan pek çok filmin gösterimi de yarıda kesildi.

Salonların kapatılmasıyla vizyonda olan filmlerin gişede bekledikleri sayılara ulaşamadığı süreçte film yapımcıları sinema salonu sahiplerinin kapısını çaldı. Filmin gösterime girdiği tarihten 5 ay geçmeden ücretli yayın yapan dijital platformlarda filmlerini gösteremeyen yapımcıların, ‘izin verin’ talebine salon sahipleri olumsuz yanıt verdi.

‘PLATFORMLARDA GÖSTERİLMESİNE İZİN VERMEDİK’

Ekim 2019’da ‘Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve Sınıflandırılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’te yapılan düzenlemeye göre, Türkiye’de vizyona giren sinema filmleri ücretli platformlarda 5 ay, ücretsiz platformlarda ise 6 ay geçmeden yayınlanamıyor. Korona virüsü salgını sürecinde yapımcıların kapılarını çaldığını ifade eden Sinema Salonu Yatırımcıları Derneği (SİSAY) Başkanı İrfan Demirkol, “BKM yapımcılığını üstlendiği ‘Bayi Toplantısı’ filminin vizyonu yarıda kaldı ve bizden talepte bulundu. Böcek Yapım’ın Aşk Tesadüfleri Sever 2 filmi de aynı şekilde yarıda kaldı. Yapımcıların birlikte olduğu meslek birliğinin salon sahiplerinden talebi oldu. Sıkışık olduklarını ve platformlarda göstermek istediklerini söylediler. Kanuna göre vizyona giren bir film beş ayın sonunda bu dijital platformlarda gösterilebilirler. Bu süre Amerika’da ve Avrupa’da bir yıldır. Dünyada süresi en kısa olan ülke bizizdir. Biz de izin vermedik. Yasal yolları gösterdik” dedi.

‘5 AY BEKLEMEDEN YAYINA GİRELİM DİYORLAR’

Ekim ayında çıkan düzenlemeye bütün yapımcıların bu kurala uyması gerektiğini ifade eden İrfan Demirkol hukuki tüm haklarını kullanacaklarını belirterek, “Filmler bütün dünyada sinema salonlarının ardından bu platformlarda aşamalı yayınlanır. Bir anda sinemayla dijital ortamda aynı anda yayınlanmaz. Sinemanın gelişmesi için bunlar gereklidir ve oturmuş bir sistemdir” diye konuştu. Demirkol sözlerini şöyle sürdürdü:

“Türkiye’deki yüzde 90 salonu temsil ediyoruz ve herkes aynı görüşte. Biz 15 gündür bu konuda yapımcılarla görüşüyoruz ve kanuna uymalarını bekliyoruz. “Borcumuz var” diyorlar. Mücbir sebep olduğunu belirtip “5 ay beklemeden yayına girelim” diyorlar ama biz kesinlikle bunun olamayacağını söylüyoruz. Fırsat buldukça yokluyorlar ve biz de buna sert tavır gösterdik. Böyle düşünen yapımcıları ve dağıtımcıları ikaz ettik.”

‘BAŞKA SİNEMA’YA ‘SİZ TİCARİ DEĞİLSİNİZ’ DEDİK’

SİSAY Başkanı İrfan Demirkol’un tepkisini çeken bir diğer konu ise bağımsız sinema ürünlerini destekleyen Başka Sinema’nın korona virüsü salgını sürecinde BluTV adlı dijital platformla anlaşması oldu. Sinema salonlarının kapalı olduğu süreçte geçtiğimiz yıl vizyona giren ‘Bozkır’ filmini 19.90 TL karşılığında BluTV aracılığıyla sinemaseverlerle 8 Nisan’da buluşturmaya hazırlanan Başka Sinema’ya Demirkol şu sözlerle tepki gösterdi:

“Başka Sinema, sinema salonlarında bir marka oldu. İlk başlatan ilk üç sinemadan biri benimdir. Bunun marka olmasını sağlayan bu iş ortaklığı ve salonların büyüyerek genişlemesidir. Tutup BluTV gibi sinemaların rakibi olan, sinemaların gerilemesine neden olan bir dijital platforma filminizi verirseniz hukuk dışı, etik dışı ve ortaklığa aykırı bir işlem yapmış olursunuz. Başka Sinema’ya, ‘Siz ticari değilsiniz, sizden bunu beklemiyoruz’ dedik. Başka Sinema’nın diğer yapımcılara karşı gelmesi gerekiyordu. Çünkü Başka Sinema özel bir şey farklı bir kültür.”

‘ONLARI ÖLDÜRECEK KADAR GELİR KAYIPLARI YOK’

Başka Sinema’nın ‘Bozkır’ filmini istediği platforma verebileceğini ifade eden Demirkol, “Fakat Başka Sinema anlaşmaya aykırı hareket ediyor. Bu marka sinema salonlarının bir markasıydı. Bunu dijitalde kullanamaz” dedi. “Sizin Başka Sinema ile yaptığınız sözleşmelerinizde böyle bir madde var mı” sorumuza ise Demirkol şu yanıtı verdi:

“Bunu kimse düşünmedi ki. Şu an mücbir sebep olarak değerlendirebilirler ama ben iş ahlakı ve etik olarak değerlendiriyorum. Dünyada yapımcılar sinema salonlarını korumak ve kollamak için film tarihlerini erteliyorlar. Dünyada hiçbir yapımcı böyle bir yönteme başvurmuyor. Biz buna fırsatçılık diyoruz. O filmleri zaten vizyonda gösterirsin göstermezsin ama üç ay dayan. Bu firmaların ellerinde eski filmleri var ve hala oynuyor zaten. Gelir kayıpları vardır ama onları öldürecek kadar bir gelir kayıpları yok. Türkiye’deki herkes gibi bu sektörde de işsiz kaldı insanlar. Bunu mazeret gösterip Başka Sinema’nın olayını televizyona taşımak iş ahlakına aykırı.”

‘20 TL’YE KİMSE O FİLMLERİ SEYRETMEZ’

Başka Sinema, BluTV ile yaptığı gösterim anlaşması çerçevesinde filmlerden elde edilecek gelirin bir kısmının sinema salonlarıyla paylaşılacağını da açıkladı. “Gösterimden verilecek payı sinemacıların tepkisini azaltmak için ben sus payı olarak görüyorum” diyen Demirkol, “BluTV’de bir filmi 20 TL’den kim satın alacak?” diye sorarak şunları kaydetti:

“Bu dönem insanlar doğal olarak dijital platform seyredecekler ve biz dijital platformlara karşıyız gibi algılanmasın. Mutlaka bu filmler sinemada oynayacak ve dijital platformda yıllarca oynamak zorunda. Biz de bu platformlardan 40 yıllık kült filmleri izliyoruz. Buna itirazımız yok. Biz bu dönemin kötü değerlendirildiğini düşünüyoruz. BluTV’de bir film 20 TL’den satılacak. Kim seyredecek? Gelir de olmayacak. 20 TL’den insanımız ‘Bozkır’ filmini televizyonda neden seyretsin? Sinemada 20 liraya bile pahalı diyor. Ona pahalı diyen insanlar evlerinde kaç tane platform var, birçoğu aylığı 30 lira. Bu ortamda zaten geliriniz olmaz, yanlış yapıyorsunuz ve bizi üzmeyin dedik. Ticari geliri olmayacak. 20 TL’ye kimse o filmleri seyretmez.”

BAŞKA SİNEMA: HEDEFİMİZ HAYATI ÇEKİLEBİLİR HALE GETİRMEKTİ

SİSAY Başkanı İrfan Demirkol’un, “farklı bir oluşum” ifadeleriyle tarif ettiği ve dijital platformlarda gösterim yapmasına tepki gösterdiği Başka Sinema’nın Koordinatörü Cenan Tüzel ise BluTV ile yapılan ortaklığın hedefine dair şunları kaydetti:

“Bizim amacımız sinema salonlarında buluştuğumuz insanlara bu geçici sürede buluşamadığımız için hayatı biraz daha çekilebilir hale getirmekti. Vizyona girmemiş filmleri seyirciyle buluşturamıyoruz. Bu durumun belirsizliği olduğu için elimizden gelen katkı olarak bunu yapmak istedik. Sinemaların endişelerini anlıyoruz ama Başka Sinema, kuruluşundan itibaren her zaman bağımsız sinemanın ve sinema salonlarının yanında olmayı hedefleyen ve onları önceleyen bir yapı. Bu dönemi atlatmamızla beraber sinemalarda kaldığımız yerden vizyon filmleriyle gösterimlerimize devam edeceğiz.”

BAŞKA SİNEMA: İLLEGAL VE ANLAŞMAYI DELEN TARAFI YOK

Demirkol’un Başka Sinema’nın anlaşmaya aykırı davrandığı iddiasını hatırlattığımız Cenan Tüzel, “Eğer göstereceğimiz filmler vizyona girmiş filmler olmuş olsaydı öyle bir şey olabilirdi. Hukuki açıdan ve anlaşma açısından yaptığımız her şey yasaya uygun. Vizyona henüz girmemiş filmler gösterileceği için hiçbir şekilde illegal ya da anlaşmayı delen tarafı yok” dedi. Cenan Tüzel sinema salonlarının tepkilerine ilişkin ise şunları kaydetti:

“Bu noktada bazı sinema işletmelerine kendimizi ifade edemediğimizi düşünüyorum. Yapmaya çalıştığımız şey bağımsız yapımları desteklemeye devam etmek. Eğer bu filmler şu anda normal planlanan süreci içerisinde insanlarla buluşamazsa başka dönemde hiç buluşamayabilir. Biz elde ettiğimiz gelirin bir kısmını sinemalara aktardığımız için sinemaların bu zor süreçte ayakta kalmasını istiyoruz. Bunu tabii kabul eden sinemalarla yapacağız. Kuruluş amacımız nasıl bağımsız sinemayı ve sinema salonlarını desteklemekse şu anki şartlar altında da elimizden geleni yapmak istiyoruz.

Cenan Tüzel, BluTV ile yapılan ortaklıkta sinema salonlarına aktarılacak gelirin oranına ilişkin ise, “Bu desteğimizi kabul edenlerle gerçekleştireceğiz. Oran meselesiyle alakalı tek söyleyebileceğim şey Başka Sinema’nın payından daha büyük bir kısım sinemalara aktarılacak. İsteyenlerle dayanışacağız” diye konuştu.

BLUTV: HABERE KATILAMAYACAĞIZ

SİSAY Başkanı İrfan Demirkol’un tepkisinin taraflarından BluTV’ye, “Sinema salonlarının kapalı olduğu bu süreçte bu ortaklıkla ne hedeflendi?” ve “Bu ortaklığın sinema salonlarına zarar vereceğini düşünüyor musunuz?” sorularını yönelttik. Talebimizi bir süre değerlendiren BluTV, “İlginiz ve sorularınız için teşekkür ederiz. Habere katılamayacağımızı bildirmek isteriz” yanıtını verdi.

SALON SAHİPLERİNİN BU SÜREÇTE DESTEK TALEBİ NE?

Dünyada film yapımlarının durduğunu ve festivallerin ardı ardına ertelendiğini hatırlatan SİSAY Başkanı İrfan Demirkol, “Şu an filmlerde sıkıntı var. Biz bu filmlere muhtaç olacağız diye yapımcılara söyledim. Tüketmemelerini istedik. Ağustosta eylülde sinemalar açıldığında bu filmler sinemalarda yer bulacak” dedi.

Sinema salonlarının ne kadar daha kapalı kalacağının belli olmadığını, AVM’lerdeki bazı işletmelerin mücbir sebepten dolayı kira vermediğini fakat kira ödemek zorunda olan sinemaların bulunduğunu belirten Demirkol bu süreçte bekledikleri destek taleplerine dair şunları kaydetti:

“Bu olaylardan bir gün önce Kültür Bakanı’yla görüştük. Bizim yıllardır en büyük derdimiz olarak eğlence vergimiz var. Cironun yüzde 10’u olarak bunu veriyoruz. 20 liralık cironun 2 lirası vergidir. Bu verginin kaldırılmasını talep ettik. Sinemalara uygun kredi verilmesini istedik. Avrupa’da Amerika’da hükümetler sinema salonlarına çok büyük para desteği veriyorlar. Sinema salonlarına da ayda 20- 30 bin Euro gibi devlet nakit para ödüyor. Dijitalde filmleri yayınlama sürelerini de sinemalar ayakta kalsın diye uzatıyorlar. Biz de bunları talep ediyoruz.”