Sosyal ağlara üçüncü ceza yolda: 3 aylık reklam yasağı başlıyor

ANKARA-Türkiye'den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının temsilcilik açmalarını zorunlu kılan düzenlemenin yürürlüğe girmesinin üzerinden üç ay geçti. 

Türkiye’de temsilcilik açmamaları nedeniyle ilk aşamada 10 milyon lira, ikinci aşamada 30 milyon lira olmak üzere toplam 40 milyon TL para cezası uygulanan Facebook, Twitter ve TikTok gibi dünyanın önde gelen sosyal medya platformları üçüncü yaptırım olan reklam yasağıyla karşı karşıya kaldı.

FACEBOOK, TWITTER GİBİ ÖNDE GELEN SOSYAL MEDYA PLATFORMLARI TEMSİLCİLİK AÇMADI

Geçen yıl 1 Ekim'de yürürlüğe giren ve 'sosyal medya yasası' olarak bilinen 7253 sayılı "İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"a göre günlük erişimi 1 milyondan fazla olan sosyal medya şirketlerinin Türkiye’ye temsilci atamaları gerekiyordu.

Geride kalan süreçte Rusya merkezli sosyal medya platformu VKontakte (VK) ve YouTube Türkiye’de temsilcilik açacağını ilan ederken Facebook, Instagram, Twitter, Periscope, TikTok ve Dailymotion gibi dünyada milyonlarca kişinin kullandığı sosyal ağ sağlayıcıları Türkiye’de temsilcilik açmadı. 

Türkiye’de temsilcilik açmayan bu platformlara aralık ayı başında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından uygulanan 30 milyon liralık ikinci idari para cezasının üzerinden de 30 gün geçti. Yasa gereği, temsilcilik açmayan bu platformlara şimdi reklam yasağı uygulanacak ve Türkiye’deki çok sayıda işletme bu platformlara reklam veremeyecek.

Sosyal ağ sağlayıcılarının Türkiye’de temsilcilik açmama kararları sürdüğü takdirde, reklam cezasından üç ay sonra internet trafiği bant genişliği yüzde elli daraltılacak. Bu daraltma kararından sonra da temsilcilik açılmazsa bant trafiğinin yüzde 90 daraltılması yaptırımı uygulanacak. 

‘REKLAM OLMAYINCA PLATFORMLARIN TÜRKİYE’DE DEVAM ETMELERİNİN ANLAMI OLMAYACAK’

Temsilcilik açılmaması gerekçesiyle reklam yasağının uygulanmasıyla kullanıcıların, Türkiye’den reklam veren şirketlerin hiçbir reklamını göremeyeceklerini belirten Alternatif Bilişim Derneği Başkanı Faruk Çayır’a göre reklam veren şirketler bu platformlardan geri çekilmek zorunda bırakılacak. Sosyal medya platformlarının reklamlardan para kazandığını, reklam yasağının ardından Türkiye’de varlıklarını devam ettirmeme yönünde adımlar atabileceklerini belirten Çayır, “Reklamlar olmayınca bu platformların Türkiye’de devam etmelerinin bir anlamı kalmayacak. Bu cezayla sosyal medya platformlarını Türkiye’den çekilmeye zorluyorlar. Reklam olmayınca para kazanamayacaklar, gelir elde edemeyecekler ve çekilecekler. Sosyal medya şirketleri reklamdan gelir elde edemeyince ya uygulamalarını paralı hale getirecekler ya da kapatacaklar. Paralı hale getirmelerinin de bir anlamı yok çünkü bir süre sonra temsilcilik açmazlarsa bant daraltmayla karşı karşıya kalacaklar ve yine kapamaya doğru süreç gidecek” dedi.

‘KOBİLERİ DAHA ZOR GÜNLER BEKLİYOR’

Dünyanın önde gelen sosyal medya platformlarına uygulanacak reklam cezasından burada reklam vererek gelir elde eden KOBİ ve şirketlerin de olumsuz etkileneceğini ifade eden Çayır sözlerini şöyle sürdürdü:

“İnternet üzerinden alışveriş yapma kültürümüz doğdu ve bu giderek de artıyor. İnsanlar internet üzerinden alışveriş yapmayı bir alışkanlık haline getirdi. Gidip bir yerden almak yerine çoğunlukla internetten alıyoruz. KOBİ’ler reklam veremedikleri için ekonomik olarak dar boğaz ortaya çıkacak. Kendileri bir şirket vasıtasıyla kendi internet sitelerini, e- ticaret sitelerini kuracaklardır ama bundan kimsenin haberi olmayacak. Çünkü yayamayacaklar, insanlar bunu göremeyecek.”

“Reklam yasağının uygulandığı süreçte birçok KOBİ ya da şirket reklam veremediği için zarara uğrayacak. Bir sonraki aşama olan bant daraltmayla insanlar buraya giremediğinde şirketlerin bu platformlara reklam vermesinin bir anlamı da kalmayacak. Ağ daraltıldığında KOBİ’ler de bu platformlarda reklam vermekten vazgeçecekler. VPN ya da başka olasılıklarla bu platformlar kullanılabilir belki ama bu da belli bir kitleyi aşmayacak. İşin açıkçası KOBİ’leri daha zor günler bekliyor.”

‘BU UYGULAMALAR TÜRKİYE’NİN YÜZ KARASI OLARAK KALACAK’

Dezavantajlı grupların, kadınların seslerini sosyal medya platformlarında duyurduğunu, cezalardan bu platformlar aracılığıyla okura ulaşan haber platformlarının da olumsuz etkileneceğini ve halkın haber alma hakkının ellerinden alınacağını belirten Çayır şu ifadeleri kullandı:

“Sosyal medya platformları bizim kişisel verilerimizle varlığını devam ettiriyor, reklamlarla bu işi sürdürüyor ancak farklı bir boyutu da var. Dezavantajlı gruplar, kadınlar seslerini burada duyuruyor. Bu platformlar özellikle haberciliğin ana merkezi haline dönüştü. Söz konusu cezalarla halkın haber alma hakkını da elinden almış olacaklar. ‘Temsilcilik açsınlar biz vergi alacağız’ gibi şeyler dile getiriliyor ama zaten bu şirketler vergi ödüyor. Dolayısıyla bu büyük bir kandırmaca. Birçok insana internetin ne olduğunu sorduğunuzda bu sosyal medya platformları akıllara geliyor. Vatandaşlar açısından internetin fişini çekmeye doğru bir aşamaya gidiliyor. İnsanlar habere ulaşamayacak, alışveriş yapamayacak, diğer insanlarla iletişime geçemeyecekler. Süreç internetin fişini çekme aşamasına gelecek. İnternetin özgürce kullanılması, devletin müdahalesinin en alt sınırda olması dernek olarak talebimiz. Bu yasaklar fayda sağlamayacaktır. İnsanlar bir şekilde bu engellemeleri aşacaktır ama bu uygulamalar Türkiye’nin yüz karası olarak kalacaktır.”