Tarihte Ege depremleri: Denizden geldi, kentleri yıktı

DUVAR - Hepimiz 1999 depremi sonrasında İstanbul’u etkileyecek bir depreme odaklanmış olsak da Samos Adası açıklarında meydana gelen ve İzmir’i etkileyen deprem, Ege Denizi’nde yüzlerce fay hattı olduğunu gündeme getirdi. Uzmanlar, Ege kıyılarını etkileyebilecek fay hatları konusunda daha fazla araştırma yapılması gerektiğini belirtiyor. Antik Çağ’da yaşanan depremlerin tarihçesine göz attığımızda ise 70 km uzaklıktaki bir depremin İzmir’i etkilemesinin şaşırtıcı olmadığını görebiliriz.

Antik kayıtlara geçen en eski depremlerden biri MÖ 1600’de Thera’da (Santorini) volkanik patlama sonucu oluşan tsunami ve depremdir. Bu depremin başkenti Knossos olan Minoa uygarlığına büyük hasar verdi. Depremin yanı sıra tsunami oluştu ve tarım alanları bile zarar gördü. Santorini kalderası ile Kameni adasının ise 3600 yıl önce volkanik patlamayla bugünkü şeklini aldığı uluslararası bir araştırmayla 2018’de tespit edildi. [https://greece.greekreporter.com/2018/05/04/scientists-show-how-santorini-was-before-the-16th-century-bc-volcanic-eruption/]

Depremlerden sıkça etkilenen Bodrum’da (Halicarnassus) milattan sonra 11’inci ve 15’inci yüzyıllar arasındaki depremlerin kente tümüyle hasar verdiği bilinir. Antik Dünyanın Yedi Harikası’ndan biri sayılan, milattan önce 350’de mermerden yapılmış Halikarnas Mozolesi bu depremlerle yıkılmış, dökülen taşları başka yapıların inşasında kullanılmıştı.

Antik Çağ’ın en ünlü depremlerinden biri, MÖ 226-227’de Rodos’ta yaşanan depremdi. Bu depremde Dünyanın Yedi Harikası’ndan biri sayılan Rodos (Colossus) heykeli yıkılmıştı. MÖ 92’de Doğu Akdeniz kıyılarında büyük bir tsunami yaşandığı kayıtlara geçmiştir. MÖ 365’te Girit’in batısında olan bir deprem ise Doğu Akdeniz’den Sicilya’ya kadar yayılan çok geniş bir alanda hissedilmiştir. Milattan sonra 1303’te yine Rodos’ta olan bir depremin Akka’dan Tunus’a ve İstanbul’a kadar hissedildiği bilinir.