Trabzon'da konut satışı dondu: Araplar da satıyor

TRABZON - Türkiye'de enflasyonla fiyatları katlanan konuta erişim sıkıntısı Trabzon'da kendini daha yoğun hissettirmeye başladı. Engebeli arazi yapısı nedeniyle arsa kısıtlılığı olan ilde, maliyetler diğer bölgelere göre yüksek olurken bu da konut arzını düşürüyor ve az sayıda yapılan konutların fiyatlarını da yükseltiyor.

Sanayi üretiminin olmadığı Trabzon'da 2000'li yıllardan bu yana kent ekonomisinde önemli pay tutan inşaat sektörü, özellikle kırsaldan yapılan göçlerle 2018'e kadar önemli bir büyüme sağlamıştı. Bu zaman dilimine kadar merkez Ortahisar ilçesindeki Çukurçayır, Beşirli, Yalıncak, Erdoğdu ile Yomra ilçesinin Kaşüstü Mahallesi'nde birçok yeni konut projesi üretilirken son 6 yılda hem ekonomik kriz hem de şehir merkezinde yeteri kadar imarlı arsa kalmaması sebebiyle sektör durgunluğa girdi. Düşen konut arzıyla fiyatlar tavan yaparken alım gücünün düşmesi ve krediye erişimin zorlaşması sebebiyle talep de durdu.

Emlak verilerini inceleyen Endeksa'ya göre, Trabzon'da ortalama konut fiyatı aralık ayında 3 milyon 693 bin liraya ulaştı. Fakat yeni projelerde bu fiyatlara konut bulmak da kolay değil.

Konuta erişimin kısıtlanması TÜİK'in verilerine de yansıdı. 2024'te son açıklanan ocak-kasım döneminde Trabzon'da 8 bin 379 konut satışı gerçekleşti. 2023 yılının aynı döneminde 8 bin 815, 2022'de ise 10 bin 373 konut satışı gerçekleşmişti. 2014'ten itibaren yabancıya konut satışında da ilk 10'a giren kent, 2024'te 10 yılın ardından ilk defa listeye giremedi.

'MALİYETLERDEN DOLAYI YENİ PROJE ÜRETİLMİYOR'

Trabzon İnşaatçılar ve Emlakçılar Odası Başkanı Ayhan Taflan, Trabzon'da son 6 yılda yeni projeler üretilmediği için arz-talep dengesi oluşmadığını ve konuta erişimin oldukça zorlaştığını söyledi.

Trabzon'da inşaat projesi yapılacak yeterli alanın olmadığına dikkat çeken Taflan, bölge arazisinin engebeli olmasının inşaat maliyetlerini Türkiye geneline göre artırdığına dikkat çekti. Trabzon'da inşaat yapmak için yapıcı firmaların ortalama yüzde 35 kat karşılığı arsa sahipleriyle anlaştığını kaydeden Taflan, "Bu da yapıcı firmaya büyük bir maliyet çıkartıyor. Üretilen projenin tüketici tarafında karşılığı olması gerek. Ancak kredi musluklarının kapalı olması, enflasyonun yüksekliği, alım gücünün düşüklüğü sebebiyle halkın konuta erişimi mümkün olmuyor. Şu anda Trabzon genelinde şantiye diyebileceğimiz alanlar yok" dedi.

Bölgede yeni alanların imara açılmasının hem sektöre hareketlilik getireceğini hem de bölgedeki konut ihtiyacının giderilmesine imkan sağlayacağını kaydeden Taflan, Güney Çevre Yolu güzergahının yeni konutlar için bir merkez olabileceğini söyledi.

Taflan, "İnşaat sektöründe vergi dilimlerinin azaltılmasının piyasaya olumlu yansıyacağını söylesek de bu konuda bir çalışma yapılmadı. Vergiler aldı başını gidiyor. Yeni imar alanları açılmalı. Bu da arsa paylarının azalmasını sağlayacağı için maliyetlerin biraz düşmesine imkan verecektir. Trabzon'da konut piyasanın açılması için Güney Çevre Yolu'nun tamamlanması ve bu güzergahtaki arsaların imara açılması lazım. Bu bölgelerde proje arzı olduğu zaman fiyatlar da bir miktar dengeye oturabilir. Kıyı bölgesinde inşaat alanı kalmadığı için güney kesiminin imara açılması gerekiyor" diye konuştu. 

'ARAP TURİSTLER ALDIKLARI KONUTLARI SATMAYA BAŞLADI'

Bölgede yabancıya konut satışında durumun tersine döndüğünü de belirten Taflan, kentte konut alan Arap turistlerin son dönemde bu konutları elden çıkarmaya başladığına dikkat çekti. Taflan, yabancıya yeni konut satışlarının olmadığını gözlemlediklerini dile getirdi.

Taflan, "10 yıl öncesinde Körfez ülkelerinden bölgemize başlayan turizm hareketliliği konut satışlarında da kendisini göstermişti. Bölgenin coğrafi ve iklimsel özelliği ile yaşam yapısı nedeniyle Arap turistler konutlara ilgi gösterdi. Fakat şimdi süreç tersine döndü. Araplara yeni konut satışları yapılmazken alanların bir kısmının da bu konutları yine turistlere ya da yerli vatandaşlara sattığını görüyoruz. Konut alan turistlerin bir çoğu, vatandaşlık almak için bu yolu tercih ediyordu. Şartlar sağlandığında da konutları satma yoluna gittiler. O dönem yabancıya konut satışı verilerinin yüksek çıkmasının sebeplerden biri de buydu" değerlendirmesinde bulundu.

'MEMUR ÇİFTLER DAHİ KONUTA ERİŞEMİYOR'

Türkiye'de en büyük sorunlardan birinin barınma ihtiyacı olduğunu kaydeden Taflan, artık çalışan çiftlerin dahi kredi ile konut almasının mümkün olmadığını dile getirdi.

5-6 yıl öncesinde çift maaş asgari ücretle çalışan eşlerin 300 bin lira civarındaki bir evi krediyle satın alabildiğini kaydeden Taflan, "Şu an da aynı daireler 3 milyon lira civarında. Ne asgari ücretli ne de kamuda çalışan bir çift, maaşlarıyla kredi çekip bu daireleri alamayacak durumda. Ortalama konut kredisi ödemesi 80 bin lirayı geçiyor. Bu zaten iki kamu görevlisinin maaşına denk geliyor. Tabii faiz oranlarının düşmesi başlı başına yeterli olmayacak. Enflasyonun düşmesi ve alım gücünün yükselmesi gerek" dedi.

KİRALAR ASGARİ ÜCRET DÜZEYİNE ÇIKTI

Trabzon'da sadece satılık konutlara değil kiralık konutlara erişim de zorlaştı. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi'nin (BETAM) son açıklanan 2024 Kasım ayı raporuna göre, Trabzon'da yıllık kira artışı yüzde 45'e ulaştı. Endeksa aralık ayı verilerine göre ortalama kiralık daire fiyatının 16 bin 260 olduğu ilde, emlakçılara göre bir ailenin oturabileceği doğal gazlı daire fiyatları 20 bin lirayı buluyor.

Kış sezonu nedeniyle hem kiralık ev sayısının hem de talebin düşük olduğu kentte, yaz sezonun gelmesiyle kiralık ev talebi artarken bu da fiyatların yeniden artmasını beraberinde getiriyor.

Son 4 yıllık dönemde insanların kiralarını ödeyemeyecek duruma geldiğini kaydeden Taflan da "Şu anda Trabzon'da bir ailenin oturabileceği ortalama düzeyde evlerin kirası 20 bin lira düzeyinde. Asgari ücretin 22 bin lira, emekli maaşının 15 bin lira  olduğu yerde bu insanlar kirayı nasıl ödeyebilirler? Bu ücreti ödeyecek belli azınlık olabilir. Fakat çoğunlukta olan kısım bu düzeyde değil" ifadelerini kullandı.

Dar gelirli için 200 bin konut ve 240 ay vade: Detaylar belli olduEKONOMİ

Prof. Dr. Osman Bektaş açıkladı: Rize ve Trabzon'un deprem tehlikesi neden arttı?GÜNDEM