Trump ve ona yardım edenler görevden alınmalı

Robert Reich

Bana eski kafalı diyebilirsiniz ama ABD başkanı silahlı isyancıları Kongre binasını basmaya ve Kongre’nin fiziksel güvenliğini tehdit etmeye cesaretlendirdiğinde, ben buna darbe girişimi derim.

Geçen çarşamba meydana gelen saldırıda, aralarında Trump yanlısı çeteyle mücadele ederken yaralanan Kongre binasında görevli bir polis memurunun da yer aldığı beş kişi hayatını kaybetti. Katliam daha büyük olmadığı için şanslıyız.

Darbe girişiminin başarısızlığa uğraması, bizleri, bunun ciddiyeti ya da Amerika’da bıraktığı leke yahut bunu yapanları tamamen sorumlu tutmanın önemi karşısında kör etmemeli. Trump’ın suçluluğu tartışmasız bir gerçek.

DERHAL GÖREVDEN ALINMALI

Temsilciler Meclisi’ndeki üç numaralı Cumhuriyetçi Elizabeth Cheney, “Bu kalabalığı başkanın örgütlediğine hiç şüphe yok; ayrıca başkan kalabalığı kışkırttı, onlara seslendi. Ateşi o yaktı” dedi.

Trump derhal azledilmeli, mahkum edilmeli ve görevinden uzaklaştırılmalıdır. Başkanlık süresinin dolmasına ve Trump’ın tekrar görevine dönmesine izin vermek, darbe girişiminin Amerikan sisteminin bir parçası olduğuna dair bir işaret olacaktır. Eğer Senato’daki Cumhuriyetçiler sekiz gün içinde yeni bir yüksek mahkeme yargıcı atayabilirse, Trump 12 gün içinde görevden alınabilir.

Daha sonra Donald Trump Jr. ve ‘savaş heveslisi’ Rudy Giuliani ile birlikte tutuklanmalı ve şiddet ve isyana teşvikten yargılanmalı. Kongre binasına saldıranlar da yargılanmalı. ABD hükümetini devirmeye çalışmak, anayasasının birinci ek maddesine dahil değildir. 

DARBEYİ TEK BAŞINA DENEMEDİ

Trump’ın Kongre binasındaki suç ortakları, özellikle de Teksas Senatörü Ted Cruz ve Missouri Senatörü Josh Hawley, istifaya zorlanmalı. Trump’ın oy sahtekârlığına dair iddialarının yanlış olduğunu bilen Cruz ve Hawley, -Kongre binası basıldıktan sonra bile- Biden seçmenlerini etkisiz hale getirme hamlesine öncülük etti ve bu vesileyle de Trump’ın iddialarına itibar kazandırdı.

ABD Anayasası, ‘anayasaya’ karşı ayaklanma veya isyan çıkaran veya düşmanlarına yardım ya da yataklık eden 'hiç kimse Kongre’de Senatör ya da Temsilci olamaz' diyor. Hem Cruz hem de Hawley, 2024’teki başkanlık yarışına hazırlanıyor. Bu işten paçayı sıyırmaları engellenmeli. Diğer suç ortakları da kendilerini kurtarmaya çalışıyorlar ancak saf değiştirme için artık çok geç.

Senatör Lindsey Graham, şimdi Trump’ın, 'eylemlerinin bir çözüm değil sorun olduğunu anlaması gerektiğini' söylüyor ve Beyaz Saray’ı 'kanıtlanamayan suçlamalarda bulunduğu' için eleştiriyor.

Graham, Trump’ın en önemli saldırı köpeklerinden biriydi; dahası, eyalet seçim yetkililerine seçim mitinglerini değiştirmeleri için zorbalık yapıyordu. Eğer Graham istifaya zorlanmazsa, en azından kınanmalı ve Senato Yargı Komitesi’nde üst düzey üyelikten çıkarılmalı.

Senato çoğunluk lideri Mitch McConnell ve Başkan Yardımcısı Michael Pence en sonunda Trump ile yollarını ayırdı fakat Trump son sekiz hafta boyunca yalan söyler ve zorbalık yaparken sessiz kaldıktan sonra gelen ayrılıklar, Trump’ın iddiaların saçmalığı konusunda hemfikir olduklarının işaretiydi. McConnell da istifa etmeli ya da kınanmalı ve komite görevlerinden alınmalı. Pence’in kamu görevinden men edilmesi gerekiyor.

YARDAKÇILAR HÂLÂ GÖREV BAŞINDA

Kimi yetkililer darbe girişimine bir tepki olarak istifa etti. Ulaştırma Bakanı Elaine Chao bunun 'tamamen önlenebilir' olduğunu söylerken, Eğitim Bakanı Betsy DeVos, Trump’a !söyleminin etkisinin bir kaza olmadığını! söyledi. Diğer Trumpçıların da gemiyi terk ettiği haberleri geliyor.

Ne var ki çarşambadan önce, bunların büyük kısmı Trump’ın maskaralıklarını savundu, ona övgüler dizdi ve kirli işlerini yerine getirdi. Bu suç ortaklığı, onların itibarlarına ve vicdanlarına sonsuza dek kazındı.

Diğer aksesuarlar arasında Twitter’ın CEO’su Jack Dorsey, Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg ve YouTube’un ana şirketi olan Alphabet’in yöneticisi Sundar Pichai bulunuyor. Twitter, Facebook ve YouTube, dört yıldan beridir Trump’ın megafonları gibi görev yaptı ve her yalanını ve dedikodusunu güçlendirdiler. Trump’ın seçim hakkındaki uydurmalarını kaldırmaları için baskı yapıldığındaysa, mesajları ‘şaibeli’ diye nitelendirdiler.

Twitter, artık 'şiddeti daha fazla kışkırtma riski nedeniyle' 88 milyondan fazla takipçisine mesaj göndermesini engelleyerek, Trump’ı kalıcı biçimde askıya aldı. Facebook onu süresiz biçimde yasakladı. YouTube da böyle yapmalı. Peki harekete geçmeleri için neden bir darbe girişimi gerekti?

DESTEK VERENLER KİM OLDUĞUNUN FARKINDA

Yaşanan şiddeti kınayan birçok iş dünyası lideri, Trump’ın yeniden seçilmek için yürüttüğü kampanyayı coşkuyla finanse ederken, kim olduğunu ve neler yapabileceğini gayet iyi biliyordu. Fox News da dahil olmak üzere, en büyük megafonlarda reklamını yapmak konusunda hiçbir şekilde tereddüt etmediler. Hepsi onun suç ortağı çünkü Trump’ın hiçbir şeyden vazgeçmeyeceğini biliyorlardı.

Fox News’ın ahlâksız sunucularının ve yapımcılarının hiçbir mazereti yok. Trump destekçilerine birçok kez seçimin çalındığını söyledikten sonra, şimdi de darbe girişiminin ‘anlaşılabilir’ olduğunu söylüyorlar zira, Trump destekçileri seçimin çalındığına inanıyor. Yasal olmasa bile, ahlaki olarak, bu kepazeliğin sorumluluğunu paylaşıyorlar. Bunların tamamı Trump isyanına yol açan ekosistemin parçaları ve o ekosistem hâlâ yerinde duruyor.

Yeni yönetimi 'gözlerimizi dört açıp izlememiz' gerektiğini söyleyenler,  geçen hafta olanları ‘hayali’ diyerek unutup görmezden gelmemiz gerektiğini söylüyorlar. ABD hükümetini devirme girişimine katılan veya buna yataklık eden herkes sorumlu tutulmadıkça, bu tekrar yaşanacak. Bir dahaki sefere başarılı olabilirler.

Yazının orijinali The Guardian sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)