Türkiye stagflasyona mı giriyor?

GRAM ALTIN 2,700 TL İLE REKOR TAZELERKEN BIST100 ENDEKSİ 10,000 PUANIN ALTINDA KALDI

Geçen hafta en yüksek getiriyi altın yatırımcısı elde etti. Borsa İstanbul kayıplarını telafi etme peşindeydi, BIST100 endeksindeki hareket 10,000 puanı aşmaya yeterli olmadı. BIST 100 endeksi, geçen haftayı yüzde 0.86 değer kaybederek 9,821.96 puandan tamamladı. Endeks, hafta içinde en düşük 9,708.34 ve en yüksek 10,078.12 puanı gördü. Borsa İstanbul, cuma kapanışı itibarıyla, 10,000 puan seviyesini kıramadı. Aynı dönemde Mali Endeks yüzde 0.42 değer kazanarak 10,835.25 puan, Hizmetler Endeksi yüzde 1.27 azalışla 9,778.52 puan, Sanayi Endeksi 1.36 kayıpla 13,444.88 puan, Teknoloji Endeksi de yüzde 0.49 değer kaybıyla 13,483.86 puan oldu. BIST 100 endeksine dahil hisse senetleri arasında bu hafta en çok yükselen yüzde 10.29 ile Şekerbank'tı. Hisseler arasında en çok değer kaybedenler yüzde 10.49 ile Anadolu Grubu Holding’di. 24 ayar külçe altının gram fiyatı yüzde 2.63 artışla 2,688 TL’ye, cumhuriyet altınının fiyatı da yüzde 2.46 değer kazanarak 17,735 TL’ye yükseldi. Pazartesinin ilk saatleri itibarıyla, gram altın 2,710 TL seviylerindeydi. Doların satış fiyatı yüzde 0.49 artışla 33.7010 TL, Euro’nun satış fiyatı da yüzde 1.16 yükselişle 37.0610 TL oldu. Bir önceki hafta 42.7580 TL olan İngiliz Sterlininin satış fiyatı, geçen hafta yüzde 1.63 artarak 43.4530 TL’ye yükseldi. İsviçre Frankı ise yatay bir seyir izleyerek 38.8170 TL seviyesinde kaldı.

İYİMSERLİKTE BU DENLİ DİRETİNCE İNANDIRICILIK ORTADAN KALKIYOR

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, enflasyona yönelik iyimser açıklamalarını sürdürüyor. Şimşek, sosyal medya paylaşımında oniki ay ve yirmidört ay sonrası enflasyon beklentilerinin on aydır iyileştiğini belirterek, "Temmuzda geçici etkiler kaynaklı yüksek gerçekleşen aylık enflasyon yıl sonu beklentisinde sınırlı artışa yol açsa da 12 ay sonrası enflasyon beklentisi yüzde 28.7’ye gerilerken, 24 ay sonrası yüzde 19.3 oldu” saptamasını yaptı. Şimşek yıllık enflasyonun ağustos ayında belirgin bir şekilde düşmesini öngördüklerini söylüyor, yılın kalan döneminde ise düşüşün devam etmesini bekliyor. Yıllık enflasyonun ağustosta da belirgin şekilde gerileyeceğini ve yılın kalan döneminde düşüşün devam edeceğini iddia ediyor bakan. Ancak, özellikle son iki aydır, bu saptamalarının ve iddialarının inandırıcılığı piyasa tarafından daha fazla sorgulanır oldu. Hanehalkları ve reel sektör ne TCMB’nin ne de Hazine ve Maliye Bakanının öngörülerine pek prim vermiyor. Bunun temel sebebi TÜİK verilerini hemen hiç kimsenin ciddiye almaması, bir diğer sebep ise son dönemdeki iyimser tahminlerin artık iyiden iyiye şüpheyle karşılanıyor olması. Ekonomi yönetimine olan güvenin her geçen gün biraz daha eridiğini söylemek gerek. Bu eğilim, bakanın bu paylaşımı için de geçerli!

TÜİK VERİLERİ ÜZERİNDEN ENFLASYON ÖNGÖRÜSÜ YAPMAK, YANILMAK İÇİN YETER DE ARTAR BİLE

TCMB’nin 51 finans, 18 reel sektör profesyoneliyle görüşerek oluşturduğu 'Piyasa Katılımcıları Anketi'nin sonuçlarına göre, piyasa katılımcılarının yıl sonu tüketici fiyatları (TÜFE) beklentisi yüzde 42.95'ten yüzde ağustosta yüzde 43.31'e yükseldi. Gelecek yıla yönelik TCMB’nin tahmini olan yüzde 14 seviyesinin üzerinde gerçekleşen beklentilerde, oniki ay sonrası TÜFE beklentisi bir önceki anket döneminde yüzde 30.02’den bu anket döneminde yüzde 28.71’e, yirmidört ay sonrası TÜFE beklentisi ise yüzde 19.32’den yüzde 19.30’a geriledi. 2024 Ağustos ayı anket döneminde, katılımcıların 12 ay sonrasına ilişkin olasılık tahminleri değerlendirildiğinde, TÜFE'nin ortalama olarak yüzde 33.13 olasılıkla yüzde 23-26.99 aralığında, yüzde 39.99 olasılıkla yüzde 27-30.99 aralığında ve yüzde 16.71 olasılıkla da yüzde 31-34.99 aralığında artış göstereceği öngörüldü. Katılımcıların 24 ay sonrasına ilişkin olasılık tahminlerinde de TÜFE'nin, ortalama olarak yüzde 25,19 olasılıkla yüzde 14.00-17.99 aralığında, yüzde 46.99 olasılıkla yüzde 18-21.99 aralığında, yüzde 14.90 olasılıkla ise yüzde 22-25.99 aralığında artış göstereceği öngörülürken, tek haneden uzak görüldü. Tüm bu beklentilerin gerçekçi olmayan veriler üzerinden şekilleniyor olması en temel mesele... Veriler şeffaf ve doğru olmadığı sürece beklentilerin gerçekleşme ihtimali bulunmuyor. 

BÜYÜME BEKLENTİSİNDE HAFİF DÜŞÜŞ

Gelelim reel sektör başta olmak, üzere tüm ekonomiyi yakından ilgilendiren diğer beklentilere... TCMB anketinin katılımcılarının BİST Repo ve Ters-Repo Pazarı’nda oluşan cari ay sonu gecelik faiz oranı beklentisi bir önceki anket döneminde yüzde 50.30‘ken, bu anket döneminde yüzde 50 oldu. TCMB bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı cari ay sonu beklentisi ise bir önceki anket döneminde olduğu gibi bu anket döneminde de yüzde 50 olarak gerçekleşti. Katılımcıların cari yıl sonu döviz kuru (ABD doları/TL) beklentisi bir önceki anket döneminde 37.37 TL'ydi, bu anket döneminde 37.28 TL oldu. Oniki ay sonrası döviz kuru beklentisi ise bir önceki anket döneminde 41.52 TL’yken, bu anket döneminde hafif bir yükselişle 42.03 TL olarak gerçekleşti. Katılımcıların GSYİH 2024 yılı büyüme beklentisi bir önceki anket döneminde olduğu gibi bu anket döneminde de yüzde 3.4... GSYİH 2025 yılı büyüme beklentisi ise bir önceki anket döneminde yüzde 3.6’ydı, bu anket döneminde yüzde 3.5 oldu. Yine hatırlatmakta fayda var, TCMB anketinin öngörülerinde iki noktaya dikkat etmek gerek. Biri ankete katılan piyasa aktörlerinin seçimi, diğeri ise bu ankete katılanların bu öngörüleri yaparken resmi verileri baz almak durumunda olması... Bu sebeple beklentilerin gerçekçi olduğunu söylemek hiç mümkün değil. Özellikle TÜFE beklentisi, ancak tabii TÜFE beklentisi gerçekçi değilse, faiz oranları ve GSYİH beklentisinin de çok isabetli olamayacağı ortada.