Bayram da derman olmadı okullar da...
'Ortadireğin' alışveriş mekanı Mahmutpaşa'da bu yıl işler kesat. 'İğne atsan yere düşmez' denilen semtteki kalabalıklar geçen yılları mumla aratıyor. 20 yıllık esnafı Fikret Güçlü “Geçen yıla göre işlerde yarı yarıya düşüş var” diyor ve ekliyor: “Bayram ve okul alışverişi kesişti ama o da derman olmadı.”
Sinan Saygılı [email protected]
DUVAR - İstanbul'un kadim alışveriş semti Tahtakale ve Mahmutpaşa'nın geçmişi 554 yıl öncesine, Fatih Sultan Mehmet dönemine uzanıyor. Sadrazam Mahmut Paşa tarafından 1462'de yaptırılan tarihi çarşı henüz 3-5 yıl öncesine kadar ortadireğin vazgeçilmez alışveriş mekanıydı. Ancak, sayıları hızla artan AVM'ler genç kuşağı kendisine çekince, Mahmutpaşa'nın pabucunu dama atmasa da eski günlerini aratır oldu.
Günümüzde hızlı değişime ayak uydurmaya çalışan semt düzenlediği alışveriş festivalleri gibi etkinliklerle gençleri çekmeye çalışıyor. Tarihi yarımadanın merkezinde yer alan Mahmutpaşa, Mısır Çarşısı ile Kapalıçarşı gibi mekânları görmeye gelen yerli ve yabancı turistlerle de halen İstanbul'un en güçlü alışveriş ve gezi mekanları arasında yer alıyor.
Ancak, resmi rakamlara dökülmese de günlük yaşamda kendisini hissettiren kriz havası, darbe girişimi sonrası oluşan ortam, IŞİD saldırılarının turistleri kaçırması, her an işsiz kalma tehlikesi gibi nedenler, tüm Türkiye'de olduğu gibi burada da işleri önemli ölçüde etkilemiş.
UMUTLAR ÇABUK SÖNMÜŞ
Bu yıl bayram ve okul alışverişinin çakışması dolayısıyla sevinen esnafın umudu yerini hayal kırıklığına bırakmış. Eminönü'ne adım attığınızda da bu durum hemen göze çarpıyor. Özellikle bayram öncesi dönemlerde yürümekte dahi güçlük çektiğiniz Mısır Çarşısı, Mahmutpaşa, Tahtakale güzergâhındaki tenhalık ekonominin nabzını yansıtıyor.
Müşteri gelmemesinden yakınan esnaflar durumlarını artık klasikleşmiş bir deyimle anlatıyor: “İş yok, neredeyse sinek avlıyoruz... Birçoğumuz günlük masrafları ve kirayı çıkarmanın derdindeyiz...”
MÜŞTERİNİN DE ESNAFIN DA TADI YOK
Eminönü'nde otobüs durağında indiğinizde Mısır Çarşısı tarafına geçmek için kullandığınız yeraltı geçidinde sağlı sollu sıralanan dükkanlarda az sayıda müşteri var... Kurulduğundan beri bu çarşıda dükkanı bulunan esnafa “İşler nasıl?” diye sorduğumuzda, “Abi ne işi. Gelenlerin büyük çoğunluğu da bakıp gidiyor. Durum her geçen yıl biraz daha kötüye gidiyor” diyor.
Mahmutpaşa'nın 20 yıllık esnafı Fikret Güçlü, hem bayram hem de okul alışverişi döneminin çakıştığını ancak, yine de geçen yıla göre yarı yarıya satış yapabildiklerini söylüyor. "Mahmutpaşa'nın hali de memleket gibi" diyen Güçlü, "İşin sonu nereye varacak bilemiyoruz. Artık eskisi gibi iş yapmayı da beklemiyoruz, dükkanı ayakta tutsak yeter" derdinde...
İlhan Aydoğan, 'düğün mevsimi'ne rağmen işlerinde düşüş olduğunu söylüyor.
Alt geçitten çıkıp Mısır Çarşısı girişinde sıralanan esnafa da 'hayırlı işler' diyoruz ama onların da durumu pek farklı değil. Vitamin Kuruyemiş'in sahibi İlhan Aydoğan, “Beklediğimiz hareketlilik yok. Eskiye göre ne müşterilerin ne de esnafın tadı yok. Bir karşılaştırma yapacak olursak, gıda işi yapan esnafın işlerinde ortalama yüzde 40 düşüş var” bilgisini veriyor.
'GÜNLÜK MASRAFI ÇIKARMA DERDİNDEYİZ'
İlerleyip Mısır Çarşısı'na girdiğimizde de benzer bir tabloyla karşılaşıyoruz. Etrafı seyredenlerin dışında dükkanlara girip de alışveriş yapanların sayısı bir elin parmaklarını geçmiyor.
Okul öncesi alışverişi hareketlidir düşüncesiyle Mahmutpaşa'daki giyim mağazalarına uğruyoruz fakat orada da beklenen hareketlilik yok. Mehmet Polat adlı esnaf, dükkanları gösteriyor ve şöyle devam ediyor: “Gazeteciler her yıl bayram, okul alışverişi döneminde gelip haber yaparlar. Eskiden iki dakika bile sizinle konuşmaya fırsatımız olmazdı bu dönemde, müşterilerle ilgilenmekten. Şimdi çoğumuz oturup, vakit geçirmeye, akşamı etmeye çalışıyoruz. Birçok esnaf günlük masrafları çıkarma derdinde. Geçen yıla kıyasla cirolarımızda yarıya yarıya düşüş var.”
Mehmet Polat, "Sohbet muhabbet akşamı etmeye çalışıyoruz. Eski günleri görme umudumuz yok" diyor.
'ESKİYİ ARATSA DA ÇARKLAR DÖNÜYOR'
Neredeyse 30 yıldır Mahmutpaşa'da esnaflık yapan Hasan bey de, “Yerli turist ekonomik sıkıntılardan, yabancı turist ise terör korkusundan gelmiyor. Bak hem bayram hem okul dönemi ama biz yine de boş boş oturuyoruz” sözleriyle memnuniyetsizliğini dile getiriyor.
Ayakkabıcı Ahmet Demir ise işler eskiyi aratsa da şimdilik çarkları döndürebildiği için “Buna da şükür” diyor.
BALIK EKMEK DE ESKİSİ GİBİ DEĞİL!
Eminönü turumuzun ardından Eminönü ile özdeşleşen balık-ekmek kayıklarına uğruyoruz. Orada da sıraya girmeden, hemen alıyoruz balık ekmeği. Ancak, fiyatı yükselen kendisi küçülen balık-ekmek de eskisi gibi karın doyurmaktan çok uzakta....