Anız yakarak toprağı öldürmek
Çiftçilerin anız yakması Mardin ovasında yaşayan herkesi rahatsız ediyor. Hükümetin tarım politikasından şikayetçi olan çiftçiler, ikinci bir ürün için anız yakmak zorunda kaldıklarını dile getiriyor. Uzmanlar ise anız yakmanın toprağı verimsizleştirdiğini anlatarak buna son vermek gerektiğini ifade ediyorlar.
MARDİN - Mardin ovasını her yıl bu mevsimde simsiyah bir duman kaplar. Bu duman çiftçiler tarafından yakılan anızlardan yükselmektedir. Anız yakmak toprağa zarar verir. Bunu çiftçiler de bilir ama ikinci ürünü ekebilmek telaşıyla her yıl anızları yakmaktan geri durmuyorlar.
Yanan anızdan yükselen duman, çevre kirliliğine neden oluyor ve özellikle hasta insanları ciddi şekilde etkiliyor. Anız yangını, toprakta yaşayan canlılara da zarar veriyor. Topraktan ikinci bir ürün almak isteyen çiftçiler, anız yakarak toprağı güçsüz, elde edecekleri ürünün kalitesinin düşük olmasına neden oluyor.
Mardin Ziraat Mühendisler Odası Başkanı Vedat Durak
ANIZ İKİNCİ BİR ÜRÜN İÇİN YAKILIYOR
Duvar’a konuşan Mardin Ziraat Mühendisler Odası Başkanı Vedat Durak, anız yakmanın toprağa zararları konusunda çiftçilerin uyarıldığını belirterek şunları söyledi: “Tarım İl ve İlçe Müdürlüğü her yıl köy muhtarlarına mektuplar gönderiyor, çiftçileri uyarıyor, bilgilendiriyor. Biz de bölge mühendisleri olarak bu konuda çiftçilerimize gerekli bilgileri veriyoruz.”
Durak, bölgeden aldığımız izlenimleri doğrulayarak, anızın ikinci bir ürün için yakıldığını söyledi: “Bölgemizde buğday ve arpa anızının, çiftçilerimiz tarafından yakılmasının başlıca nedeni ikinci ürünü ekmek içindir. İkinci ürün olan mısırın ekimi dar bir zaman diliminde gerçekleşiyor. İyi bir tohum yatağını hazırlamak ve ekimde mibzer gözlerinin tıkanmasını önlemek amacı ile anız yakılıyor.”
YANGIN BİYOLOJİK AKTİVİTEYİ DÜŞÜRÜYOR
Bütün uyarılara rağmen çiftçilerin topraktan ikinci ürünü almak için anız yakmaya devam ettiğin belirten Vedat Durak, anız yakmanın toprağa zararlarını şöyle anlattı:
“Anız yangını topraktaki organik madde ve mikroorganizmaların yakılarak yok edilmesine neden olmaktadır. Bunun yanında rüzgâr ve su erozyonuna neden olmaktadır. Organik madde topraktaki bitki besin maddelerin kaynağını oluşturmaktadır. İyi havalanmasını sağlamaktadır. Su tutma kapasitesini artırmaktadır. Eğer bunları yok edersek toprağı çoraklaştırır, verimsiz hale getiririz ve daha fazla kimyasal gübre kullanmaya yönlendirilmiş oluruz. Bu da çiftçilerimizin maddi kaybına neden oluyor ve toprağına kimyasal gübre atarak, toprağını daha fazla kirletmektedir. Mikroorganizmalar yönünden bakacak olursak, 80-100 santigratlık derecede, 3 cm derinliğe kadarki tüm mikroorganizmaların yok edilmesine, bu da topraktaki biyolojik aktiviteyi düşürmektedir. Geriye verimsiz bir toprak kalmaktadır. En fazla toprak kaybı anız yakılan topraklarda meydana gelmektedir, en az toprak kaybının ise hasattan sonra anız yakılmadan gölge tavında sürüm yapılan tarlalarda olmaktadır.”
Anız yakmanın toprakta yaşayan canlılara zarar verdiğini hatırlatan Durak, doğal dengenin de bozulduğuna dikkat çekti.
Durak, “Yangın doğal dengeyi bozuyor. Arazide yaşayan yaban hayvanları ya yanıyor ya da yuvalarını terk etmek zorunda kalıyor. Örnek verecek olursak, arazideki yılanları yok ederek, fare popülasyonunu arttırıyoruz. Yani çiftçi olarak kendi elimizle kendimize zarar veriyoruz”
CEZA VAR, DİNLEYEN YOK
Anızın yakılmaması için yasal bir düzenleme var. Anız yakmanın ağır para cezası da var. Ancak belki yetkililerin ilgisizliğinden belki de çiftçiler para cezasına razı olduğundan anız yakma işi her yıl gerçekleşiyor.
“Anız yakanlara yönelik ciddi bir para cezası var” diyen Durak, konuyla ilgili yasa hakkında ayrıntılı bilgi verdi: “Cezai İşlemelerde yasal dayanaklar: 2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun Ek-1 Maddesinin (Ek: 26/4/2006-5491/23 md.) ‘c’ bendinde ‘Anız yakılması, çayır ve meraların tahribi ve erozyona sebebiyet verecek her türlü faaliyet yasaktır’ deniliyor. 2014 yılı ceza miktarları, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 29 Ocak 2014 tarih ve 28897 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2014/1 nolu Tebliğinin (ı) bendinin 3 nolu alt bendinde ‘anız yakanlara her dekar için 35,16 tl idari para cezası verilir’ deniliyor. Ayrıca ‘Anız yakma fiilinin orman ve sulak alanlara bitişik yerler ile meskûn mahallerde işlenmesi durumunda ceza beş kat arttırılır’ hükmü de yasada yer alıyor.”
Anız yakılan bir tarla.
HER YIL AYNI ŞİKAYET
Yasa var, ceza var, uzmanların uyarısı da var ancak Mardin ovası her yıl bu mevsimde yanan anızın dumanı altında kalmaya devam ediyor. Toprağın çoraklaşmasına, verimsizleşmesine ve canlıların yanarak ölmesine ya da yuvasını terk etmesine neden olan anız yangını, bölgede yaşayan insanları da ciddi şekilde rahatsız ediyor.
Çevre kirliliğine neden olan anız yangını, özellikle hasta insanları sokağa çıkamayacak duruma getiriyor. Yaz geceleri damda ya da avluda uyumaya alışık bölge insanı, dumandan ve isten dolayı içeride uyumak zorunda kalmaktan şikayetçi.
Her yıl aynı şikayetleri uzmanlardan ve bölgede yaşayan insanlardan duymak mümkün. Sorunun çözümü ise yakın görünmüyor. Hükümetin tarım politikalarından yakınan ve yeterli desteği alamadıklarını ileri süren çiftçiler, yıl içinde ikinci bir ürüne ihtiyaçları olduğunu dile getiriyorlar. Bunun için de anız yakıyor ve toprağı öldürüyorlar.