Mala Dengbêja kurtuldu

DİYARBAKIR - Mala Dengbêja (Dengbêj Evi) hakkında verilen acele kamulaştırma kararı, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu tarafından 2’ye karşı 8 oy ile iptal edildi. Konuyla ilgili açıklama yapan Mimarlar Odası Diyarbakır Şubesi Başkanı Şerefhan Aydın, bu kararın diğer tarihi binalar için emsal teşkil ettiğini söyledi. Aydın, kararın iptali için henüz başvuru yapmamış mülk sahiplerinin de bir an önce harekete geçmesi gerektiğini söyledi.

Dengbêj Evi’nde yapılan açıklamaya Mimarlar Odası Diyarbakır Şubesi Başkanı Şerefhan Aydın’ın yanı sıra Sur’un Yıkımına Hayır Platformu üyeleri de katıldı. Şerefhan Aydın, burada yaptığı açıklamada, “Bilindiği üzere yaklaşık üç yıl önce 2 Aralık 2015 tarihinde güvenlik gerekçesiyle kentimiz Diyarbakır’ın kentsel SİT alanı olan binlerce yıllık tarihi geçmişi olan Suriçi’nde altı mahallede sokağa çıkma yasağı ilan edildi ve akabinde çatışmalar yaşanmıştı. Her yönüyle ağır tahribatların yaşandığı ve sonrasında resmî kurumlarca gerçekleştirilen yıkımlarla binlerce yıldır yaşamın kesintisiz biçimde sürdüğü Sur’lunun yaşam alanları olan mahalleler adeta bir çöle çevrilmişti. Bu alanda bulunana binlerce yapı kurtarılabilinecekken özellikle yüzlerce tarihi tescilli yapı ile birlikt yıkılmış herhangi bir kalıntı dahi bırakılmamıştı, yani tarihi bir suç işlenmişti. Hemen sonrasında Siyasi İktidar soylulaştırma iddası, kendisi için tehdit olarak algıladığı bölgede demografiyi değiştirme arzusu, ekonomik ve siyasi rant amaçlı eline aldığı hukuk sopasıyla halkı yerinden ettirdiği yaşam alanlarını dağıttığı Sur’da 21 MART 2016’da acele kamulaştırma “zorla el koyma” kararı almıştı” dedi.

592 TESCİLLİ YAPI

Bakanlar Kurulu’nun 2012 yılında “riskli alan” kararına dayanarak bu ilanı yaptığını belirten Aydın, “21 Mart 2016’da aldığı kararla 7714 parselin 6292’si için, neredeyse Suriçi’nin tamamına devlet zor ile el koyma kararı almıştı. Bu parseller içinde 151’i anıtsal olmak üzere toplamda 592 tescilli yapı ve kamu binaları olan yani halkın olan Surp Giragos Kilisesi, Hasan Paşa Hanı, Dört Ayaklı Minare, Meryem Ana Kilisesi, Ermeni Kilisesi ve Dicle Fırat Kültür Merkezi gibi bir çok tescilli yapılar da bulunmaktaydı. Yani kamu yapılarına kamu adına el konulma gafletine yelteninilmişti” şeklinde konuştu.

ÖNCE REDDEDİLDİ

Yüzlerce tescilli yapı arasında mülkiyeti odalarına ait olan Mala Dengbêja’nın da bu karar kapsamına alınan tescilli yapılardan biri olduğunu hatırlatan Aydın, o dönem karara karşı dava açtıklarını belirtti. Aydın, dava süreciyle ilgili şunları söyledi:

“Bakanlar Kurulu kararından hemen sonra Mimarlar Odası olarak mülkiyeti odamıza ait olan ve Kürt sözlü edebiyatını ve yaşanmışlıklarını günümüze taşıyan Dengbêj kültürünün devamlılığına katkı olması amacıyla kente kazandırılan tarihi-tescilli yapımızın kamulaştırma kararının iptaline yönelik yargı yoluna başvurmuştuk. Başvurumuz Danıştay 6. Dairesinden yana red edilmişti. Ancak temyiz istemimiz sonucu mülkümüz olan Dengbêj Evi’nin acele kamulaştırma kararı Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu tarafından 2’ye karşı 8 oy ile iptal edilmiştir. Gerekçeli kararda özet olarak belirtmek gerekirse korunması gerekli kültür varlıklarının yani tescilli yapıların kamulaştırılamayacağı belirtilmiştir. Bu kararın tüm tescilli yapılar için emsal niteliğinde olduğunu da belirtmek isteriz. Dolayısıyla henüz kararın iptali için dava açmayan tescilli yapı sahipleri hukuk yoluna başvurmalıdırlar.

ACELE KAMULAŞTIRMA İPTAL EDİLMELİ

Acele kamulaştırma kararının bütün Sur ilçesi için iptal edilmesi gerektiğini dile getiren Şerefhan Aydın, Mimarlar Odası olarak hem yapısal hem de toplumsal yıkım anlamına gelen kararın geri alınması için mücadele etmeye devam edeceklerini söyledi. (DUVAR)