Türkiye'deki çalkantı KKTC'yi de vurdu: Akaryakıt krizi yaşanıyor

DUVAR - Türkiye ekonomisinde son dönemde derinleşen ekonomik krizin artçı sarsıntıları Kıbrıs’ta da hissediliyor. Türk lirasındaki değer kaybı, Kıbrıslı Türklerin de gündelik hayatını derinden sarsıyor. Çalkantı halindeki ekonomi KKTC’deki akaryakıt piyasasında ciddi bir krizi tetikledi. 

Kıbrıs’ın kuzeyine Türkiye’den satın alınan akaryakıt tedarik eden müteşebbisler, Türk lirasının yabancı para birimleri karşısındaki değer kaybı nedeniyle geçtiğimiz günlerde kurulan Ulusal Birlik Partisi (UBP) – Demokrat Parti (DP) seçim hükümetinden daha hızlı bir şekilde zam yapmasını talep ediyor. Tedarikçiler, talepleri dikkate alınana dek KKTC piyasasına yönelik akaryakıt tedarikinde azaltışa da gitmeye başladı. Hafta sonunda hem akaryakıt stokunun tükenmesi, hem de akaryakıt taşıyan gemilerin kötü hava koşulları nedeniyle gecikmesi sonucunda birçok ürünün piyasaya arzı aksadı; birçok araç sahibi yakıtsız kaldı.

'RUMLARA KISITLI SATIŞ YAPIN'

 KKTC Başbakanı Faiz Sucuoğlu ise tedarik zincirindeki sorun konusunda cumartesi yaptığı açıklamada, akaryakıt istasyonlarına "Rum plakalı araçlara benzin satmayın" çağrısında bulundu. Sucuoğlu, kısıtlı akaryakıt stokunun Güney’den gelen aşırı talebe yanıt verebilecek durumda olmadığını söyledi. Akaryakıt sıkıntısının bir süre daha devam edeceğini kaydeden Başbakan, “Benim vatandaşım benzin alamadıktan sonra anlamı yok. Birkaç gün daha dikkat etmeliyiz, ki tarladaki çiftçimizin mazotu eksilmesin. Bizim için önemli olan vatandaşımızdır. Kendi vatandaşımızı sıkıntıya sokmamaktır” diyerek Kıbrıslı Rumlara kısıtlı miktarda akaryakıt satılmasını istedi.

KKTC’de akaryakıt fiyatları belirli zaman aralıklarında hükümetin öncülüğünde belirleniyor ve tüm istasyonlarda belirlenen fiyatlar üzerinden satış gerçekleştiriliyor. En son fiyat artışından sonra KKTC’de kurşunsuz 98 benzin 9.30, kurşunsuz 95 benzinse 9.14 TL’den satılıyor. 

Kıbrıs’ın güneyindeyse kurşunsuz 95 benzinin fiyatı bugün itibarıyla 1.35 Euro. Bu nedenle birçok Kıbrıslı Rum adanın kuzeyine geçerek akaryakıt ihtiyaçlarını Kıbrıslı Türk akaryakıt istasyonlarından karşılıyor. Kıbrıslı Rumlar ayrıca Türk lirasındaki ciddi değer kaybını da fırsata çevirmiş durumda. Rumlar birçok temel ihtiyaçlarını adanın kuzeyinden daha cazip fiyatlarla karşılıyor. 

TATAR'DAN ÇELİŞEN AÇIKLAMA 

Öte yandan, Sucuoğlu’nun “Rumlara akaryakıt satmayın” mesajını verdiği ve Kıbrıs Cumhuriyeti plakalı araçların sınır kapılarında denetleneceği uyarısında bulunduğu esnada, KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar bu mesajla çelişen bir açıklama yaptı. Tatar, Rum liderliğinin sınır kapılarında kuzeyden akaryakıt alan araç sahiplerine zorluklar çıkardığını savunarak, "Dünyayı etkisine alan ve ülkelerin ekonomilerini olumsuz etkileyen pandemi sürecine rağmen, Rum Yönetimi KKTC'de Rum tarafına göre daha ucuz olan ürünleri satın alan kendi vatandaşlarına para cezaları uygularken, KKTC'den satın alınan çeşitli ürünlere de sınır kapılarında el konulmaktadır” dedi.

Tatar ayrıca “Rum taksicilerin KKTC'ye geçişleri ve geri dönüşlerinde benzin depoları kontrol ediliyor, KKTC'den benzin satın aldıkları tespit edilen taksicilere de ağır para cezaları uygulanıyor. Rum Yönetimi'nin kendi vatandaşlarına yönelik bu tür uygulamalarının ana hedefi ise KKTC ekonomisini, çarşısını ve esnafını çökertmeye yöneliktir. Rum Yönetimi'nin bu tür uygulamalarına yönelik olarak da gereken girişimlerde bulunacağım” mesajını verdi. 

KRİZİN ARKA PLANI

Akaryakıt istasyonu sahipleriyse, Kıbrıs’ın kuzeyinde iktidarın birbiriyle çelişen mesajlarına mesafeli yaklaşıyor. Bazı benzin istasyonları cumartesi akşamından bu yana Rum müşterilere hizmet vermeye devam edeceklerini açıklıyor.

Bu gelişmeler adanın güneyinde de geniş yankı buldu. Rum medyası, kuzeyden akaryakıt tedarik eden Rumların para cezalarıyla karşı karşıya kalabileceği uyarısında bulundu. 

Kıbrıs Türk basınının tecrübeli isimlerinden Ali Baturay ise akaryakıt krizini çok boyutlu bir şekilde ele alan bir yazı kaleme aldı. Baturay, Haber Kıbrıs sitesinde yayımlanan yazısında, “Rumlara akaryakıt satmayın' demek bir perdedir” mesajını verdi. Baturay’a göre hükümet, yaklaşan seçimler öncesinde akaryakıt fiyatlarında ciddi bir zam yapmak istemiyor; böyle bir fiyat artışının aile bütçelerini sarsmakla kalmayıp enflasyon, işsizlik verileri ve temel ihtiyaç maddelerinin fiyatlarını da etkileyeceğini düşünüyor.

“Hükümet, şirketlerin dövizden kaynaklanan kaybının akaryakıta yansımasını istemiyor, çünkü hükümetin bunu sübvanse edecek maddi gücü yok, Fiyat İstikrar Fonu (FİF) kasası bomboş” mesajını veren Baturay, derinleşen ekonomik buhran nedeniyle hükümetin ilgili tüzüğün gerekliliklerini yerine getirmediğinin de altını çiziyor.