Urfa’da renkli pamuk dönemi: Kahverengi ve yeşil tonlarında üretildi
Harran Üniversitesi‘nde yapılan bir çalışma ile kahverengi ve açık yeşil tonlarında pamuk üretildi. Amaç, hem sektördeki maliyetleri azaltmak hem de sağlıklı ürünler üretmek.
Fatma Keber
URFA - Türkiye’de son yıllarda renkli pamuk üretimine yönelik yapılan çalışmalar arttı. Harran Üniversitesi de 4 yıllık bir çalışma sonunda kahverengi ve yeşil tonlarında pamuk üretmeyi başardı.
Harran Üniversitesi (HRÜ) Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Haliloğlu, doğal renkteki pamukların bölgede yaygınlaştırılması ve sanayide kullanılması için çalışmalar yapacaklarını söyledi.
‘4 DÖNÜM EKTİK’
Doç. Dr. Haliloğlu, yaklaşık 4 yıl önce yüksek lisans öğrencisi ile farklı renklerdeki pamuk tohumlarını ekerek bir bu tohumların bölgeye uyum sağlayıp sağlamayacağını test etmek istedi. HRÜ Osmanbey yerleşkesindeki deneme alanına, 14 renkli hat ve iki kontrol beyaz pamuk çeşidinin ekimi yapılarak çalışmalara başlayan Haliloğlu ve ekibi, altı aylık bir çalışmanın ardından kahverenginin farklı tonlarında ve açık yeşil tonunda pamuklar yetiştirdi.
Haliloğlu, süreci şöyle anlattı: “Dört yıldır bu renkli pamuklarla ilgili çalışıyorum. Gerek yurt içinden gerekse yurt dışından bazı tohumlar temin ettik. Gelen tohumların miktarı azdı ancak küçük bir deneme yapmaya yetiyordu. Malum pandemi araya girdi, yapamadık. Geçen yıl 14 renkli iki de beyaz pamuk çeşidini denedik. İki tane genotipin bu bölgeye uyumlu olduğunu gördük, bu yıl da o ikisinin üzerinde çalışma yaptık. Dört dönüm civarında ekim yaptık.”
‘ÖZELLİKLERİNİ İNCELEYECEĞİZ’
Üç firmanın kendilerine ulaşarak lif istediklerini aktaran Doç. Dr. Haliloğlu, “Gaziantep Üniversitesi Tekstil Mühendisliği’nden bir hocamız ve bir firma ile ortak çalışarak bu pamuğu inceleyeceğiz. İpliğin kalitesini, kumaşa dönme halini ve dayanıklılık özelliklerini tespit etmeye çalışacağız” diye konuştu.
Pamuğun tarihsel sürecine dair bilgi veren Doç. Dr. Haliloğlu, “Pamuğun genetiği kahverenginin farklı tonlarıdır. Genetik açılmalarla beyaz renk ortay çıktı ve zamanla bunun farklı renklere boyanabilme özelliği fark edildi. Dünyanın hemen hemen tamamı, beyaz pamuk ekiyor. Renkli pamuğun şöyle bir özelliği var; normalde düşük lif kalite özelliklerine sahipler. Beyazlar gibi iyi değiller ancak son yıllarda yapılan çalışmalar sonucu gerçekten iyi olan çeşitler ortaya çıktı” dedi.
‘TEKSTİL SANAYİSİ SON DERECEDE ÇEVREYİ KİRLETEN BİR SEKTÖR’
Doç. Dr. Haliloğlu, pamuğun kendi renginin olmasının bir avantaj olduğunu belirterek “Boya kullanmaya gerek yok, doğal bir rengi var. Tekstil sanayisi son derece çevreyi kirleten bir sektör. Kumaş üretiminin olduğu yerlerde inanılmaz su harcanıyor. Boya da ciddi bir maliyete yol açıyor. Bu renkteki pamuklardan ürün elde etmek isterseniz, en azından boya kısmını ve çevre kirliliğini engellemiş oluyorsunuz. Zaten tekstilde maliyetin yüzde 50'si boyaya gidiyor; boya olmazsa sektör kâra geçer” şeklinde konuştu.
‘ÇİFTÇİDE ‘ALICI BULAMAM’ ENDİŞESİ VAR’
Çiftçilerin, renkli pamuk ekmesi halinde alıcı bulamayacağından çekindiğini anlatan Doç. Dr. Haliloğlu, bu konuda sanayicilerle görüştüklerini ifade etti.
Doç. Dr. Haliloğlu ayrıca renkli pamukla kıyafetlerin daha sağlıklı olduğunu, bebeği ya da alerjisi olanların bunu tercih ettiğini belirtti. Pamuğun renginin doğal olduğu için de renk solması yaşanmayacağını sözlerin ekledi.
Renkli pamuk çeşitlerinin tohumlarının genellikle genetik materyal olarak saklandığını aktaran Doç. Dr. Haliloğlu “Geniş alanlara ekilebilmesi için gerekli olan tohumluk miktarının sağlanabilmesi en az iki yıllık bir tohum üretim programının yürütülmesi ile mümkün olabilecektir” dedi.