Van'ın pasajları: Cadde esnafı geri dönüyor
Bir zamanlar Van'da ticaretin merkezi sayılan pasajlar, AVM'lerin açılmasıyla cazibesini yitirdi. Ancak artan kiralar nedeniyle cadde esnafı, pasajlara dönmeye başladı.
VAN - Bir zamanlar pasajlar, alışveriş tutkunlarının vazgeçilmez mekanlarıydı. Ancak zamanla şehirlerin genişlemesi ve AVM'lerin yükselişiyle birlikte pasajlar eski popülaritesini kaybetti. Fakat hala ‘geçmişin AVM'leri’ olarak anabileceğimiz bu pasajlar, tarihi ve renkli dükkanlarıyla renkli bir atmosfer sunmaya devam ediyor.
Van da bu özgün pasajlara sahip nadir yerlerden biri. Rus Pazarı, Avrupa Pazarı, İran Çarşısı, Mısır Çarşısı, Japon Pasajı ve Bağdat Pasajı gibi isimleri taşıyan bu pasajlar, farklı ülke ve şehirlerin isimlerini taşımasıyla dikkat çekiyor. Her ne kadar yeniden gözde mekânlara dönüşmüş olsalar bile pasaj esnafları da ekonomik sıkıntılardan yana dert yanıyor.
Van’ın ilk pasajı olarak bilinen Büyük Rus Pazarı’nda hediyelik eşya, kumaş, hazır giyim ürünleri, gümüş, ahşap dekorasyon ürünleri ve ev tekstili ürünleri satılıyor. Dar koridorlarında yürürken, renkli yapılarıyla dikkat çeken dükkanlardan birine girdiğinizde, dışarıdaki fiyatlara göre nispeten daha uyguna alışveriş yapabilirsiniz.
Rus Pazarı’nın kurulduğu ilk gününden beridir burada esnaflık yapan Sabahattin Şaman, pasajın isminin nereden geldiğini şöyle anlatıyor: “Bu pasajı Ruslar kurdu. Ruslar, bavul ticareti yaparak zamanında Van’a mal getiriyorlardı ve burada satıyorlardı. Biz ne olduğunu bile bilmiyorduk. Rusya’dan gelen kadınlar, buraya getirdikleri malları satarken bizden daha dürüst ve bizden daha sağlam tüccarlık yapıyorlardı. Onlar üç yıl boyunca sürekli buraya mal getirmeye devam ettiler. Üç yılın sonunda biz de bu işe girdik. Bu sefer onlar malları getirip bize satıyorlardı. Biz de o malları kurmuş olduğumuz ufak tezgahlarda halka satıyorduk. İki günde bir gelip gitmeye başladılar. Rusya’dan gelen ürünler satıldığı için zamanla buranın ismi de Rus Pazarı oldu.”
Bir başka ülkenin ismini taşıyan pasaj ise Japon Pasajı… Ordu Caddesi üzerinde bulunan Japon Pasajı, bodrum kat ve zemin kat dahil olmak üzere 4 kattan ve 4 dört girişten oluşuyor.
Bu pasajda daha çok ikinci el cep telefonu satışı yapan dükkanlar ve telefon tamircileri bulunuyor. Vanlıların en çok uğradığı mekânlardan biri olan bu pasaj birçok insan için bir buluşma noktası görevini üstleniyor.
Pasajın isminin hikayesini, pasajın başkanı Fesih Ergen şöyle anlatıyor: “Teknoloji denince akla gelen ilk ülke Japonya’dır. Van’da ilk kez yürüyen merdiven bu pasajda kullanıldı. O zaman için büyük bir teknoloji olan yürüyen merdivenden dolayı bu pasaja Japon Pasajı ismi verildi. Şu anda burada 150 dükkân var ve esnaflarımızın büyük bir çoğunluğu cep telefonu satışı ve tamiri yapıyor. Bunca yıl sonra yine teknolojik ürünler satılmaya devam ediyor.”
Yaşanan ekonomik sorunlardan da dert yanan Ergen, “Artık işler eskisi gibi değil. Ekonomi bizi de çok etkiliyor. Buradaki kiralar, dışarıdaki kiralara göre uygun. Bazen kira artırmak isteyen dükkân sahipleri oluyor ama biz yüksek artışlara müsaade etmiyoruz. Zaten artık insanlar geçinmekten yana sorunlar yaşıyor. Bir de yüksek kiralar altında ezilmemesi gerektiğine inanıyoruz” diyor.