Gerçek engelliler kim?

Volkan Ağır  [email protected]

Brezilya'da Olimpiyat Oyunları sonlandı. Şimdi sıra Paralimpik Oyunları'nda. 7 Eylül'de başlayacak oyunlarda Türkiye de yer alacak tabii ki. Belki ana akım medyanın pek haberi yoktur diye buraya bir not düşmek istedim. Gerçi TRT Olimpiyat Oyunları sırasında yayın hakkı konusunda yaptığı hataya düşmedi de yayın haklarını çok önceden satın aldı. Yani öyle görünüyor ki Paralimpik Oyunları'nı televizyondan ilk günden itibaren izleme imkanımız olacak. Yani öyle umuyorum. Peki Paralimpik Oyunları'nı izlememiz neden mi önemli? Önce tarihinden başlayalım.

Futbolu yakından takip edenlerin kulağına tanıdık çınlanacak bir soyadının sahibi olan Ludwig Guttman, çok iyi bir doktor olmasından dolayı kendisine yurtdışından gelen teklifleri değerlendirip Naziler'in kontrolüne geçen Almanya'dan kolayca uzaklaşabiliyor. Almanya onu 'Guttmann Laneti'nin ülkesine, dost(!) Salazar'ın önderliğindeki Portekiz'e göndermek istese de, Ludwig Britanya'dan gelen teklifi kabul ederek Stoke Mandeville hastanesinde çalışmaya başlıyor 1943'te. Portekiz'e gitseydi ilk laneti o mu yaratırdı bilemeyiz elbette ama Britanya'ya gidişinin daha fazla hayırlara vesile olduğu kesin. Omurilik sorunlarını çözmesi için hükümetin Ulusal Omurilik Hastalıkları Merkezi'ni açma isteğini kabul ediyor. Dönemin üzücü gereğince, ağırlıklı olarak askeri hastaların sorunlarıyla uğraşan Guttmann, omurilik felçlilerinin sorunlarını çözmenin en iyi yolunun spor olduğunu düşünüyordu. Bu yüzden 1948 yılında Yaz Olimpiyat Oyunları'yla aynı gün 28 Temmuz'da omurilik felçli hastalar için Stoke Mandeville Oyunları'nı düzenledi. Kendisi gayrı resmi olarak belden aşağısı felçli manasına gelen kelimeyi kullanarak 'Paraplegic Oyunları' demeyi tercih ediyordu. Kimileri de olimpiyat oyunları ile aynı anda yapıldığı için 'Paralel Oyunlar' demekteydi. Eh artık bu bilgiden sonra Guttman ailesinden de bir kaç kişinin Çağlayan Adliyesi'ni 'ziyaret etmesini' bekliyorum. Sonuçta paralel oyunları sizden öğrenecek değiliz.*

'Normal' insana göre dizayn edilen dünyada, dünyanın yaşadığı en kötü dönemlerden birinin ardından, özellikle de '2. Paylaşım Savaşı' nedeniyle, vücudunun bir kısmını artık kullanamaz hale gelen insanların sayısında artış görülmesiyle de, bu insanları hem fiziksel açıdan hem de psikolojik açıdan güçlendirmek ve yaşama tutunma enerjisi vermesi amacı güdülerek başladı Paralimpik Oyunları. Hiçbir zaman vücudunun bir kısmını kaybetmiş bir insanın normale göre dizayn edilmiş dünyada ne tür zorluklar çektiğini bilemeyeceğimden dolayı 70 sene öncesiyle bugünü karşılaştıramayacağım. Ancak bugün biz 'normal' insanlar tarafından ne kadar daha da zor koşullar altında yaşamak zorunda bırakıldığını gözlemliyorum. Sıkça biz 'normaller'ce kullanılması yaygınlaşan engelli kelimesi bile biz 'normallerin' yarattığı tasarımda engellendiklerini ispatlamıyor mu? O yüzden ampute (organı alınmış kimse) kelimesini sevin ve kullanmaya gayret edin.

Gelelim Türkiye'nin Paralimpik Oyunları'ndaki durumuna. Bugüne kadar toplamda 5 kez katılım sağlandı ve 3 altın, 5 gümüş, 6 bronz, toplamda 14 madalya kazanıldı. Olimpiyat Oyunları'nda kazanılamayan takım madalyası ilk defa GoalBall'de bu zaferi elde edildi. Yine aynı sene Tekerlekli Sandalye Masa Tenisi takımı başka bir takım madalyası kazandı. 2012'de ise toplamda Olimpiyat Oyunları'nda kazanılan madalyası 4 iken, 2012'de 1'i altın, 5'i gümüş, 4'ü bronz olmak üzere 10 madalya kazanıldı. Ama kim duydu ya da kaç kişi bu başarının farkına vardı. Bu konuya yeteri kadar yer ve değer vermeyen ana akım medya esas engelli olan taraf değil mi? Her Paralimpik Oyunları'nda da sayısı artan sporcu kafilesi bu sene 79 sporcuyla Rio de Janeiro'da olacak. Türkiye Olimpiyat Oyunları'na ise bu sene 2012'den 11 az, toplamda 103 sporcuyla katılabilmişken 2012'ye göre 10 kişi artış gösterdi. Sizce bu bu sporcuların başarılarını görememek esas engel değil mi? Paralimpik Oyunlar'da yarışacak, isimlerini aşağıda bulabileceğiniz tüm sporcularımıza başarılar dilerim.

*Bu yazıda tek yıldızla işaretlenen iki cümle ironi içerir.

**Bu yazının ironik kısımları köşedaşım Onur Salman'ın ironik dilinden etkilenilerek yazılmış olsa da ironiyi kendisinden öğrenecek değiliz.

***Aşağıdaki listeyi tek tek her sporcunun ismini yazarak hazırlayıp paylaşan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü görevlisi olarak çalışan ve Paralimpik kafile ile birlikte Rio de Janeiro'da bulunan Gizem Girişmen'e teşekkür ederim.

****Rio de Janeiro'da ve Brezilya'daki politik gelişmeler oyunları nasıl etkileyecek sonraki haftaki yazıda iletilecektir.