Musul ve sonrası ihtimaller

Musul operasyonu sanıldığı kadar kolay olmayabilir. IŞİD çok güçlü olduğu için değil, şehirdeki siviller ve savunmada olanın her zaman daha avantajlı olmasından.

Nitekim üçüncü güne giren operasyonda kısa mesafelere rağmen şehir merkezine yaklaşılabilmiş değil.

Harita üzerinden gidecek olursak IŞİD’e karşı savaşılan Musul IŞİD’in hakim olduğu koskoca bir üçgenin kuzey doğu köşesinde yer alıyor.

Üçgenin diğer uçlarında güneyde Hıdır batıda ise Ayn Fethi bulunuyor. Ayn Fethi ile Suriye sınırı arası Kürt bölgesi. Daha yukarıda ise telafer’in kuzeyinden başlayarak batı – doğu çizgisinde Kürt bölgesi – IŞİD sınır hattı bulunuyor ve bu hat Türk birliğinin bulunduğu Başika’ya kadar uzanıyor.

Bu üçgende Irak Ordusu ve diğer güçlerin saldırıları doğuda güneyden kuzeye uzanan çizgide. Çünkü Irak yönetiminin hakim olduğu bölge üçgenin güney ucuna uzanan bir koridordan ibaret. Üçgeni saran doğu ve kuzey hatları tamamen Kürt güçlerinin elinde.

Musul bu bölgeye daha yakın olduğu için saldırılar da bu bölgelerden başladı. Musul IŞİD bölgesinin sınırlarından yaklaşık 20–30 km içeride kalıyor. Otomobil ile yaklaşık 15 dakikada alınacak bu mesafenin üç günde geçilememesi IŞİD’in direneceği ve operasyonun kolay olmayacağını gösteriyor. Musul birkaç gün içinde alınabilir belki ama asıl sorun bundan sonra başlıyor.

Çünkü batıya doğru sonsuz araziler başlıyor ve Irak ordusunun bu bölgelere dağılabilmesi teknik olarak çok da mümkün değil.

Kürt güçlerin ise kuzey ve doğudaki pozisyonlarını bırakıp IŞİD’İ takip etmeleri için mantıklı bir sebep yok.

Peki Musul alındıktan sonra IŞİD’in çöle veya kırsala ötelenecek olması zafer sayılmaz mı?

Musul’un (kaynaklarının) paylaşılması sonrası herkes istediğini alacağı için bir rahatlama olabilir. Ama IŞİD tamamen imha edilmediği sürece tehdit olmayı sürdürecektir. Çünkü şehrin yeniden fethedilmesinden sonra bir de elde tutulması sorunu başlayacak. Bu da kolay değil.

IŞİD daha önce nasıl girdiyse yeni denemelerde bulunacaktır. Ya da güçlerini daha güneye bu kez Irak merkezi hükümetinin hakim olduğu bölgelere yönlendirecektir. Eğer çok ağır darbe alırsa bu ihtimal düşer ama Koalisyon güçleri ile Irak’ın yerel dinamiklerinin hesapları da bunda belirleyici olacak.

İrak ordusu eğer peşmerge güçleri destek vermeseydi bu operasyona başlayamazdı. Peşmerge güçleri ise güneyde Bağdat yönüne yapılacak saldırılara karşı harekete geçmez.

SURIYE'YE KISA ZAMANDA DÖNÜLÜR

Irak boyutu bu şekilde. İşin bir de Suriye tarafı var ki bu uluslararası bir sorun.

Operasyon başlamadan önce olasılıklar arasında IŞİD’in Suriye’ye püskürtüleceği senaryosu da konuşuluyordu.

Suriye ve Rusya bu ihtimali ciddiye alıyor. Nitekim Rusya böyle birşeyin olması durumunda askeri kararlar alabileceği açıklamasında bulunarak ABD’yi uyardı.

Diğer yandan Halep’te ilerleyen Suriye ordusu ve Rusya’ya karşı hamle yapmak isteyen ABD’nin IŞİD’İ Suriye’ye salması beklenmeli.

Bu da savaşın önümüzdeki süreçte Suriye’de daha da kızışacağı anlamına geliyor.

ABD IŞİD’İ takip ederken kendini Rakka’da buluverirse kıyamet kopacak demektir.

Suriye ve Rusya bu senaryo için hazırlanıyorlar. Çünkü stratejik öncelikli olmasa da ABD’nin Suriye’ye yerleşme planı içinde yer alması Rakka’yı öncelikli yer haline getiriyor.

Savaşı artık sadece Suriye ya da sadece Musul (Irak) çerçevesinde almak bu nedenle eksik olur. İşin siyasi tarafı bir yana askeri senaryolar bunu gerektiriyor.

Nihayetinde Irak’ta ABD’nin devirmeye çalıştığı bir yönetim yok. Ama Suriye için her tür silahın kullanılmasını mübah gören ABD Suriye’de yeni bir maceraya girişebilir. Bunun da yolu IŞİD ya da vekillerin yeniden ve daha derli toplu harekete geçirilmesi olacak.

Ancak patlama ısısına doğru yaklaşılıyor. Bu süreç sonsuza dek bu şekilde süremez. Bu anlamda geçici Musul ringinden Suriye ringine geçilmesi fazla zaman almaz.

Suriye’ye tekrar dönülmesi için başka nedenler de var. Halep’te Suriye ordusunun sağladığı ilerleme çok önemli. Şam kırsalında da silahlı gruplar ile anlaşma yapıldı ve militanlar İdlib’e gönderiliyor. Militanların İdlib’e gönderilmesinin Türkiye için ne ifade ettiğini geçen yazımızda anlatmaya çalışmıştık.

Suriye içeride savaşı kazanıyor. Birkaç hamle sonra bu net şekilde ortaya çıkacak. ABD’nin ise siyasi ve askeri bunca yatırım yaptığı Suriye’de, yönetimin bu ilerlemesine göz yumması çok düşük olasılık. Bu nedenle son günlerde Musul nedeniyle gündemden düşmüş gibi görünse de Suriye’ye tekrar dönülecek.

Bu dönüşten sonrasının eskisine göre çok daha çetin olacağını söylemek çok da iddialı olmaz. Ya da ABD Suriye’deki emellerinden vazgeçerse ve savaş iki günde sona erer. Bu da mümkün olmayacağına göre?