Lidyalı maymun!
Bir yanda para, bir yanda da üzüm, elma ve jelibondan oluşan ufak bi dükkan... Bir de bakmışlar ki maymunlar hiç de mal değil. Vallahi meseleyi kavrıyorlar!
Bilim insanları yine rahat durmuyor. Kafayı takmışlar maymunlara. Yale Üniversitesi’nden iki araştırmacı (Ekonomist Keith Chen ve psikolog Laurie Santos), 'hele dur, bu maymunların ayarını nasıl bozarız?' diyerekten muzırlık yapmışlar. Kapuçin türü diye bilinen maymunlara, para kullanmayı öğretmeye azmetmişler:
'Onları da bozalım, sonra insanoğlu olarak, yoldan çıkardığımız maymunlarla el ele verip gezegeni yakar, kurtuluruz!' demişler. Kapuçin maymunları, maymungillerin en bencil, en hep bana rabbenacı tayfasıymış. Elli kasa muzu olsa, görse ki bacısı acından ölüyor, zırnık vermezmiş. Maymun aleminde; 'Allah kimseyi kapuçinin kapısına mecbur etmesin!' diyorlarmış.
Chen, 'Kapuçinler yemek yemek ve seks yapmaya odaklı küçük bir beyne sahip... Önlerine ne çıkarsa yiyorlar. Onlara sabahtan akşama kadar şekerleme verebilirsiniz. Yediklerini kusup tekrar yemek için yanınıza gelirler' diyor. Böyle deyince de, gram aklı var o da şeyinde tabiatlı bu şebeklere, insanın kanı kaynıyor.
Chen ve Santos, maymunların bencilliğini iyice ortaya çıkarıp madara etmeyi kafaya koyup, demişler:
'Bunlar parayı bilseler var ya, on numara olur! Tam nerelere masraf ediyorlar, parayı nereye bağlıyorlar, bakar anlarız.'
Devleti arkalarına almışlar, beytül malı seferber edip epey uğraşmışlar. Ekonomoci olan Chen, tabi para pul işinden de anlıyor ya, kapuçin maymunlarına para yerine geçen, ortası delik gümüş diskler vermiş. Uğraş ha uğraş, tam yedi ay...
Bir yanda para, bir yanda da üzüm, elma ve jelibondan oluşan ufak bi dükkan... Bir de bakmışlar ki maymunlar hiç de mal değil. Vallahi meseleyi kavrıyorlar! Maymunun teki, parayı basıp:
'Kaç para lan bu jelibon?' diyerek, hüner gösterip satın almış. Al sana, 'maymunum ama para bende!' tavrıyla, ilk Lidyalı maymun!
Neyse, bunları iyice paracı etmişler.
Derken, sıra uygulamaya gelmiş. Bir nevi staj. Eğitimin ardından, maymunlara para niyetine 12 disk verip, 'hele bakalım nolacak?' demişler.
Maymunlara ilk önce üzüm ve elma, daha sonra da jelibon sunmuşlar. Daha çok jelibon almak isteyen kapuçinler, üzümden kısmaya başlamış. Bildiğin bizim gibi, 'dur bu ay mağazanın üç yüzünü iki yüz verip, kredi kartının asgarisini yatırayım' misali bütçe hesabı yapmışlar.
Sonra, 'size daha neler edeceğiz neler' diyerek, tutmuşlar maymunları kumara alıştırmışlar. Kumar bu, başka şeye benzemez. Bir kısmının yuvası dağılmış. Zaten serseri ve gevşek tabiatlarıyla, iyice zıvanadan çıkmış kapuçinler.
Esas manyaklık bundan sonra...
Alışveriş ve kumar tamam. Sıra, uçkur babında. Bir araştırmacı yemin billah anlatmış:
'İki maymun, kendilerine dağıtılan paraları seks karşılığında değiş tokuş etti. Parayı bulan, fuhuşa bulaşıyor. Aha bu gözlerimle gördüm!' demiş. Al sana ilk seks işçisi maymun!
Bilimciler:
'Ohoo! Bunlar mevzuyu çözdü! Üç vakte kalmaz, bu işlere aracılık hizmeti veren maymunlar çıkar, sektör canlanır şerefsizim!' diye şaşırıp, umut etmişler.
Dahası var. Mesai bittikten sonra, maymun sen tut, kazandığın parayı götür üzüme yatır! Mis gibi jelibonları görme! Basireti bağlanmış, yanlış yatırım yapmış. Hocalarda gözlem üstüne gözlem... Borsacılara anlatmak için bir çuval not çıkarmışlar.
Kolay olmamış tabi bu kadar araştırma. Kapuçinler, öyle zaman olmuş ki araştırmacıların imanını gevretmiş.
Para dağıtımı sırasında disk çalmaya çalışan hırsız tabiatlılar mı dersin...
Para disklerinin konduğu sepetlere saldıran eşkıya ruhlular mı dersin...
Rezilliğin bini, bir delik disk!
Maymunluktan çıkmışlar!
Bilimciler, maymun gibi maymun kalmanın ne kadar zor olduğunu gösterip, iç huzuruyla kampüse geri dönmüşler.