Bir Berberi usta
Kaldığım yerde banyo 'tadelakt'tı. Harika bir Fas sıvası. Su geçirmiyordu. Mesela 700 yıllık bir caminin damı bu sıvadandı. Parlak yüzeyine yağmur tutunamıyordu. Hangi modern yapı malzemesi 700 yıl gider?
Bir Berberi kasabasında kalıyordum. Başkent Fas’ın yakınlarındaydı. Biraz Arapça öğrenirim, diye düşünüyordum ama galiba yanlış ülkeydi. Fransızca gibi konuşuyorlardı. Halbuki sonra çöle gider, öğrenmeye devam ederim, diye düşünüyordum ve belki Berberice de. Çöl insanı, pek insanı meşgul etmez zannediyordum. Halbuki çok kalabalık bir yerdi çöl. Kumdan değil, binlerce ayrıntıdan oluşuyordu. Kum gibiydiler. Güzeldiler.
Kıldan uzun giysilerini seviyordum. Rüzgar, sıcak, soğuk ve kum geçirmezdiler. Ayrıca insanı heybetli gösteriyordu. Belki tek parça oluşundandı ya da atın üstünde büyülü. Havalı bir şeydi işte. Taşımaya üşenmesem getirebilirdim bir tane; ama bir de yolda ikide bir çevirirler. Ev sahibinin bir tane vardı, onu giyiyordum. Akşam yol kenarında seyyar satıcılara giderken iyi oluyordu. Toprak kaplarda et yapıyorlardı. Sonra bol şekerli çay ikram ediyorlardı. Sohbet etmeye çalıştıklarında önce Berberice başlıyorlardı, sonra anlamadığımda Arapçaya geçiyorlardı. Ben anlıyor gibi bakmaya çalışıyordum ve galiba anlıyordum. En azından dinliyordum. Hiç dinlemeyen iktidarlardan iyiydim.
Ev sahibi uzun süre Vietnam’da kalmış bir Fransızdı. Resim yapıyordu. Benim de resmimi yapmayı önerdi. Uzun süre hareket etmeden durmam zordu. Belki de imkânsız. Arkadaş olunca beni terörist zannettiğini itiraf etti. Hiç bavulum filan yoktu çünkü ve halk otobüsü ile gelmiştim. Yazarım, dedim. Yazarlık yeterince saçma galiba. Ne yapsan kimse garip karşılamıyor.
Tadelakt
Kaldığım yerde banyo 'tadelakt'tı. Harika bir Fas sıvası. Su geçirmiyordu. Mesela 700 yıllık bir caminin damı bu sıvadandı. Parlak yüzeyine yağmur tutunamıyordu. Hangi modern yapı malzemesi 700 yıl gider? Ustanın ruhunu dışa vuran renkleri vardı. Avrupa'da metrekaresi 350 Euro diyorlardı. Daha da önemlisi, kerpiç ev yapınca banyo çok paraydı. Artık onu da kendimiz yapabilirdik. En az Berberice kadar bunu öğrenmek istiyordum yani.
Ev sahibi ile ustanın yanına gittik bir gün sonra. Tadelakt çırağı oldum. Kireç taşımaya başladım. Harika bir malzemedir kireç. Banyo duvarını sıvıyorduk ve sonra mucize bitki devreye giriyordu. Zeytinyağı ile boyasını katıyorduk Ve nehir taşıyla parlatıyorduk. Sonra ustamla yemek yiyorduk. Çok güzel manzarası vardı yemek yediğimiz yerin. Kendi yaptığımız duvarı seyrediyorduk. Bu düzende kaç kişi yaptığı bir şeyi seyredebiliyor?
Hâlâ Berberice bilmiyorum ama tadelaktı bana sorun...