AK Parti'nin itirafları: İcraatlar

AK Parti “İcraatlar” adlı çalışmasını seçimlere bir aydan az bir zaman kala ancak yayınladı. Son iki haftada yaşanan tartışmalara baktığımızda, “İcraatlar” çalışmasının pek yer bulmadığını düşünebilirsiniz. Ancak, “İcraatlar” müthiş bir çalışma. İktidar toplumun tartışmalarından çok etkilenmiş ve bizlere lütuf gibi bir çalışma bağışlamış.

İKTİDARIN KORKUSU NE?

Seçim sürecinin öne çıkan tartışmalarının başında tabii ki ekonomi var. Özellikle mayıs ayındaki dövizdeki dalgalanma, TL’nin erimesi karşısında toplumda “betona gömülen paralar” retoriği bir nebze iktidarı savunmaya çekmiş. Diğer yandan söylenen yatırımların nereye gittiği AK Parti'nin “İcraatlar” çalışmasında etkisini göstermiş. Ortaya nefis bir envanter çıkmış.

 2,1 TRİLYON DOLAR BÜTÇEYE NE OLDU?

Ekonomi ve beton tartışması muhalefette de bir şekilde yer buldu. En basitinden aynı tarihlerde Kemal Kılıçdaroğlu 1923 ile 2002 yılları arasındaki 79 yılda ülkeyi yöneten iktidarların toplam 713 milyar dolar para harcadıklarını ve bununla barajlar, fabrikalar ve sayısız yatırımlar yaptıklarını belirterek, "Peki 2003-2017 arasındaki 14 yılda harcanan para ne kadar? 2 trilyon 94 milyar dolar... Nereye gitti bu para?" demişti.

İşte onun cevabını AK Partinin İcraatlar broşürleri veriyor.

İCRAATLAR BROŞÜRÜ 

AK Parti 81 il için tek tek “İcraatlar” broşürü hazırlamış. İllerin broşürlerine buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. Broşürler o kentte 20 başlıkta son 15 yılda yapılan yatırımı veriyor. Mesela son 15 yılda toplamda İstanbul’a 235,44 milyar TL, Ankara’ya 115,61 milyar TL, İzmir’e 65,92 milyar TL, Van’a ise 25,83 milyar TL yatırım yapılmış. Genel olarak en yüksek kalem tek başına Ulaştırma ve Haberleşme başlığında. Yani çoğu kent için asfalt demek bu.

VANLILARA UÇAN HALI

Ulaştırma’da en yüksek oran yüzde 32 ile İstanbul. Türkiye’nin en küçük alana sahip kentlerinde biri ama ulaşım için 76,4 milyar TL harcanmış. Bu para ile herhalde kentin bütün ulaşımı bedava yapılır, ücretsiz toplu taşıma, birer şerit bisiklet yolu ve birer şerit fazladan yaya yolu bile yapılırdı. Ankara 34,5 milyar TL, İzmir ise 16,2 milyar TL ulaşım yatırımı almış. 25,8 milyar TL yatırım alan Van’da ise ulaşım yatırımı 5,2 milyar TL. Sanki kentte herkes uçan halı ile geziyor sanabilirsiniz. Ortada sadece duble yol ve havaalanına eklenen bina var.

BETON AŞKI

İkinci sırada ise TOKİ ve İlbank. Yani yeni konutlar (TOKİ) ve belediyelerin üst ve altyapı harcamaları (İlbank) toplam yatırımların Van’da yüzde 28’ini, İstanbul’un yüzde 38’ini, Ankara’da yüzde 30’unu ve İzmir’de yüzde 25’ini oluşturuyor. İlbank’ın harcamaları ise belediyelere iş makinesi almak, yatırımlar için kamulaştırma yapmak, inşaat malzemesi alımı vs. Faaliyet Raporu'na bakarsanız o beton yatırımlarının altyapısı için para harcandığını göreceksiniz.

Yani her 100 TL’nin en az 25 TL’si bina ve altyapıya gitmiş. Gitmiş ama TOKİ o evleri bedava yapmadı ki. Yaptı ve sattı. O evleri satın alanların parasını bile kendi hanesine yazmış.

BÜTÇE BETON VE ASFALTA GİTMİŞ!

Sadece ulaştırma, TOKİ ve İlbank toplamı, yani saf asfalt ve beton ise bütün yatırımların neredeyse yarısı (Van ve İzmir) hatta İstanbul’da yüzde 70’i aşıyor. Aşıyor diyorum, çünkü diğer kalemlerde de bol bol beton var. Mesela şehir hastaneleri sağlık altında yer alıyor. “Adalet Sarayları” adalet yatırımları altında.

ÇEVRE ÖLDÜ, SADECE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI VAR

Bu arada Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ne oldu diye merak edebilirsiniz. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın illerdeki harcaması kendine bağlı TOKİ ve İlbank toplamının yirmide biri! Bakanlığın projeleri de çevre değil hafriyat. Mesela geri dönüşüm, azaltım ve tekrar kullanma konusunda bir harcama yok ama yeni atık sahası yapmak bütçe içinde var. Bütçe harcaması içinde "riskli alan ilan etme" gibi bir kalem bile var. Yani çevre bakanlığı yok arkadaşlar, kabul edelim. Ortada sadece bir beton bakanlığı var ve ona Şehircilik Bakanlığı diyebiliriz.

AMA HIZLI TREN YATIRIMLARI

Ulaştırma ve Haberleşme yatırımları içinde haberleşme kalemi olarak pek bir şey görülmüyor. Malum o kısım satıldı. Ancak “ulaştırma içinde hızlı tren yatırımları da yer alıyor” diye düşünebilirsiniz. O yatırımların net payı “İcraatlar” broşürlerinde yok. Ama zaten paylarının az olduğunu biliyoruz. Asıl önemlisi, AKP bu dönemde demiryollarını iki türlü kötüye kullanmış ve bunun verilerini sağ olsunlar rapora koymuşlar:

1- Bakım yerine yenileme: Mevcut hatlara bakım yapıp gerekli iyileştirmeyi sağlamak yerine komple yıkıp yenileme gibi bir işlem yapmış. Böylece hatların vasfı öldürülmüş. Örneğin Ankara’daki Sincan-Kayaş banliyö hattını 2016’da komple kapattılar. Üç yıl kapalı kalan hat şimdi Başkent Ray adı ile yeni bir yatırım olarak açıldı. Bu süreç asfalt için bulunmaz bir fırsat oldu.

2- Havayolu ve asfaltın önünü açma: AKP hızlı tren yapacağım diyerek İstanbul’un demiryolu ulaşımını öldürdü. Bu politika ile hem bireysel ulaşım ilerledi, hem de havayolu ulaşımı çok gelişti. AKP’nin icraatlar çalışmasına göre 2003 yılında 9,3 milyon havayolu yolcusu, 77 milyon demiryolu yolcusu varken, 2016’de havayolu yolcusu 102 milyona çıktı. Demiryolu ise 89 milyon yolcuda kaldı. Hızlı tren ise aynı yıl 5,9 milyon yolcu taşıdı. Yani hızlı tren demiryolu ihtiyacını dizginlemek için kullanıldı.

Her ne kadar raporun başka bir yerinde YHT’nin 35 milyon yolcu taşıdığı söylense bile, bu yine de 2003’e göre havayollarına 96 milyon katma karşısında açıklamayı pek de değiştirmiyor. Sadece raporun tutarsızlığına bir katkı oluyor.

AK Parti İcraatlar çalışması ile çok güzel bir iş yapmış. Bu ülkede yatırımların üçte ikisinin asfalt ve betona gittiğini çok temiz bir şekilde ortaya koymuş. Sadece İstanbul, Ankara, İzmir ve Van’ı incelediğimizde bu yatırımlarla ülkenin pek çok sorunun çözülebileceğini ulaşım politikalarından görebiliyoruz. Güzel olan, AK Parti'nin bunu itiraf etmesi. Geleceğiniz eski Türkiye gibi sadece asfalt ve beton olsun derseniz, “İcraatlar” tam size göre.