Fareler ve çocuklar

Çocuk yayıncısı bir arkadaşım, farelerle ilgili bir kitabı bizde tutmaz diye yayımlamak istemediğini anlatmıştı bir keresinde. Bana gayet mantıklı gelmişti çünkü küçük bir kitap kurdu olarak geçen çocukluğumdan kalan hiçbir fareli kitap hatırlamıyordum. Bende iz bırakmış az sayıda fare arasında aklıma sadece Jerry ile Ratatouille geliyor. İlki Tom ve Jerry’nin akıllı faresi, diğeri ise ünlü gurme fare; her ikisini de kitap değil, birer çizgi film kahramanı olarak tanıdım.

Benim çocukluğumdan bu yana çok şey değişmiş meğerse… Anladım ki durum hiç de bizim sandığımız gibi değilmiş. Geçenlerde Lit.Hub’da gezinirken okuduğum bir yazıdan öğrendim ki çocuk literatürünün en gözde hayvanları fareler. Üstelik durum Türkiye’de bile böyle görünüyor. Çeviri kitaplar öyle çok seçenek sunuyor ki, tutuyor mu tutmuyor mu bilmiyorum ama Türkçe’de de yayımlanmış sayısız fareli kitap var. Peki yetişkinlerin korku ve tiksintiyle andıkları, kurtulmak, yok etmek için ellerinden geleni yaptıkları fareyi çocuklar için bu kadar sempatik kılan şey nedir? Atlar, aslanlar, tavşanlar gibi hayvanat bahçelerinde görebildikleri, kediler köpekler gibi sevip birlikte yaşayabildikleri hayvanlar yerine neden fareleri sever, onların hayali hikayelerini dinlemekten hoşlanırlar? Bu sorulara yanıt veren koca bir külliyat var ve aşağı yukarı tümü de aynı şeyi söylüyor. Mesele edebiyatın ve her tür hikaye anlatıcılığının da anahtar kavramı olan özdeşleşebilmekle ilgili…

Çocuklar fareleri seviyor, çünkü küçük, çılgın ve gizemli bir dünyaya sahipler. Çocuklar o büyük dünyada küçük ve çaresiz olmanın ne demek olduğunu iyi bilirler. Bir de köşelerde berilerde gizli dünyalarında farelerin nasıl bir eve, hayata hatta aileye sahip olduğunu hayal edebileceğimiz kocaman bir bilinmezlik vardır. Evin içinde koşturup giden bir farenin, aslında gizemli ve harika bir hayatı olabilir. Kendisi gibi küçücük giysiler giyip mobilyalar kullandığı küçük ve neşeli bir hayat sürebilir. Tabii ki acımasız yetişkinlerin kurduğu bir kapana yakalanmazsa. Bu nedenle bir farecik her zaman herkesten daha akıllı ve uyanık olmak zorundadır. Neticede evlerimizi temiz tutmak adına kendimizden uzak tutmaya çalıştığımız fındık farelerini gördüğümüzde paniğe kapılmayıp izlemeye koyulursak sevimli olduklarını düşünmeye bile başlayabiliriz ki, çocuklar çoğunlukla tam da böyle düşünüyorlar.

Belki de daha enteresanı o çok düşkün olduğumuz, tatlı kedilerimizin bu farelerin dünyasında hain ve gaddar ve hatta biraz şapşal yaratıklar olarak yer almaları. Tom ve Jerry’nin Jerry’si ya da hepsi birer farecik gibi olan şirinlerin baş düşmanı Gargamel benim yetişkin aklıma ilk geliverenler.

Bu konuda son dönemin en gözde araştırmalarından birine imza atan Margaret Blount, Animal Land adlı kitabında uzun uzun çocukların fareleri neden bu kadar sevdiklerini anlatıyor. Hayal gücü çocuklar kadar onlara kitap yazan yazarlara da gerekli tabii ki. Bu noktada fareler herkesin imdadına yetişiyor. Çünkü kendi içinde maceralar yaşanan gizli paralel bir evren tahayyül etmek için, zaman zaman bizi ziyaret eden bu küçük hızlı ve sevimli hayvanların kalabalık dünyasından daha ideali yok.

Peki günümüzde çocuklar hangi fareli kitapları okuyor, onların kahraman fareleri kimler? Bunun için internet kitapçısı Kitapyurdu’na başvurdum. İşte size mevcuttaki kitaplardan, satış sıralamasına göre çocukların en sevdiği beş fare macerası. Bir numarada yüzde yüz yerli bir kahraman, Bilmiş Fare Tuna var:

1- Bilmiş Fare Tuna, Tülin Kozikoğlu, Redhouse Kidz Yayınları

2- Maskeli Fare, Julia Donaldson-Axel Schafer, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

3- Küçük Fare Bidi, Feridun Oral, Yapı Kredi Yayınları

4- Yeşil Kuyruklu Fare, Leo Lionni, Elma Yayınevi

5- Alexander ve Oyuncak Fare, Leo Lionni, Elma Yayınevi

LİNK:

https://www.bustle.com/p/mice-were-wildly-popular-in-childrens-books-in-the-90s-but-why-9600605