Trump saatli bombayı bıraktı gidiyor

ABD’nin “Türkiye operasyona başlıyor ben de çekiliyorum” açıklaması Kürt cenahını bir kez daha şoka uğrattı. ABD’nin eski Şam Büyükelçisi Robert Ford 2017’de “Kürtlerin ABD’ye güvenmesinin büyük hata olduğunu” söylemişti.

Robert Ford’un sözlerinin bugün itibari ile en azından kısmen doğrulandığı görülüyor. Beyaz Saray sanki bugüne kadar o bölgeye silah yığan ve cesaretle konuşmaları için Kürtleri teşvik eden kendileri değilmiş gibi bugüne kadar verdikleri sözlerin aksine belli bölgelerden çekileceğini açıkladı. Çekilme şimdilik kısmi görünüyor ancak Pentagon-Beyaz Saray kavgasında kimin kimi yiyeceğine bağlı olarak tamamen de olabilir. Bu Amerikalıların kendi dertleri. Ama ABD bugüne kadar yaptıklarının üstüne aldığı son kararla bölgede kanlı bir sürecin fitilini de ateşlemiş oldu. ABD’ye sonuna kadar güvenen Kürtler için ders olmuş mudur? Saha gerçeklerinden bahsediyoruz. Böyle bir bölgede yumurtaları aynı sepete koymak kadar büyük yanılsama olamaz.

Peki bundan sonra ne olacak?

Öncelikle bu kararın ABD’nin mi, Beyaz Saray’ın mı yoksa sadece Trump’ın mı kararı olduğuna bakmak lazım. Zira Trump daha önce de “Suriye’den çekiliyoruz” demiş ama karar uygulanmamıştı. Bakalım bu kez nasıl bir sonuç çıkacak ortaya. Baş döndürücü hızda yaşanan son gelişmelere ancak soru ile yanıt verilebilir. Bütün taraflar açısından durum bu soruların cevaplarının ne olacağına bağlı olarak değişecek/sonuçlanacak.

1- ABD’nin bu kararı Türkiye’nin Kuzey Suriye’de tamamen ve istediği gibi serbest hareket edebileceği anlamına mı geliyor?

2- ABD ne kadar geri çekilecek? Amaç daha güneye çekilerek kuzey tarafını Türkiye’ye teslim etmek ama güneyi (Suriye ordusu tarafını) tahkim mi? Böylece Kürtler daha dar bir bölgede yaşamak zorunda kalsalar da ABD’nin tüm muhatap tarafları istediğini almış olacak.

3- Türkiye’nin operasyonu ne kadar derine inecek? Harekat Kürtler ve kazanımları ile ilgili nitelik değiştirici ağırlıkta mı olacak, yoksa merkezlere girmeden belirli yerlerde görüntü verilmesi ile sınırlı mı tutulacak?

4- Türkiye uluslararası alanda ne kadar destek görecek?

5- SDG savunma yapacağı konusunda kararlılık açıklamaları yaptı. Önümüzde Afrin örneği var. Ancak bu kez çekilmek yerine savunma tercih edilirse ne olacak? TSK kayıp verirse iktidar bunu nasıl açıklayacak? Bu ihtimale karşılık operasyonda sadece ÖSO çeteleri mi kullanılacak?

6- ABD tamamen çekilirse Kürtler ortada kalacak. Bu durumda SDG Afrin sürecinde olduğu gibi Suriye’den yardım isteyecek mi? Eğer öyle olursa Şam nasıl yanıt verecek? Malum, Şam bir süre önce PYD’yi “ayrılıkçı terörist” olarak tanımlamıştı. Elbette bu ölçü değil ancak Suriye Kürtlerin canının biraz acıması için sabırla bekleyip daha sonra devreye girmek isteyebilir.

7- Suriye de, Rusya da, İran da Türkiye’nin Suriye’de bu kadar geniş topraklara uzun süreli hakim olmasını istemez. Türkiye harekata başlarsa Rusya’nın tavrı ne olacak?

8- Ankara Şam’a “Kürt bölgesini sana teslim edeyim, sen de İdlib tarafında bana karışma” der mi? Suriye’nin böyle bir teklifi kabul etmeyeceği aşikar ama yine de olasılık olarak bir kenarda tutmak lazım.

9- Hapishanelerdeki IŞİDliler ne olacak? Ankara’nın kısa bir süre önce oluşturduğu “Milli Ordu’ya” karşı kullanılmaları söz konusu olabilir mi? Öyle olursa Ankara’nın tedbirleri ne olacak?

10- Ankara tampon bölgeye gerçekten Suriyelileri yerleştirmeyi düşünüyor ve bunun o bölgelerin ateşe verilmesi anlamına geldiğini hesaplıyor mu?

11- ABD tamamen çekilirse (ki sinyalleri veriliyor) Suriye’de kalan iki çatışma bölgesinden birinde daha Suriye yönetiminin harekat yapması kaçınılmaz. Bu durumda Kürtler savaşmayı mı seçecek, barış için masaya mı oturacaklar?

12- Masaya oturulursa Kürtler Şam’ın isteklerini kabul edecekler ve bugüne kadar elde ettikleri kazanımlardan vazgeçecekler mi?

Kararın bu kez ittifak ile alındığını ve ABD’nin kararı olduğunu ve Trump’ın kararının uygulanacağını varsayalım.

Şu andaki tek somut sonuç şu: ABD bu karar ile şu ana kadarki bütün dengeleri altüst eden yeni bir süreci de başlattı. Bu süreç çok kanlı da olabilir, bunu zaman gösterecek. Şimdilik yukarıda sıralamaya çalıştığımız soru ve olasılıklardan gitmek zorundayız. Sahada ne olacağını ise zaman gösterecek.