Hakemlerin VAR'oluş sıkıntısı
Bugünlerde hakemlerin kafasında en çok dolaşan soru şu: VAR'a danışmak ya da VAR'a danışmamak. İşte bütün meseleleri bu...
Video yardımcı hakem (VAR) uygulaması 3 sezondur hayatımızda. Başka liglerden başlayarak kademe kademe yayılan ve futbol dünyasının son dönemde en çok tartıştığı konulardan biri haline gelen uygulamanın en kötü icrası son 2 sezondur Türkiye'de gerçekleştiriliyor.
Gelişi tartışmalıydı. Teknik ekipman, stadyumlarda konumlandırma alanları yoktu ya da yetersizdi. Daha dünyada yeni uygulanmaya başlanan sistemin Türkiye'de eğitimini almış biri de "Yetiştireceğiz" dediler, yetiştirdiler. Kervanı yolda düzerken bir sezon her kararda video asistan hakemden yardım isteyen hakemler, diğer sezon değişen Merkez Hakem Kurulu'nun yeni getirdiği talimatla, (hakem camiasından içeriden alınan bilgilere göre) VAR'a giden orta hakeme ceza gelecek/puanı kırılacak bilgisinin iletildiğini öğrendik. Bu yüzden de hakemler artık VAR'a gitmiyormuş.
Video asistan hakem neden getirildi? Orta hakemin saliseler içinde gelişen çarpışmalar, olaylar hakkında vereceği kararlara yardımcı olması için. Yani aynı yan hakemin varlığı gibi. Mesela pası ileri atan oyuncunun arkasında kalarak takip etmek zorunda kalan hakemin ilerideki oyuncunun ofsaytta olduğunu görememesi durumunda yaşanacak problemi ortadan kaldırmak için kondu yan hakemler. Yan hakem, orta hakemin göremediği ofsaytı gördüğünde puanı mı kırılıyor? Ya da Zidane'ın Materazzi'ye kafa attığı pozisyonu orta hakem görmemişti. Sırtı dönüktü, 4. hakem haber verdi. Orta hakemin puanı mı kırıldı? Ya da orta hakeme övgüler mi yağdı? Zira 4. hakemin bu konuda hakemi uyarma ve kararını etkileme hakkı var.
VAR'ın varlığı ile yan hakemin varlığının amacı aynı. Orta hakemin göremedikleri konusunda yardım etmesi. Son karar yine orta hakemindir. Video asistan hakemlerin ne zaman pozisyonlar hakkında devreye girip orta hakemi uyaracağı konusunda UEFA Hakem Komitesi Başkanı İtalyan Roberto Rosetti, UEFA Süper Final maçı öncesinde bilgilendirmesini yaptı. Hakemin göremediği net pozisyonlarda VAR devreye girer ve hakemi uyarır. Eğer pozisyon VAR için de net değilse, net olmayan pozisyonlar hakeme bırakılır. Bunun dışındaki uygulamalar, talimatlar sistemin doğru kullanılamamasına neden olur.
Hakeme yardımcı olacak bir şeyi ceza olarak göstermek, anlatmak ya da algılanmasını sağlamak ise iletişim yönetimindeki beceri eksikliğindendir.