Gerçekleşmiş bir hayal

Çağdaş sanatın Türkiye’deki yaratıcı ortamın lokomotifi halini aldığı günlerde, bu konuya meraklı olan, kendini yetiştirmek isteyenler için yeterince kitap yayımlanmadığını düşünürdüm. Hâlâ da bu açığın tam kapatıldığını sanmıyorum. Yine de geçen on, yirmi yıllık sürede pek çok yayınevi ya da kurum pek çok güzel kitap çıkarttı. Benim aklımda ve kütüphanemde iz bırakanların başında İletişim Yayınları’nın Ali Artun editörlüğünde yayımladığı Sanat Hayat dizisi geliyor. Sonra da Ahu Antmen ile Sel Yayınları’nın yaptığı Sanat Kitapları var… Son yıllarda özellikle kitap fuarlarında dikkatimi çeken bir yayınevinin ise aslında hak ettiği kadar iyi tanınmadığını düşünüyorum. O nedenle bu yazıyı Hayalperest’e ayırmak istedim.

Benim kütüphanemde altı kitapları varmış, bu yazıyı yazarken önüme yığdım. Avner Ziss’in Estetik-Gerçekliği Sanatsal Özümsemenin Bilimi, David Hopkins’in 1945’ten sonra sanatın gelişimini anlattığı Modern Sanattan Sonra, Terry Barrett imzalı bir kitap, Neden Bu Sanat? Çağdaş Sanatta Estetik ve Eleştiri, Andras Balint Kovacks imzalı Bela Tarr Sineması ve iki Türk yazardan iki çok ilginç kitap, Figen Girgin Çağdaş Sanat ve Yeniden Üretim, Ebru Nalan Sülün Türkiye’de Çağdaş Sanat Koleksiyonculuğu.

Hayalperest Yayınevi’nin fotoğraf, mimarlık, müzik, grafik ve hatta moda üstüne bile kitapları var. Kurucuları Fatma Top ile yayın yönetmenliğini de üstlenen Ramazan Kurtaran. Bugüne kadar yüzden fazla kitap yayımlamış durumdalar. Klasik ressamları tanıtan, küçük hap kitaplar da var sanatta kopyalama ile esinlenme arasındaki devasa ve çok önemli fark üstüne akademik bir çalışma olan ‘Çağdaş Sanat ve Yeniden Üretim’ gibi çalışmalar da… Bu kitapları Türkiye’nin her yerinde sanat eğitimi veren okullarda stantlar kurarak ve kitap fuarlarına katılarak özellikle genç okuyucuya ulaştırıp satıyorlar. Sanıyorum bugüne kadar ayakta kalabilmelerinin ve on yılı aşkın bir süredir sanat kitabı basmayı sürdürmelerinin gizemi bu. Büyük yayıncılar bile birkaç kitaptan sonra çok az alıcısı olan bu alanda havlu atarken Hayalperest yıllardır üretmeyi sürdürüyor. Çünkü sanata meraklı, öğrenmek isteyen kişilere kendileri de çaba sarf edip ulaşıyorlar. Yıllardır sanat kitabı yayımlamayı sürdürmeleri, yayımladıkları kitapların içeriği ve özellikle gençlere bu kitapları ulaştırmayı başarmaları, her türlü övgüyü hak ediyor.

Hayalperest pandemi dönemini iyi değerlendirmiş ve 25 yeni kitap hazırlamış. Merakla bekliyoruz… Yayın Yönetmeni Ramazan Kurtaran, sorularımızı yanıtladı ve anlattı:

Hayalpereset ne zaman kuruldu, sanat kitapları yayımlamaya nasıl başladınız. Daha önce de sanat kitaplarının dağıtım ve satışını yapıyordunuz değil mi?

Evet, 1995 yılından Hayalperest'in kurulduğu 2009 yılına kadar, genellikle yurtdışından getirdiğimiz sanat kitaplarının, başta üniversitelerin güzel sanatlar fakülteleri olmak üzere, birçok yerde dağıtımını ve satışını yapıyorduk. Bu kitapların satışını yaparken, günün birinde onları Türkçe yayımlama hayalimiz hep vardı. Zaten Hayalperest adı bu düşünceden doğmuştur.

Ekipte kimler var, kitaplara kim nasıl seçiyor?

Satış ekibimizi de koyarsak toplamda on beş kişilik bir ekibiz. Sanat tarihi kökenli iki editörümüzün yanı sıra Fatma Top ve ben birlikte karar veriyoruz kitaplara. Tabii uzun yıllardır tanıdığımız bu alanda etkin birçok akademiysen hocamız da var danıştığımız, fikirlerini aldığımız.

Kitapları seçerken dikkat ettiğimiz birçok kriter var aslında. Güncel sanat kitaplarının yanı sıra hemen hemen her kitleye hitap edebilecek, merak uyandıracak, sanatı sevdirecek kitaplar da seçmeye özen gösteriyoruz. Ayrıca seneler önce bir kere basılmış, çok önemli olduğunu ve yayımlanması gerektiğini düşündüğümüz kitapları da tekrar yayımlıyoruz.

Türk sanatı ile ilgili de pek çok şey yapmak istiyoruz fakat orada işin telif kısmı bizleri çok zorluyor. Şu anda "Türk Sanatının Büyük Ustaları" serisi ile ilgili çalışmalarımız var Süleyman Seyyid, Şeker Ahmet Paşa, Osman Hamdi gibi telif dışı isimler olsa dahi, kaliteli görsellerini kullanabilmek için müze ve eser sahiplerine ödeme yapmak zorunda kalıyoruz. Bu anlamda Avrupa daha hoşgörülü ve anlayışlı.

Bugüne kadar en çok ilgi gören kitabınız hangisi? Sizi en çok hayal kırıklığına uğratan kitap ya da kitaplar hangileri oldu?

Birkaç kitap var aslında; Sanatın Tüm Öyküsü ve Ahmet Cemal’in yeni çevirisi ile yayımladığımız Sanat Tarihin Temel Kavramları. Sanatın Büyük Ustaları serimiz ise beklediğimizden çok fazla ilgi gördü.

2015 Ekim ayında Banksy Duvarın Ardındaki Adam kitabını yayımladık, o dönem Banksy’nin popüler olduğu dönemlerdi hatta 2016 Ocak ayında sergisi ilk kez Türkiye’ye gelmişti. Kitabı hazırlarken böyle bir şeyden haberimiz yoktu, bu da bizim için bir şanstı. Birçok yerde sergi ve kitap haber oldu, sergide satışa sunuldu fakat sonuçta bizim için hayal kırıklığı oldu diyebilirim.

Sizi en çok zorlayan kitap hangisiydi ve ‘iyi ki bastık’ dediğiniz kitap hangisi?

Yayımcılık serüvenimizin başlangıç yılları olması, içerik olarak böylesine kapsamlı ve maliyetli bir proje olması nedeniyle bizi en çok zorlayan kitabımız Sanatın Tüm Öyküsü oldu. Fakat geriye dönüp baktığımızda iyi ki basmışız dediğimiz kitap, aynı zamanda.

Kaç kitabınız var, bundan sonra neler yapmayı planlıyorsunuz?

Şu anda 120 kitabımız var. Birçoğu gerek ekonomik açıdan gerek çeviri açısından zorlayıcı kitaplar oldu bizim için. Mesela yaklaşık beş yıldır üzerine çalıştığımız Erwin Panofsky’nin kitabı Idea A Concept in Art Theory’nin hazırlıkları hâlâ devam ediyor. Sanırım 2021 yılı başlarında yayımlayacağız. Bunun gibi çevirisi uzun süren, hatta iki ya da üç kez çevrilen kitaplarımız oldu. Dolayısıyla ağır ama sağlam adımlar atmaya dikkat ediyoruz.

Bundan sonrası için biraz da çocuklara yönelik bir şeyler de yapalım istiyoruz, gerçi pandemi öncesi Hayalperest Çocuk markası altında sekiz kitap ile çalışmalarımızı başlatmıştık, malum süreçten dolayı ileri bir tarihe ertelemek zorunda kaldık. Fakat kitaplarımız hazır, önümüzdeki dönemlerde sadece çocuklara yönelik sanat kitaplarının yayımlanacağı Hayalperest Çocuk markasını devreye sokacağımızı söyleyebilirim.

Pandemi dönemi nasıl geçti, sizi nasıl etkiledi?

Pandemi süreci bizlere fazlasıyla boş zaman yarattı, biz de bu zamanı projelerimizi hızlandırıp en azından hazır hale getirerek değerlendirdik. Şu anda aşağı yukarı 25 civarı kitap hazırladık. Eylül ve ekim ayından itibaren yayımlamayı planladığımız bazı başlıklar şöyle: Micheal Bird - Sanatçı Mektupları, Herabert Read - Modern Sanatın Felsefesi, Kyung An ve Jessica Cerasi - Kim Korkar Çağdaş Sanattan, Josef Albers -Rengin Etkileşimi.