Yeni varyant FLiRT: Covid'e neden yaz mevsiminde de yakalanıyoruz?

DUVAR - Covid-19 virüsü, grip gibi diğer solunum yolu hastalıklarından farklı olarak, belli bir mevsimsel bir seyir izlemiyor ve salgın dalgası yılın herhangi bir döneminde ortaya çıkabiliyor. ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri’nde (CDC) salgınları inceleyen uzmanlar, her yıl Temmuz ayında Covid vakaları ve hastaneye yatışlarda ani bir artış gözlemliyor, buna da “yaz dönemi dalgası” adını veriyordu.

Ancak bu yaz ABD’deki Covid vakaları özellikle batıdaki eyaletlerde daha büyük bir artış gösterdi. Eyaletlerde 1-6 Temmuz arasında Covid testi pozitif çıkanların oranı yüzde 15,6 ile bir önceki haftaya göre yüzde 1 arttı.

İngiltere’de ise, Sağlık Güvenlik Kurumu verilerine göre Covid testi pozitif olanların oranı mart sonunda yüzde 4 iken, haziran sonunda yüzde 14’e yükseldi.

Son dönemdeki artış, Covid’in 2021 sonunda ortaya çıkan Omicron varyantının evrimleşmiş son hali olan FLiRT alt varyantının yayılması ile açıklandı. Virüsün, insan hücrelerine girmesini sağlayan “spike (diken)” proteininde yeni mutasyonları denemesi nedeniyle, yeni alt varyantların ortaya çıkması kaçınılmaz.

Bu yapı aynı zamanda bağışıklık sistemini vücuttaki virüsün varlığına karşı uyarıyor. Bunun sonucunda Covid-19, hem çoğumuzun bağışıklık sisteminde bulunan nötrleştirici antikorlardan kaçmanın daha etkili bir yolunu buluyor, hem de bir şekilde solunum yollarındaki insan hücrelerinde bulunan ve virüsün vücudumuza girmesini sağlayan ACE2 reseptörüne kenetlenmeyi hâlâ başarabiliyor.

Ohio Eyalet Üniversitesi'nden Shan-Lu Liu'ya göre, son varyantlar bağışıklık sisteminden kaçmaya çalışırken, bir yandan da hücrelere bağlanarak belli bir denge kurmayı başarıyor; çoğu yeni vakanın sebebi de bu. Shan-Lu Liu, yaşlılar ve bağışıklık sistemi baskılanmış olan hastaların aşıya ve doğal enfeksiyona bağışıklık yanıtlarının zayıf olması nedeniyle, yeni varyantlara karşı daha hassas olduklarını vurguluyor.

BBC Türkçe'nin aktardığına göre uzmanlar, bu gruplara 2022’de ortaya çıkan XBB.1.5 alt varyantına karşı geliştirilmiş olan aşı gibi aşılardan takviye doz uygulanmasını tavsiye ediyor. Dünya Sağlık Örgütü ve dünya çapında uzmanlar, toplumda Covid’e karşı zafiyeti en fazla olan grupları korumak için düzenli olarak ortaya çıkan yeni varyantları araştırıyor ve yetkililer bu araştırmalara göre “spike” proteininin en yeni mutasyonunu göz önünde bulundurarak, aşılama ve korunma ile ilgili belli tavsiyelerde bulunuyor.

Öte yandan uzmanlar için, Covid’in bir sonraki türünün ne zaman ortaya çıkacağını tespit etmek hâlâ neredeyse imkansız, çünkü grip ve soğuk algınlığı benzeri RSV (Respiratuar Sinsityal Virus) gibi genelde sonbahar ve kış aylarında vakaların artışa geçtiği hastalıklardan farklı olarak, Covid’in mevsimsel döngüsü henüz oturmadı.