Yenilenebilir enerjiyle hem belediyeler hem toplum kazanıyor

Türkiye, artan enerji maliyetleri, iklim krizinin neden olduğu aşırı hava olayları, doğal afetler ve daha da derinleşen yoksulluk gibi zorluklarla karşı karşıya. Dolayısıyla, dirençli ve kendi kendine yeten bir enerji sistemine duyulan ihtiyaç hiç bu kadar acil olmamıştı. 

Türkiye sadece çatılarında en az 120 GW güneş enerjisi potansiyeli barındırıyor. Bu, 2022 yılında Türkiye'nin toplam elektrik tüketiminin yüzde 45'ine karşılık geliyor.  

Yüksek güneş ve rüzgâr potansiyeline rağmen Türkiye, iddialı iklim hedeflerinden yoksun olması, kömürden çıkış tarihinin olmaması ve yenilenebilir enerji yatırımlarının mevzuattaki belirsizlikler nedeniyle karşılaşılan zorluklar yüzünden bu potansiyeli gerçekleştirmekte zorlanıyor. 

İklim ve kent alanında çalışan sivil toplum kuruluşları olarak, vatandaşlara en yakın idari birimler olan belediyelerimizin, Türkiye'nin enerji sistemini dönüştürmede çok önemli bir rol oynayabileceğine, vatandaşları enerji yoksulluğundan ve küçük işletmeleri artan faturalardan korumak için fırsatlar sunabileceğine inanıyoruz. 

ENERJİ YOKSULLUĞU NEDİR?

Enerji yoksulluğu bir hanenin elektrik, ısıtma, soğutma ihtiyaçları için gerekli enerjiye yeterli erişimin olmamasıdır. Enerji yoksulluğuna yol açan başlıca nedenler enerji fiyatlarının yüksekliği, hane içi gelirin düşüklüğü, enerji altyapısının yetersiz oluşu, yapıların enerji verimliliğinin düşük oluşu ve bazı hanelerin enerji kullanımı gerektiren özel ihtiyaçlarının olmasıdır. (Kaynak: İklim İçin Kentler: Yerel Yönetimlerde İklim Eylem Planı)

Türkiye'nin her köşesinde, belediye binalarının çatısından stadyumlara, semt pazarlarından otoparklara kadar, belediyelerin enerji dönüşümüne öncülük etme potansiyelini gösteren kayda değer başarı öyküleri var, ancak ülkenin tam potansiyelini kullanmak için daha yapılması gereken çok şey var. 

Bu nedenle, son yerel seçimlerin ardından Fosil Yakıtların Ötesi (Beyond Fossil Fuels), 350 Türkiye, Mekanda Adalet Derneği (MAD), Ekosfer, Yuva, WWF Türkiye ve KentLab ile bir araya gelerek "Enerji Dönüşümünde Belediyelerin Rolü" başlıklı önemli bir bilgi notu yayınladı: 6 Fayda, 6 Adım" başlıklı bir bilgi notu yayınladı. 

Bilgi notunda, enerji dönüşümünün sadece küresel zorluklara karşı gerekli bir yanıt değil, aynı zamanda halkın yaşam kalitesini artırmak için stratejik bir fırsat olduğu vurgulanıyor. 

BELEDİYELER İÇİN 6 PRATİK ADIM

Bilgi notunda, toplumlarının yaşam kalitesini iyileştirmek isteyen yerel yönetimlerin atması gereken altı uygulanabilir adım, ilham kaynağı olarak çeşitli Avrupa modellerine bakılarak özetlendi. 

Enerji dönüşümüne öncelik verin: 

İklim adaleti ve eşitsizliklerin azaltılmasına odaklanan Barselona'nın İklim Eylem Planı gibi başarılı modelleri yansıtacak şekilde, yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği hedeflerini belediye eylem planlarına entegre edebilir.

Enerji çözümleri için bir merkez olun: 

Hırvatistan'ın Poreč kentindeki "Güneş Ofisi"ne benzer şekilde, kent sakinlerine ve yerel işletmelere yenilenebilir enerjiye geçişte rehberlik etmek ve yardımcı olmak için Enerji Çözüm Masaları kurulabilir. 

Belediye binalarını kullanın: 

Belediye binalarının şehrin yenilenebilir enerji üretimine önemli ölçüde katkıda bulunduğu Türkiye ve birçok Avrupa kentindeki girişimlere benzer şekilde, kamu binaları ve altyapı için yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapılabilir.

Bürokrasiyi kolaylaştırın: 

Belediyeler, yenilenebilir enerji projelerinin izin ve onay süreçlerinde söz sahibi olduğu kısımları kolaylaştırarak kentlerinin yenilenebilir enerji potansiyelini gerçekleştirmesini sağlayabilir. 

Zorunlu güneş enerjisi kurulumları: 

Berlin’de tüm uygun çatılarda güneş enerjisi kurulumunu zorunlu kılan yeni mevzuattan esinlenerek, belediye sınırları içindeki hem yeni hem de yenilenmiş binalarda güneş enerjisi sistemlerinin kurulumu zorunlu kılınabilir.

Eğitim ve istihdamı teşvik edin: 

Marsilya'nın güneş okulu girişimini örnek alarak yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği ile ilgili mesleki eğitim fırsatları artırılabilir. 

ENERJİ DÖNÜŞÜMÜNÜN 6 FAYDASI 

Yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş, belediyeler için toplumdaki çok çeşitli aktörler arasında paylaşılan çok sayıda fayda sağlayabilir.

1- Tasarruf sağlar 

Enerji verimliliği önlemleri ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı, kalıcı bir maliyet tasarrufu sağlar. Belediyeler, enerji faturalarını azaltarak kamu hizmetlerine ve sosyal politikaların geliştirilmesine daha fazla kaynak aktarabilir. 

2- Yerel istihdamı artırır 

Enerji dönüşümü projeleri, yerel halka iş imkanları sunarak istihdamı artırabilir. Bu projeler, montaj, bakım ve yönetim gibi çeşitli alanlarda çalışma fırsatları sağlayarak yerel ekonomiyi güçlendirebilir.

3- Enerji krizlerinde direnci artırır

Enerji dönüşümü, fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltarak enerji arzındaki krizlere karşı belediyelere direnç kazandırır. Yerel enerji üretimi ve depolama kapasitesini artırarak, kent sakinleri ve işletmelerinin kesintisiz enerjiye erişmesini sağlayabilir. 

4- Afet dönemlerinde enerji güvenliği sağlar

Yerel yönetimler, yenilenebilir enerji kaynakları ve enerji depolama sistemleri aracılığıyla acil durumlarda elektrik güvencesi sağlayarak toplumun güvenliğini artırabilir;  afet sonrası toparlanma sürecini hızlandırabilir.

5- Hem iklimi hem çevreyi korur

Belediyeler, enerji dönüşümü sayesinde fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltarak sera gazı emisyonlarını düşürebilir, hava kalitesini artırabilir ve bu sayede iklim krizini durdurmaya ve doğamızı korumaya katkı sağlayabilir. 

6- Toplumu enerji dönüşümünün parçası yapar

Yerel yönetimler, halkı enerji tasarrufu ve sürdürülebilir enerji kullanımı konusunda bilinçlendirerek toplumun daha aktif bir şekilde enerji dönüşüm sürecine katılmasını sağlayabilir.

Bu taleplerimizin yeni seçilen belediyelerin 5 yıllık stratejik planlarına dahil edilmesini talep ediyoruz. Bu kritik dönemde fosilsiz, yenilenebilir enerjiye dayalı bir enerji sistemine doğru atılacak her adımın sadece iklim ve çevre sorunlarıyla mücadele etmekle kalmayıp aynı zamanda daha eşitlikçi bir toplumun ve daha yaşanabilir ve dirençli şehirlerin temelini oluşturacağına inanıyoruz. 

YEREL ENERJİ ÇÖZÜMLERİ HARİTASI

Fosil Yakıtların Ötesi’nin yeni Yerel Enerji Çözümleri (LES) Haritası bireylerin, toplulukların, kooperatiflerin, belediyelerin ve işletmelerin yenilenebilir enerji çözümlerini nasıl başarılı bir şekilde uyguladıklarına dair ilham verici örnekleri sergiliyor. 

Harita şu anda, güneş panellerinden rüzgar çiftliklerine, demiryollarından otoparklardaki yenilikçi projelere, endüstriyel alanların yeniden kullanımından kamu binalarının enerji verimliliği uygulamalarına kadar geniş bir yelpazede neredeyse 300 yerel yenilenebilir enerji çözümünü içeriyor. 

Yenilenebilir enerji konusundaki bilgi ve deneyimi herkesin erişimine sunmayı amaçlayan harita, enerji çözümleri konusunda adım atmak isteyen kurumların ihtiyaç duydukları bilgilere hızlı ve kolay bir şekilde ulaşmalarını sağlamaya çalışıyor.

*Fosil Yakıtların Ötesi Kampanyacısı