Yüzlerce yıllık mirasın üzerinde hamsi çevirdi: Koruma projesi bakanlıkta
Sinan Değirmeni’ndeki yüzlerce yıllık tahıl ambarlarının ortasında ateş yakan ve tarihi kiremitlerde hamsi pişiren Şef Akademi yarışmacısı, Tik Tok fenomeni Ayten Yıldız’ın görüntüleri tepki çekti.
ANTALYA - Televizyon kanallarında yayınlanan şef yarışmalarına katılarak adını duyuran ve bir sosyal medya fenomeni haline gelen Ayten Yıldız'ın '1’inci derece sit alanı ve kesin korunacak hassas alan' olarak tescilli Sinan Değirmeni’nde yüzlerce yıllık tarihi tahıl ambarlarında hamsi kızartması tepki çekti.
TARİHİ AMBARLARIN PARÇALARINI KULLANDI
Şef Akademi’de tanınır olduktan sonra Tiktok, Instagram gibi mecralarda sıra dışı yemek pişirme videoları yayınlamaya başlayan Yıldız, Türkiye’nin çeşitli yerlerinde doğanın içinde yemek pişirdiği anları paylaştığı videolarla ilgi çekiyordu. Ancak yayınladığı son videoda Yıldız’ın, Antalya’nın Konyaaltı ilçesindeki Sinan Değirmeni’nde yüzlerce yıllık tarihi tahıl ambarlarının arasında ateş yakması tepki çekti.
Videoda, Yıldız’ın tarihi ambarlardan birinin kiremitini yağlayıp hamsi tava yaptığı görüntüler yayınlanınca kültürel miras uzmanları ve arkeologlar bölgede koruma projesinin başlatılması için çağrı yaptı.
KİMİ ZAMAN VANDALLIK, KİMİ ZAMAN YAĞMA
Tarihi alanların sit alanı ilan edilip, koruma statüsüne alındıktan sonra kaderine terk edilmesini eleştiren uzmanlar, eserlerde kimi zaman miras bilincinden uzak davranışlarla, kimi zaman da defineci yağmalarıyla oluşan tahribatın önüne geçilmesini istedi.
Arkeolog Ümit Işın, “Hamsi güzel olmuş ama keşke o eski kiremit kullanılmasaydı. Kültür varlıklarına dikkat etmek lazım” diyerek yasayı hatırlattı.
Antik kentlerde güvenlik ve koruma çalışmalarının artırılmasına ihtiyaç olduğunu ifade eden Işın, “Korunması gerekli taşınmaz nitelikteki tarihi eserlerin yıkılmasına, bozulmasına, tahribine, yok olmasına veya zarara uğramalarına kasten sebebiyet verenler için idari ceza ve para cezası” öngören 2863 sayılı yasanın uygulanabilmesi ve tarihi alanlarda etkin korumanın sağlanabilmesi için sit alanlarının fotokapan ve drone teknolojileriyle 7/24 izlenmesi gerektiğine vurgu yaptı.
ASIRLIK MİRAS DUMAN ALTI OLDU
Ateş yakılan yerde bulunan tarihi ambarların birer kültür mirası olduğunun altını çizen Antalya Kültür Varlıkları Envanteri sorumlusu Deniz Kaplan da “Orada pişirmede kullanılan kiremit parçası bir kültür varlığı. Böyle bir uygulamaya nasıl müsaade edilebilir?” diye sordu.
Videodaki görüntülerin suç niteliğinde olduğunu belirten Deniz Kaplan, “Yüzlerce yıllık ahşap tahıl ambarlarının iki metre önünde bir tenekede ateş yakıyor. Ambarlardan birinin kiremitine yağ sürüyor. Ahşap üzerine bir çivi bile çakılmadan yapılmış bu tescilli eserler, yemek şovuna arka plan olup duman altında kalıyor. Bu video kamuya açık alanda yayınlanıyor. Kültürel mirasa verilen zararın hesabını soran yok. Birinci derecede korunması gereken hassas alanda yaşanabilecek bir yangını önlemeye yönelik bir çalışma da yok görüldüğü gibi. Daha önce çıkan bir yangında bölgeye ismini veren değirmen yanmıştı. Bu videodan anlıyoruz ki böyle bir facianın yeniden yaşanmasının önünde hiçbir engel yok” dedi.
İKİ KURUL ONAY VERDİ, PROJE BAKANLIKTA
Aslında 1’inci derece sit alanı ve kesin korunacak hassas alan olan Sinan Değirmeni’ni açık hava müzesi haline getirmek için hazırlanan koruma projesi, Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’nca onaylandı. Bölgenin önceki statüsü ‘tarım alanı’ olduğu için Toprak Koruma Kurulu’nun da karar alması gerekiyordu. Toprak Koruma Kurulu da projeye onay verince bölge tarım statüsünden çıkarılıp, kültürel miras statüsüne alındı. Her iki kuruldan da onay alan proje, şimdi Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan onay bekliyor.
